ਹਿਬਰੂ ਲਿਪੀ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
אבגדהוזחטי
כךלמםנןסעפ
ףצץקרשת  •  
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ: ਅਬਜਦ • ਮਾਤੇਰ ਲੇਕਸੀਉਨਿਸ • ਬੇਗਾਦਕੇਫਟ
ਭਿੰਨ ਰੂਪ: ਕਰਸਿਵ • ਰਾਸ਼ੀ • ਬਰੇਲ
ਸੰਖਿਆਸੂਚਕ: Gematria • ਹਿਬਰੂ ਅੰਕ
ਸਹਾਇਕ ਚਿੰਨ੍ਹ: ਮਾਤਰਾਵਾਂ • ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ • ਤਾਮੀਮ
ਲਿਪਾਂਤਰਨ: ਹਿਬਰੂ ਦਾ ਰੋਮਾਨੀਕਰਨ • ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਇਬਰਾਨੀਕਰਨ • IPA • ISO
ਕੰਪਿਊਟਰ: ਹਿਬਰੂ ਕੀਬੋਰਡ • ਯੂਨੀਕੋਡ ਅਤੇ ਐਚ.ਟੀ.ਐਮ.ਐਲ.
ਹਿਬਰੂ ਲਿਪੀ
Alefbet ivri.svg
ਕਿਸਮ
ਜ਼ੁਬਾਨਾਂਹਿਬਰੂ, ਯਦੀਸ਼, ਲਾਦੇਨੋ, ਅਤੇ ਯਹੂਦੀ ਅਰਬੀ (ਦੇਖੋ ਯਹੂਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ)
ਅਰਸਾ
3ਜੀ ਸਦੀ ਈ.ਪੂ. ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ
ਮਾਪੇ ਸਿਸਟਮ
ਜਾਏ ਸਿਸਟਮ
ਅਰਬੀ ਲਿਪੀ
ਨਬਤਿਆਈ
ਸਿਰੀਆਨੀ
ਪਲਮਾਇਰੀਨੀ
ਮੰਦਾਇਨੀ
ਬ੍ਰਹਮੀ ਲਿਪੀ
ਪਹਿਲਵੀ ਲਿਪੀ
ਸੁਗਦੀ
ਦਿਸ਼ਾਸੱਜੇ-ਤੋਂ-ਖੱਬੇ
ISO 15924Hebr, 125
ਯੂਨੀਕੋਡ ਉਰਫ਼
Hebrew
ਯੂਨੀਕੋਡ ਰੇਂਜ
U+0590 to U+05FF,
U+FB1D to U+FB4F

ਹਿਬਰੂ ਲਿਪੀ ਹਿਬਰੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਯਹੂਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯਦੀਸ਼, ਲਾਦੇਨੋ ਅਤੇ ਯਹੂਦੀ ਅਰਬੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਇੱਕ ਲਿਪੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹਿਬਰੂ ਲਿਖਣ ਲਈ ਪੈਲੀਓ-ਹੀਬਰੂ ਲਿਪੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਆਧੁਨਿਕ ਹਿਬਰੂ ਲਿਪੀ ਆਰਾਮਿਕ ਲਿਪੀ ਦਾ ਵਿਕਸਿਤ ਰੂਪ ਹੈ।

ਹਿਬਰੂ ਲਿਪੀ ਦੇ ਕੁੱਲ 22 ਅੱਖਰ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 5 ਅੱਖਰ ਅੰਤਲੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਲ ਬਦਲ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਿਪੀ ਸੱਜੇ ਤੋਂ ਖੱਬੇ ਵੱਲ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲਿਪੀ ਅਬਜਦ ਸੀ ਭਾਵ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਅੰਜਨ ਮਜੂਦ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਅਬਜਦ ਲਿਪੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਰਬੀ ਲਿਪੀ, ਵਾਂਗੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਸਵਰ ਧੁਨੀਆਂ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਨੁਕਤਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਿਸਨੂੰ ਹਿਬਰੂ ਵਿੱਚ ਨਿਕੂਦ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਵਰਨਮਾਲਾ[ਸੋਧੋ]

ਸੇਰਡੀਕਾ ਵਿਖੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮੱਧਕਾਲੀ ਕੰਧ ਉੱਤੇ ਹਿਬਰੂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਤ
10ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਹਿਬਰੂ ਬਾਈਬਲ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ। ਜੋਸ਼ੂਆ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 1:1

ਹਿਬਰੂ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ 5 ਅਜਿਹੇ ਅੱਖਰ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਅੰਤਲੀ ਸਥਿਤੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਮ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਹੈ। ਹੇਠਲੇ ਟੇਬਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੱਖਰ ਆਮ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ(ਇਹ ਅੱਖਰ ਯੂਨੀਕੋਡ ਮਿਆਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।[1][2])।

ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਹਿਬਰੂ ਲਿਪੀ ਸੱਜੇ ਤੋਂ ਖੱਬੇ ਹੈ, ਹੇਠਲਾ ਟੇਬਲ ਪੰਜਾਬੀ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਅਲਿਫ਼ ਗੀਮੇਲ ਡਾਲੇਟ ਜ਼ਾਈਨ ਹੇਟ ਟੇਟ ਯੁਡ ਕਾਫ
א ב ג ד ה ו ז ח ט י כ
ך
ਲਾਮੇਡ ਮੇਮ ਸਾਮੇਖ ਆਈਨ ਸਾਡੀ ਕ਼ੂਫ਼ ਰੇਸ਼ ਟਾਵ
ל מ נ ס ע פ צ ק ר ש ת
ם ן ף ץ

ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਉਚਾਰਨ[ਸੋਧੋ]

ਅੱਖਰ ਦੇ ਨਾਮ ਇਬਰਾਨੀ ਅੱਖਰ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ
ਪੰਜਾਬੀ
ਨਾਮ
ਇਬਰਾਨੀ[3]
ਨਾਮ
ਇਬਰਾਨੀ
ਅੱਖਰ
ਗੁਰਮੁਖੀ
ਲਿਪੀਅੰਤਰਨ
ਅਰਬੀ
ਲਿਪੀਅੰਤਰਨ
ਅਰਾਮੀ
ਲਿਪੀਅੰਤਰਨ
ਆਲੇਫ਼ אָלֶף א أ ܐ
ਬ਼ੈਥ਼ בֵית ב ਬ਼ ڤ ܒ݂
ਗ਼ੀਮੈਲ גִימֵל ג ਗ਼ غ ܓ݂
ਦ਼ਾਲੇਥ਼ דָלֶת ד ਦ਼ ذ ܕ
ਹੈ'ਅ הֵא ה ه ܗ
ਵਾਵ וָו ו و ܘ
ਜ਼ਾਯਿਨ זַיִן ז ਜ਼ ز ܙ
חֵית ח ح ܚ
טֵית ט ط ܛ
ਯੌਦ਼ יוֹד י ي ܝ
ਖ਼ਾਫ਼ כַף כ ਖ਼ خ ܟ݂
ਲਾਮੇਦ਼ לָמֶד ל ل ܠ
ਮੈਮ מֵם מ م ܡ
ਨੂਨ נוּן נ ن ܢ
ਸਾਮੇਖ਼ סָמֶךְ ס س ܣ
עַיִן ע ع ܥ
ਫ਼ੈਹ פֵה פ ਫ਼ ف ܦ̮
צַדִי צ ص ܨ
ਕ਼ੌਫ਼ קוֹף ק ਕ਼ ق ܩ
ਰੈਸ਼ רֵישׁ ר ر ܪ
ਸ਼ੀਨ שִׁין שׁ ਸ਼ ش ܫ
ਥ਼ਾਵ תָו ת ਥ਼ ث ܬ

ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਭਿੰਨ ਰੂਪ[ਸੋਧੋ]

