ਸੈਈਨ ਜ਼ਹੂਰ
ਸੈਈਨ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਜਾਂ ਅਲੀ ਸੈਨ ਸ਼ਫੀਯੂ (ਜਨਮ 1945 ਈ.), ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੂਫੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਸੂਫੀ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਉਂਦਿਆਂ ਬਿਤਾਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ 2006 ਤੱਕ ਕੋਈ ਰਿਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਬੀਬੀਸੀ(BBC) ਵਰਲਡ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਅਵਾਰਡਜ਼ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1] ਉਹ ਸਾਲ 2006 ਦੀ "ਬੀਬੀਸੀ(BBC) ਵਿਚ ਸਰਬੋਤਮ ਆਵਾਜ਼" ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰਿਆ।[2] ਸੈਈਨ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਸਿੰਧੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਖ਼ਿਤਾਬ ਹੈ ਅਤੇ ਸੈਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਸੈਈਨ ਜ਼ਹੂਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜ ਸੁਲੇਮਾਨਕੀ ਵਿੱਚ, ਓਕਰਾ ਜ਼ਿਲੇ ਦੀ ਦੀਪਾਲਪੁਰ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜੰਮਿਆ, ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਇੱਕ ਪੇਂਡੂ ਕਿਸਾਨੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਸੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਹੱਥ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵੇਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਅਸਥਾਨ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੂਫੀ ਸਿੰਧ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹੋਏ, ਗਾਉਣ ਨੂੰ ਜੀਵਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਹੂਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੱਖਣੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਉਚ ਸ਼ਰੀਫ (ਇਸ ਦੀਆਂ ਸੂਫੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਵਿਚ ਇਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਅਸਥਾਨ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ "ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਅੰਦਰ ਬੁਲਾਇਆ, ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਹ ਹੱਥ ਸੀ ਜੋ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਵੇਖਿਆ ਸੀ।"
ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਪਟਿਆਲੇ ਘਰਾਨਾ ਦੇ ਰੋਂਕਾ ਅਲੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਦਰਗਾਹ 'ਤੇ ਮਿਲਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਸੂਫੀ ਬਾਣੀਆਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣੇ। ਉਸਨੇ ਉਚ ਸ਼ਰੀਫ ਅਧਾਰਤ ਹੋਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੂਫੀ ਕਵੀਆਂ, ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ, ਸ਼ਾਹ ਬਦਾਖ਼ਸ਼ੀ, ਮੁਹੰਮਦ ਕਾਦਰੀ, ਸੁਲਤਾਨ ਬਾਹੂ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸੈਨ ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।
ਸੰਗੀਤਕ ਸ਼ੈਲੀ[ਸੋਧੋ]
ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਜ਼ਹੂਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਦਰਗਾਹ (ਸੂਫੀ ਮਕਬਰੇ / ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ) ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਲੋਕ ਸਾਧਨ ਇਕਤਾਰਾ (ਇਕ = ਇਕ, ਤਾਰ = ਸਤਰ) ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਤਿੰਨ-ਤਾਰ ਵਾਲੇ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿਚ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੁੰਬੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਮੰਨਿਆ। ਸੂਫੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਸ ਕੋਲ ਗਾਉਣ ਦਾ ਭਾਵੁਕ, ਉੱਚ-ਰਜਾ ਵਾਲੀ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ, ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਯੰਤਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਚੁਫੇਰੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹੋਏ ਟੈਸਲਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਭੜਕੀਲੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਨੱਚਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਖਾਸ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਿਚ ਕਢਾਈ ਵਾਲਾ (ਕੁੜਤਾ), ਮਣਕੇ, ਕਸੀ ਹੋਈ ਪਗੜੀ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਘੁੰਗਰੂ (ਡਾਂਸਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਨਿਆ ਗਿੱਟੇ-ਘੰਟੀਆਂ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਸਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਧੁਨ ਹੈ।
ਗੀਤ[ਸੋਧੋ]
- ਤੂੰਬਾ (ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਸੀਜ਼ਨ 2)
- ਅੱਲ੍ਹਾ ਹੂ
- ਨੱਚਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ
- ਤੇਰੇ ਇਸ਼ਕ ਨਚਾਇਆ
- ਏਕ ਅਲਿਫ (ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਸੀਜ਼ਨ 2)
- ਅੱਲ੍ਹਾ ਹੂ (ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਸੀਜ਼ਨ 6)
- ਰੱਬਾ ਹੋ (ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਸੀਜ਼ਨ 6)
- ਅਲਿਫ ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੂ
- ਦੁਨੀਆ ਚਲੋ ਚਲੀ ਦਾ ਮੇਲਾ
- ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਾਂ
- ਲਾਗੀ ਬੀਨਾ / ਚਲ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ਚਾਲੀਏ (ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਸੀਜ਼ਨ 9)
- ਮਿਰਜ਼ਿਆ ਸਿਰਲੇਖ ਦਾ ਗਾਣਾ - 2016
- ਦਿਲ ਦਾ ਕਾਬਾਹ