ਸਮੇਂ ਦਾ ਤੀਰ

ਇਹ ਲੇਖ ਵਿਸ਼ੇ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਸਾਰਾਂਸ਼ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਜਿਆਦਾ ਤਕਨੀਕੀ ਚਰਚਾ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਸਰਚ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਾਸਤੇ, ਦੇਖੋ ਐਨਟ੍ਰੌਪੀ (ਸਮੇਂ ਦਾ ਤੀਰ)

ਸਮੇਂ ਦਾ ਤੀਰ, ਜਾਂ ਟਾਈਮ ਦਾ ਐਰੋ, ਸਮੇਂ ਦੀ ਇੱਕ-ਪਾਸੜ ਦਿਸ਼ਾ ਜਾਂ ਅਸਮਰੂਪਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਖਗੋਲਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਰਥ੍ਰ ਐਡਿੰਗਟਨ ਦੁਆਰਾ 1927 ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਸੰਕਲਪ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਸ਼ਾ, ਐਡਿੰਗਟਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਐਟਮਾਂ, ਮੌਲੀਕਿਊਲਾਂ, ਅਤੇ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਚਾਰ-ਅਯਾਮੀ ਸਾਪੇਖਿਕ ਨਕਸ਼ੇ (ਪੇਪਰ ਦਾ ਇੱਕ ਠੋਸ ਬਲੌਕ) ਉੱਤੇ ਵਾਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।^[1]

ਸੂਖਮ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਭੌਤਿਕੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਜਾਂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਤੌਰ ਤੇ ਸਮਾਂ-ਸਮਰੂਪ ਹੁੰਦੀਆਂ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ: ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਉਲਟਾ ਦਿੱਰਤੀ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ (ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਆਦਿ) ਸੱਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਫੇਰ ਵੀ ਮੈਕ੍ਰੋਸਕੋਪਿਕ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਅਕਸਰ ਦਿਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਇੰਝ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਟਾਈਮ ਦਾ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪ੍ਰਵਾਹ (ਦਿਸ਼ਾ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਐਡਿੰਗਟਨ

ਸੰਖੇਪ ਸਾਰਾਂਸ਼

ਤੀਰ

ਸਮੇਂ ਦਾ ਥਰਮੋਡਾਇਨਾਮਿਕ ਤੀਰ

ਸਮੇਂ ਦਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਤੀਰ

ਸਮੇਂ ਦਾ ਰੇਡੀਏਟਿਵ ਤੀਰ

ਸਮੇਂ ਦਾ ਕਾਰਣਾਤਮਿਕ ਤੀਰ

ਸਮੇਂ ਦਾ ਕਣ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ (ਕਮਜੋਰ) ਤੀਰ

ਸਮੇਂ ਦਾ ਕੁਆਂਟਮ ਤੀਰ

ਸਮੇਂ ਦਾ ਕੁਆਂਟਮ ਸੋਮਾ

ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੁਆਂਟਮ ਅਨਸਰਟਨਟੀ ਇੰਟੈਂਗਲਮੈਂਟ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਮੇਂ ਦੇ ਤੀਰ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੋਮਾ ਹੈ। ਵਿਚਾਰ ਕਿ ਇੰਟੈਂਗਲਮੈਂਟ ਜਰੂਰ ਹੀ ਸਮੇਂ ਦੇ ਤੀਰ ਨੂੰ ਸਮਝਾ ਸਕਦੀ ਹੈ 1980ਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸੇਥ ਲੌਇਡ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੌਇਡ ਨੇ ਤਰਕ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੁਆਂਟਮ ਅਨਸਰਟਨਟੀ (ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਿਤਾ), ਅਤੇ ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਕਣ ਹੋਰ ਜਿਆਦਾ ਇੰਟੈਗਲਡ ਹੁੰਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਤੀਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸਹੀ ਸਾਧਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸਬੂਤਾ਼ ਅੰਦਰ ਇਨਸਾਨੀ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਿਤਾ ਦੀ ਜਗਹ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲੌਇਡ ਮੁਤਾਬਿਕ; “ਸਮੇਂ ਦਾ ਤੀਰ ਵਧ ਰਹੇ ਸਹਿਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਤੀਰ ਹੈ।”^[2]

ਸਮੇਂ ਦਾ ਮਾਨਸਿਕ/ਬੌਧਿਕ ਤੀਰ

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

ਹਵਾਲੇ

↑ Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value)., Chapter 4, p. 143
↑ https://www.wired.com/2014/04/quantum-theory-flow-time/

ਹੋਰ ਲਿਖਤਾਂ

Lebowitz, Joel L. "Time's arrow and Boltzmann's entropy". Scholarpedia. 3 (4): 3448. doi:10.4249/scholarpedia.3448.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). Translated from the original German by Stephen G. Brush. Originally published 1896/1898.
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). Website Archived 2017-05-16 at the Wayback Machine.^{[permanent dead link]}
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). Chapter 5.
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). (technical).
Mersini-Houghton, L., Vaas, R. (eds.) (2012) The Arrows of Time. A Debate in Cosmology. Springer. ISBN 978-3642232589. (partly technical).
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). Section 3.8.
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). Chapter 7.
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). Chapter 27.
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). Website
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). Official website for the book Archived 2014-01-09 at the Wayback Machine.
"BaBar Experiment Confirms Time Asymmetry".

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

The Ritz-Einstein Agreement to Disagree Archived 2008-12-05 at the Wayback Machine., a review of historical perspectives of the subject, prior to the evolvement of quantum field theory.
The Thermodynamic Arrow: Puzzles and Pseudo-Puzzles Huw Price on Time's Arrow
Arrow of time in a discrete toy model
The Arrow of Time Archived 2008-01-23 at the Wayback Machine.

[1] Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value)., Chapter 4, p. 143

[2] ttps://www.wired.com/2014/04/quantum-theory-flow-time/

[1]

[2]