ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦਰਬਾਰ
| ਇੱਕ ਲੜੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ |
| ਉਦਾਸੀਆਂ |
|---|
|
| ਸਿੱਖ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ |
ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦਰਬਾਰ ਜਾਂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦਰ ਮੰਦਿਰ ਇੱਕ 500 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨ ਹੈ ਜੋ ਉਦਾਸੀ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਠੱਟਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਫਕੀਰ ਜੋ ਗੋਠ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।[1]
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਤਰਖਾਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸਿੰਧ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਕੀਰ ਜੋ ਗੋਠ ਵਿਖੇ ਧੂਣੀ ਜਗਾਈ।[2] ਉਸ ਸਮੇਂ, ਠੱਟਾ ਸਿੰਧ ਦੇ ਤਰਖਾਨ ਸ਼ਾਸਕ (1554-1591) ਮਿਰਜ਼ਾ ਬਾਕੀ ਬੇਗ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਸੀ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਦਮਨਕਾਰੀ ਅਤੇ ਜ਼ਾਲਮ ਰਾਜ ਲਈ ਬਦਨਾਮ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਸਿਰੀ ਚੰਦਰ ਨੇ ਬੜੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਮਿਰਜ਼ਾ ਬਾਕੀ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬੋਲਿਆ। ਧੂਣੀ ਦੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਅਸਥਾਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[3]
ਬਾਬਾ ਬਣਖੰਡੀ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ। ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਧ ਬੇਲੋ ਚਲੇ ਗਏ, ਜੋ ਉਸਦਾ ਪੱਕਾ ਨਿਵਾਸ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀਚੰਦ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ।[4]
ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਅਤੇ ਰਚਨਾ
[ਸੋਧੋ]ਮੰਦਰ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ, ਲਗਭਗ 24 ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਕੁਆਰਟਰ, ਬੰਧਰੋ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭੋਜਨ ਹਾਲ, ਅਤੇ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਮਰੇ ਹਨ। ਇਹ 500 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋ ਏਕੜ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਝੰਡੋ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਰੰਗ-ਬਿਰੰਗੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਜਿਆ 50 ਫੁੱਟ ਦਾ ਲੱਕੜ ਦਾ ਝੰਡਾ ਝੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਹਰ ਸਾਲ, ਹਿੰਦੀ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਭਾਦੋਂ ਦੀ 22 ਤਰੀਕ ਨੂੰ, ਆਮੂ ਮੱਲ੍ਹਾ ਦੇ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਝੰਡੋ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਉਤਾਰ ਕੇ ਦੁਬਾਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ, ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਹਨ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸਿੰਧ ਦੇ ਇੱਕ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਗਾਇਕ ਕੰਵਰ ਭਗਤ ਦੀ 6 ਫੁੱਟ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਦੁਖਦਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਉਸ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਵੰਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦੌਰਾਨ ਸੁੱਕਰ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਰੁਕ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਰੇਲਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Shewadharis ready to die for saving historical temple". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2010-08-31. Retrieved 2024-04-12.
- ↑ Kalhoro, Zulfiqar Ali (14 December 2018). "Udasi Sikh Saints of Sindh". Originally published on The Friday Times, republished on Academia.edu.
- ↑ "Where the sacred fire is alight | Footloose | thenews.com.pk". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2024-04-12.
- ↑ "Syncretic Sadh Belo". The Friday Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2017-12-29. Retrieved 2024-04-12.