ਲੋਕ-ਕਹਾਣੀ
ਜਾਣ- ਪਛਾਣ
[ਸੋਧੋ]ਲੋਕ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਲੋਕਧਾਰਾਈ ਵਿਧਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਕਹਾਣੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਮੂੰਹ-ਜ਼ਬਾਨੀ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿਹੜੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਂ ਸਮਾਂ ਪਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ "ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ" ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਇੱਕੋ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਲੋਕ-ਕਥਾ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਅਕਸਰ ਅਤੇ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਬਾਰ ਬਾਰ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਵਿਰਾਸਤ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਖਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਲੋਕ-ਕਥਾ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਿੱਥੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਡੇ ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਫੋਕਟੇਲਸ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਚਲੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਲੋਕ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਉੱਚਿਤ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਨਾ ਕਿ ਲਿਖਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਥਾਵਾਂ, ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਤੇ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਸਮਾਜ ਦੀ ਆਪਣੀ ਲੋਕ-ਕਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਇਹ ਜਾਣੀਆਂ-ਪਛਾਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਗਿਆਨ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲੰਘਣ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਤਰੀਕਾ ਹਨ।[1]
ਲੋਕ-ਕਥਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਭਾਵਪੂਰਤ ਅੰਗ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਇਹ ਉਸ ਸਭਿਆਚਾਰ, ਉਪ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਜਾਂ ਸਮੂਹ ਲਈ ਆਮ ਰਵਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਕਹਾਵਤਾਂ ਅਤੇ ਚੁਟਕਲੇ ਵਰਗੀਆਂ ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਰਵਾਇਤੀ ਬਿਲਡਿੰਗ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਤੱਕ। ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਵਾਜਿਕ ਪੂਜਾ, ਕ੍ਰਿਸਮਿਸ ਅਤੇ ਵਿਆਹ, ਲੋਕ ਨਾਚਾਂ ਅਤੇ ਦੀਵਿਆਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਤੇ ਰਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਇਕੱਲੇ ਜਾਂ ਸੰਯੋਜਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੋਕ-ਕਥਾ ਕਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੂਪ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਲੋਕਧਾਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਿੱਤੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ-ਕਥਾ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਦੇ ਰਸਮੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਜਾਂ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂ ਤਾਂ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਹਿਦਾਇਤਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਪਾਸ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਧਿਐਨ ਜਾਂ ਲੋਕਧਾਰਾਵਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ, ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਅਤੇ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[2]
"ਲੋਕ ਇੱਕ ਲਚਕੀਲਾ ਸੰਕਲਪ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮੈਰੀਕਨ ਲੋਕਧਾਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਇਕੱਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ।"[3]
ਫੋਕਟੇਲ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਨਪਸੰਦ ਕਿਸਮ ਦਾ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਲਪਨਾਤਮਕ ਪਾਤਰਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਲੌਕਿਕ ਤੱਤ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿਆਂ ਦੀ ਸਧਾਰਨ ਭਾਵਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅੰਤ, ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਬੁੱਧੀ ਜੋ ਉਹ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਲੋਕਤੰਤਰ ਅਤੇ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਵਰਤਨ ਯੋਗ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਤੀਆਂ ਹਨ। “ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਝੂਠੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ; ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹੋਂਦ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।”[4]
ਗੁਣ
[ਸੋਧੋ]- ਪਾਤਰ ਸਮਤਲ ਹਨ।
- ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ।
- ਨਾਇਕ ਅਤੇ ਨਾਇਕਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਵਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਨਾਇਕਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਰਪੱਖ, ਦਿਆਲੂ, ਦਾਨੀ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਨਾਇਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ, ਦਲੇਰ, ਨਿਰਸੁਆਰਥ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਜਾਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ
[ਸੋਧੋ]- ਸਥਾਨ ਦਾ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਖ਼ਾਸ ਭੂਗੋਲ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਸਮਾਂ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਹੈ (ਅਕਸਰ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ) ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਸਮਾਂ ਇੱਕ ਕਲਪਨਾ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਇਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਅਵਸਥਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਦਾ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਜੀਉਂਦੇ ਹਨ।) ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਜਗ੍ਹਾ, ਨਿਰਵਿਘਨ ਜਾਂ ਬੇਦਾਗ, ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ।
ਪਲਾਟ
[ਸੋਧੋ]- ਬਹੁਤ ਸੌਖਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦਿਲਚਸਪ।
- ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸੋਚ।
- ਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਪੈਟਰਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਲਾਟ ਤੁਰੰਤ ਚਲਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਾਲ ਅਰੰਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੀ ਰੁਚੀ ਨੂੰ ਫੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਮਤਭੇਦ ਅਕਸਰ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਮਾੜੇ / ਬੁਰਾਈਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜਾਂ ਜਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਆਲਤਾ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਥੀਮ
[ਸੋਧੋ]- ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਰਵ ਵਿਆਪੀ ਸੱਚਾਈਆਂ, ਪਾਠ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ, ਅਤੇ / ਜਾਂ ਪਦਾਰਥਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜੋ ਕਿ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਕਦਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਲੋਕਧਾਰਾ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਅਕਸਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੀ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਮੂਹ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।
ਸ਼ੈਲੀ
[ਸੋਧੋ]- ਵਰਣਨ ਜਲਦੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਵੇਰਵੇ ਅਤੇ ਵੇਰਵੇ ਵਾਲੇ ਬਿੰਦੂ ਤੱਕ।
- ਕਾਰਜਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਪਰ ਸੰਭਾਵਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।
- ਵਾਕਾਂਸ਼ਾਂ ਦਾ ਦੁਹਰਾਓ, ਤਰਕ ਅਤੇ ਕ੍ਰਮਵਾਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਵਿਕਾਸ (ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ), ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਸੂਝਵਾਨ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਮਝ।
ਲਹਿਜਾ
[ਸੋਧੋ]- ਚੰਗਾ ਬਨਾਮ ਬੁਰਾ / ਬੁਰਾਈ
- ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ, ਕਾਰਜਸ਼ੀਲਤਾਵਾਂ, ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਜਾਂ ਕਮੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ।
- ਪਾਠਕ ਨਵੀਂ ਸਮਝ ਅਤੇ / ਜਾਂ ਸਮਝ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਹੇਠਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਫੋਕਟੇਲ ਹਨ (ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ ਕੁਝ ਫੋਕੇਟਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ):
ਪਸ਼ੂ ਕਥਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਾਇਦ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਮਿੱਥ, ਕਥਾਵਾਸੀ, ਅਤੇ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਅਗਲੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਲੋਕਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਅਲੌਕਿਕ ਕਹਾਣੀਆਂ (ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੀ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ) ਰਵਾਇਤੀ ਲੋਕਧਾਰਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਅਲੌਕਿਕ ਅਜੂਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਨੇਕੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸਿੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿਚ, ਅਲੌਕਿਕ ਹੈਰਾਨੀ ਜਾਂ ਤਾਂ ਜਾਦੂਈ ਵਿਅਕਤੀ (ਇਕ ਪਰੀ ਦੇਵਤਾ, ਇੱਕ ਦੁਸ਼ਟ ਜਾਦੂ), ਇੱਕ ਜਾਦੂਈ ਵਸਤੂ (ਇਕ ਚਮਤਕਾਰੀ ਸ਼ੀਸ਼ਾ, ਇੱਕ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ, ਇੱਕ ਜਾਦੂ ਦਾ ਦੀਵਾ) ਜਾਂ ਇੱਕ ਜਾਦੂ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਇਕ ਚਮਤਕਾਰੀ ਨੀਂਦ, ਜਦ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ)।
ਮਨੋਰੰਜਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸੁਭਾਅ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ; ਹਮੇਸ਼ਾ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਖਤਮ ਕਰੋ; ਜਾਨਵਰ ਕਈ ਵਾਰ ਬੋਲ ਸਕਦੇ ਹਨ; ਇੱਛਾਵਾਂ ਇੱਕ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਜਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸੱਚੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸੰਚਿਤ ਕਥਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਸੰਚਿਤ ਕਿੱਸੇ ਉਹ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਓ ਪਲਾਟ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪਲਾਟ ਅਤੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਧਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਹਰੇਕ ਜੋੜ ਨਾਲ, ਪੂਰੀ ਤਰਤੀਬ ਦੁਹਰਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਪੌੌੌੌੌੌਰਕੋਈ (ਮਿੱਥ) ਕਥਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਪੌਰਕੋਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ("ਪੌਰਕੋਈ" ਦਾ ਫ੍ਰੈਂਚ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਹੈ "ਕਿਉਂ") ਕੁਦਰਤੀ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ "ਕਿਉਂ" ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਪਹਿਲੇ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਅਫਰੀਕੀ ਅਤੇ ਨੇਟਿਵ ਅਮੈਰੀਕਨ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਪੌਰਕੋਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਹੈ; ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪੌਰਕੋਈ ਕਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ ਸੰਸਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਇਹਨਾਂ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਭੂਮਿਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਨੂੂੂਡਲਹੈੱਡ ਕਥਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਨੂਡਲਹੈੱਡ ਕਹਾਣੀਆਂ ਮੂਰਖਤਾ ਭਰੇ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਬੇਵਕੂਫੀ ਵਾਲੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਿੱਸੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ੁੱਧ ਬਕਵਾਸਾਂ ਅਤੇ ਜੋਕਲੀਅਤ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਚਲਾਕ ਤੇ ਦੁਸ਼ਟ ਪਾਤਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗੇ ਦਿਲ ਵਾਲੇ ਬੁੱਧੂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ।[6]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Definition of Folktale". Retrieved March 28, 2020.
- ↑ "Folklore Programs in the US and Canada". Ohio State University. November 7, 2018.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000009-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000000A-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ "Folk Tale - description of story elements and quality characteristics". Retrieved March 28, 2020.
- ↑ "Folktales". Archived from the original on ਮਾਰਚ 13, 2020. Retrieved March 28, 2020.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)