ਹੇਠਲੇ ਟੇਬਲ ਵਿੱਚ ਹਿਬਰੂ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਭਿੰਨ ਰੂਪ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਜਿਹਨਾਂ 5 ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਅੰਤਲੀ ਸਥਿਤੀ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਮ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਥੱਲੇ ਅੰਤਲੀ ਸਥਿਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਅੱਖਰ
ਨਾਮ
(ਯੂਨੀਕੋਡ)
ਵੱਖਰਤਾਵਾਂ
ਆਧੁਨਿਕ ਹਿਬਰੂ ਪੁਰਾਤਨ
ਸੈਰਿਫ਼ ਸੈਂਸ ਸੈਰਿਫ਼ ਮੋਨੋ ਸਪੇਸਡ ਫੌਂਟ ਕਰਸਿਵ ਰਾਸ਼ੀ ਫੋਨੇਸ਼ੀਆਈ ਪੈਲੀਓ ਹਿਬਰੂ ਆਰਾਮਿਕ
ਅਲਿਫ਼ א א א Hebrew letter Alef handwriting.svg Hebrew letter Alef Rashi.png ਅਲਿਫ਼ ਅਲਿਫ਼ Aleph.svg
ਬੇਟ ב ב ב Hebrew letter Bet handwriting.svg Hebrew letter Bet Rashi.png Beth Bet Beth.svg
ਗੀਮੇਲ ג ג ג Hebrew letter Gimel handwriting.svg Hebrew letter Gimel Rashi.png ਗੀਮੇਲ ਗੀਮੇਲ Igimel.png
ਡਾਲੇਟ ד ד ד Hebrew letter Daled handwriting.svg Hebrew letter Daled Rashi.png ਡਾਲੇਟ ਡਾਲੇਡ Daleth.svg
ਹੇ ה ה ה Hebrew letter He handwriting.svg Hebrew letter He Rashi.png ਹੇ ਹੇ He0.svg
ਵਾਵ ו ו ו Hebrew letter Vav handwriting.svg Hebrew letter Vav Rashi.png ਵਾਵ ਵਾਵ Waw.svg
ਜ਼ਾਈਨ ז ז ז Hebrew letter Zayin handwriting.svg Hebrew letter Zayin Rashi.png ਜ਼ਾਈਨ ਜ਼ਾਈਨ Zayin.svg
ਹੇਟ ח ח ח Hebrew letter Het handwriting.svg Hebrew letter Het Rashi.png ਹੇਥ ਖੇਟ Heth.svg
ਟੇਟ ט ט ט Hebrew letter Tet handwriting.svg Hebrew letter Tet Rashi.png ਟੇਥ ਟੇਟ Teth.svg
ਯੁਡ י י י Hebrew letter Yud handwriting.svg Hebrew letter Yud Rashi.png ਯੁਧ ਯੁਡ Yod.svg
ਕਾਫ כ כ כ Hebrew letter Kaf handwriting.svg Hebrew letter Kaf-nonfinal Rashi.png ਕਾਫ ਖੋਫ Kaph.svg
ਆਖ਼ਰ ਉੱਤੇ ਕਾਫ਼ ך ך ך Hebrew letter Kaf-final handwriting.svg Hebrew letter Kaf-final Rashi.png
ਲਾਮੇਡ ל ל ל Hebrew letter Lamed handwriting.svg Lamed (Rashi-script - Hebrew letter).svg ਲਾਮੇਧ ਲਾਮੇਡ Lamed.svg
ਮੇਮ מ מ מ Hebrew letter Mem handwriting.svg Hebrew letter Mem-nonfinal Rashi.png ਮੇਮ ਮੇਮ Mem.svg
ਆਖ਼ਰ ਉੱਤੇ ਮੇਮ ם ם ם Hebrew letter Mem-final handwriting.svg Hebrew letter Mem-final Rashi.png
ਨੂਨ נ נ נ Hebrew letter Nun handwriting.svg Hebrew letter Nun-nonfinal Rashi.png ਨੂਨ ਨੂਨ Nun.svg
ਆਖ਼ਰ ਉੱਤੇ ਨੂਨ ן ן ן Hebrew letter Nun-final handwriting.svg Hebrew letter Nun-final Rashi.png
ਸਾਮੇਖ ס ס ס Hebrew letter Samekh handwriting.svg Hebrew letter Samekh Rashi.png ਸਾਮੇਖ ਸਾਮੇਖ Samekh.svg
ਆਈਨ ע ע ע Hebrew letter Ayin handwriting.svg Hebrew letter Ayin Rashi.png ਆਈਨ ਆਈਨ Ayin.svg
ਪੇ פ פ פ Hebrew letter Pe handwriting.svg Hebrew letter Pe-nonfinal Rashi.png ਪੇ ਪੇ Pe0.svg
ਆਖ਼ਰ ਉੱਤੇ ਪੇ ף ף ף Hebrew letter Pe-final handwriting.svg Hebrew letter Pe-final Rashi.png
ਤਸਾਡੀ צ צ צ Hebrew letter Tsadik handwriting.svg Hebrew letter Tsadik-nonfinal Rashi.png ਸਾਡ ਤਸਾਡੀ Sade 1.svg, Sade 2.svg
ਆਖ਼ਰ ਉੱਤੇ ਤਸਾਡੀ ץ ץ ץ Hebrew letter Tsadik-final handwriting.svg Hebrew letter Tsadik-final Rashi.png
ਕੂਫ਼ ק ק ק Hebrew letter Kuf handwriting.svg Hebrew letter Kuf Rashi.png ਕੂਫ਼ ਕੁਫ਼ Qoph.svg
ਰੇਸ਼ ר ר ר Hebrew letter Resh handwriting.svg Hebrew letter Resh Rashi.png ਰੇਸ ਰੇਸ਼ Resh.svg
ਸ਼ੀਨ ש ש ש Hebrew letter Shin handwriting.svg Hebrew letter Shin Rashi.png ਸੀਨ ਸ਼ੀਨ Shin.svg
ਟਾਵ ת ת ת Hebrew letter Taf handwriting.svg Hebrew letter Taf Rashi.png ਟਾਵ ਟੋਫ਼ Taw.svg
  1. Chart of Hebrew glyphs at unicode.org
  2. Unicode names of Hebrew characters at fileformat.info.
  3. Kaplan, Aryeh. Sefer Yetzirah: The Book of Creation. pp. 8, 22.