ਲਕਸ਼ਮਣਸ਼ਾਸਤਰੀ ਬਾਲਾਜੀ ਜੋਸ਼ੀ
ਲਕਸ਼ਮਣਸ਼ਾਸਤਰੀ ਬਾਲਾਜੀ ਜੋਸ਼ੀ (27 ਜਨਵਰੀ 1901 - 27 ਮਈ 1994) ਇੱਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਵਾਦੀ, ਵੈਦਿਕ ਵਿਦਵਾਨ, ਚਿੰਤਕ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਮਰਾਠੀ ਲੇਖਕ ਸੀ।
ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]
ਉਹ 27 ਜਨਵਰੀ 1901 ਨੂੰ ਧੂਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਪਲਨਰ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ਸਥ ਬ੍ਰਾਹਮਣ [1] ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਹੋਰਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਲਈ ਲੜਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉਸਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ, ਭਾਰਤ ਸਵਰਾਜ ਦੇ ਆਪਣੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਹ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਗਏ। ਯਰਵਦਾ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਛੂਤਛਾਤ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਮੁੱਖ ਸਲਾਹਕਾਰ ਚੁਣਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਛੂਤ-ਛੂਤ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਮ੍ਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਦਲੀਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਐਮ ਐਨ ਰਾਏ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਆਇਆ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਪੱਛਮੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਆਤਮਸਾਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਪਣਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਗਿਆਨ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਆਣਪ ਸੀ, ਅਤੇ ਕੀ ਉਹ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਕੋਲ ਅਨੁਚਿਤ ਗਿਆਨ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ 1951 ਵਿੱਚ ਵੈਦਿਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਚਾ ਵਿਕਾਸ ਲਿਖੀ। ਇਹ ਗ੍ਰੰਥ ਉਸ ਦੇ ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਛੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ "ਵੈਦਿਕ" ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤ' ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਆਲੋਚਨਾ ਲਿਖਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤੀ ਪਦਾਰਥਕ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਟਕਰਾ ਗਏ ਹਨ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮੂਹਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਬੇਸੁਰਤਾ ਨੂੰ ਅਤੇ ਜਾਤੀਗਤ ਮਤਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਬਲ ਹੋਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ, ਉਸਨੇ 1955 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਲੈਟਰਸ ਤੋਂ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਹਿੰਦੂ ਧਾਰਮਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਇਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਪੜਤਾਲਾਂ ਸਮਕਾਲੀ ਹਿੰਦੂ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ।
ਉਸਨੂੰ ਤਰਕਤੀਰਥ (ਜਾਂ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ("ਤਰਕ ਦਾ ਉਸਤਾਦ")) ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।
1954 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਮਰਾਠੀ ਸਾਹਿਤ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1955 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾ ਵੈਦਿਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਚਾ ਵਿਕਾਸ (वैदिक संस्कृतीचा विकास). ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।[2]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ The Illustrated Weekly of India, Volume 95. Bennett, Coleman & Company, Limited, at the Times of India Press. 1974. p. 31.
Marathi literature is strewn with Deshastha writers. Some of the luminaries are B. S. Murdhekar, the neo classical poet and critic; the popular dramatists Acharya P. K. Atre, V.V.Shirwadkar; the poet and story writer G.D.Madgulkar popularly known as the "Modern Walmiki" of Maharashtra, Sahitya Akademi Award winners G. T. Deshpande, Laxmanshastri Joshi, S. N. Banhatti, V. K. Gokak and Mugali all belong to this community.
- ↑ Sahitya Akademi awards in Marathi Archived 31 March 2009 at the Wayback Machine. Official Site for Sahitya Akademi Award