ਸ਼ੀਰੀਨ ਦਰਸ਼ਾ
Shirin Framroze Darasha | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 27 December 1938 |
| ਮੌਤ | 2 ਮਈ 2012 (ਉਮਰ 73)[1] |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | Indian |
| ਪੇਸ਼ਾ | Pedagogy, feminist, playwright |
ਸ਼ੀਰੀਨ ਫਰੈਮਰੋਜ਼ ਦਰਸ਼ਾ (27 ਦਸੰਬਰ 1938 - 2 ਮਈ 2012)[1] ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਜੋਂ ਜੇਬੀ ਪੈਟਿਟ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਫਾਰ ਗਰਲਜ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, 1973 - 2006 ਤੋਂ। ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਿਅਕ, ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਉਹ "ਅਨੰਦ" ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਦੇ ਭਾਰ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਕੰਮਾਂ ਦੇ ਫੈਟਿਸ਼ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਅਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਉੱਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।[2] ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਚੁੱਕਿਆ ਕਿ ਕੁੜੀਆਂ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਮਾੜੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਦਰਸ਼ਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੋਏ, ਲੜਕੀਆਂ ਫੁੱਲ-ਫੁੱਲਦੀਆਂ ਅਤੇ ਫੁੱਲਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਨਾਟਕ ਦੀ ਉਸਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਵਰਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਸਟੇਜ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਰੁਚੀ ਸੀ - ਨਾਟਕਕਾਰ, ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ। ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਦਾਰਾਸ਼ਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਅਤੇ ਭਾਵੁਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ।[3]
ਮੁਡਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ੀਰੀਨ ਦਰਸ਼ਾ ਦਾ ਜਨਮ ਬਾਂਬੇ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਹੋਇਆ ਸੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2018)">ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ</span> ] ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਕੁਈਨ ਮੈਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ (ਮੈਟ੍ਰਿਕ) ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਕਰਨ ਤੇ ਉਸਨੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰਜ਼ ਕਾਲਜ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਤੇ, ਉਸ ਨੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ, ਬੰਬੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ, ਸ਼ਰੀਨ ਦਰਸ਼ਾ ਨੂੰ ਫੁਲਬ੍ਰਾਈਟ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਈਸਟ-ਵੈਸਟ ਸੈਂਟਰ, ਹਵਾਈ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।
ਕਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
1972 ਵਿੱਚ ਜੇਬੀ ਪੇਟਿਟ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸ਼ਰੀਨ ਦਰਸ਼ਾ ਹਿੰਦੀ ਵਿਦਿਆ ਭਵਨ ਅਤੇ ਦ ਬੰਬੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ।
ਦਰਸ਼ਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾਵਾਨ ਨਾਟਕਕਾਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਥੀਮਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਟਕ " ਮੈਡਮ ਕੈਮਾ " ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1988 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1990 ਵਿੱਚ, ਪੰਜਵੀਂ ਵਿਸ਼ਵ ਜ਼ੋਰਾਸਟ੍ਰੀਅਨ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਇਸ ਨਾਟਕ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਨਾਟਕ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ 'ਤੇ ਵੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ, ਦਾਰਾਸ਼ਾ ਨੇ ਸਮਾਜਕ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਔਰਤਾਂ ਕਠੋਰ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਉਹ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਆਹ ਸੰਬੰਧੀ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਸੀ; ਉਸਨੇ "ਹਲਕੇ ਰੰਗਾਂ" ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਤਰਜੀਹ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਿਆ ਅਤੇ "ਗਹਿਰੀ ਚਮੜੀ" ਕਿਵੇਂ ਸੁੰਦਰ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਗੁਣਕਾਰੀ ਕੇਸ ਬਣਾਇਆ। ਮੁੰਡਿਆ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪੜਾਅ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਪਰਲ ਪਦਮਸੀ ਨਾਲ ਦਾਰਸ਼ਾ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।[4] ਦਾਰਸ਼ਾ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਜੇਬੀ ਸਕੂਲ ਬਹਿਸ ਟੀਮ ਫਾੳੰਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸਰਵਸੰਮਤੀ ਦੀ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਬਹਿਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜਿੱਤੀ; ਇਨਾਮਾਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਬਹਿਸ ਟੀਮ ਅਤੇ ਦਾਰਾਸ਼ਾ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਿਜੀ ਦਰਸ਼ਕ ਹੋਣ ਲਈ ਇੱਕ ਯਾਤਰਾ ਸੀ। ਦਰਸ਼ਾ ਦੀ ਰੁਚੀ ਅਤੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਚਿਤ ਸੀ। ਫਰਵਰੀ 1988 ਵਿੱਚ, ਪੈਰਸੀਆਨਾ ਨੇ "ਡਰਾਮੇ ਦਾ 'ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ' ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਇੱਕ ਲੇਖ ਚਲਾਇਆ ਜੋ ਸਟੇਜ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੇ ਜੋਸ਼' ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਇੰਟਰਵਿਯੂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੀ ਬੋਧੀ ਝੁਕਾਅ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਉਸਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ, ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਗੈਰ-ਸੰਪੰਨ ਸੰਸਕਾਰ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2018)">ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ</span> ]
ਮੌਤ[ਸੋਧੋ]
74 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ, ਸ਼ਰੀਨ ਦਰਸ਼ਾ ਪਲਮਨਰੀ ਫਾਈਬਰੋਸਿਸ ਨਾਲ ਮਰ ਗਈ। ਉਸਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਅੰਤਮ ਸੰਸਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ, ਸਿਖਾਇਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 "Ex-principal of J B Petit passes away". The India Times. 3 May 2012. Retrieved 29 June 2014.
- ↑ Rao, Jaithirth (17 May 2012). "Educator par excellence". Archived from the original on 4 ਫ਼ਰਵਰੀ 2016. Retrieved 29 June 2014.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Das, Soma (28 September 2012). "One Revolutionary Salutes Another". MidDay. Retrieved 29 June 2014.
- ↑ Dharker, Anil. "Remembering Pearl Padamsee". The Times Group. Archived from the original on 14 July 2014. Retrieved 4 July 2014.