ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

 ਉਸਤਾਦ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Ustad
Amanat Ali Khan
PP
امانت علی خان
ਜਨਮ1922
Hoshiarpur, Punjab, British India
(present-day Punjab, India)
ਮੌਤ(1974-09-18)18 ਸਤੰਬਰ 1974 (aged 52)
Lahore, Punjab, Pakistan
ਪੇਸ਼ਾ
  • Classical vocalist
  • ghazal singer
  • composer
ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ1945 – 1974
ਬੱਚੇ7, including:
ਪਿਤਾAkhtar Hussain
ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ
ਪੁਰਸਕਾਰPride of Performance by the President of Pakistan (1969)

Ustad Amanat Ali Khan (Urdu: امانت علی خان; ਜਨਮ 1922 –ਦੇਹਾਂਤ 18 September 1974)[1][2][3] ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣੇ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਗਾਇਕ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1][2][3][4][5][6] ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ, ਉਸਤਾਦ ਵੱਡੇ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ (1935 - 2017) ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕ ਜੋੜੀ ਬਣਾਈ ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[7] ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ, ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਨੂੰ 1969 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ (ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਦੇ ਨਾਲ) ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਹਿਤਕ ਪੁਰਸਕਾਰ - ਪ੍ਰਾਈਡ ਆਫ਼ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ - ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[8][9][10] ਖਾਨ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਿਆਲ, ਠੁਮਰੀ ਅਤੇ ਗਜ਼ਲ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ [7] ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ "ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣੇ ਦਾ ਉਸਤਾਦ" ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।[11] ਉਹ ਮਹਿਦੀ ਹਸਨ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦ ਰਸ਼ਦੀ ਵਰਗੇ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੈਂਕੜੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਛੱਡੀ ਹੈ।[12][13]

ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ

[ਸੋਧੋ]

ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦਾ ਜਨਮ 1922 ਵਿੱਚ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ (ਅੱਜ ਦੇ ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ) ਵਿੱਚ ਉਸਤਾਦ ਅਖ਼ਤਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੋ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉੱਘੇ ਦਰਬਾਰੀ ਗਾਇਕ ਸਨ।[1][2][4][5][3][6] ਉਹ ਅਲੀ ਬਖਸ਼ ਜਰਨੈਲ ਦਾ ਪੋਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਪਟਿਆਲਾ ਵੋਕਲ ਘਰਾਨਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[2][7] ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਅਤੇ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਹੇਠ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[8][9][10][11] 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ।[4][12][13]

ਕੈਰੀਅਰ

[ਸੋਧੋ]

ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਾਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜੇ ਅੱਧ-ਕਿਸ਼ੋਰ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੀ।[14] ਦੋਵਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ 1945 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੰਗੀਤ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਪੰਡਿਤ ਜੀਵਨਲਾਲ ਮੱਟੂ ਦੁਆਰਾ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਨਤਕ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।[10] ਸੰਨ1949 ਵਿੱਚ, ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਕੋਲਕਾਤਾ (ਫਿਰ ਕਲਕੱਤਾ) ਵਿੱਚ ਵੱਕਾਰੀ ਆਲ ਬੰਗਾਲ ਸੰਗੀਤ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਮਾਨਤਾ ਦਿਵਾਈ।[14][10] ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੋਵੇਂ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਬਣ ਗਏ।[15][16] ਖਾਨ ਪੀ. ਟੀ. ਵੀ. ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਕਲਾਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ 1960 ਅਤੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੋਵਾਂ ਫਾਰਮੈਟਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[3][15][4][17][18]

ਖਾਨ ਨੂੰ ਉਰਦੂ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਸਮਝ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਪਣੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਉਰਦੂ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਬਲਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵੀ ਕੀਤੀ।[8] ਉਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਰੀਲੀ ਸਜਾਵਟ ਅਤੇ ਤਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹੁਨਰ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[14] ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ-ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਜੋੜੀ ਦੁਆਰਾ ਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਠੁਮਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ-ਕਬ ਆਓਗੇ ਤੁਮ ਆਓਗੇ-ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਕਲਾਸਿਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[19][10] ਇਹ ਗੀਤ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜੋੜੀ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਵੀ ਹੈ।[10]

ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ (1929-2022) ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ, 1947 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਸਮੇਂ ਲਈ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨਾਲ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ।[20][21][22][23]

ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ, ਖਾਨ ਨੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਏ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਚਾਂਦ ਮੇਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਫੂਲ ਮੇਰਾ ਵਤਨ" ਅਤੇ "ਏ ਵਤਨ ਪਿਆਰੇ ਵਤਨ". ਸੋਹੇਲ ਰਾਣਾ ਅਤੇ ਮੀਆਂ ਸ਼ਹਰਯਾਰ ਵਰਗੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਖਾਨ ਨੂੰ "ਸਧਾਰਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਗੀਤ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜਨਤਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਨੋਬਲ ਨੂੰ ਵਧਾਏਗਾ" ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ।[24][25][26]

ਕਲਾ ਅਤੇ ਆਵਾਜ਼

[ਸੋਧੋ]

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਕੋਲ "ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਤਿਭਾ" ਅਤੇ "ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਆਵਾਜ਼" ਸੀ. ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਨੂੰ ਰਾਗਾਂ ਉੱਤੇ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਸੀ, ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਦੀ ਸੂਰ (ਸਵਰ) ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕਮਾਂਡ ਅਤੇ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਸੀ।[13][10][27] ਉਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਪਰਲੇ ਰਜਿਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ-ਗਲੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਹੇਠਲੇ ਨੋਟ ਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਮਾਹਰ ਸੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਸਨ।[14][10][13] ਖਾਨ ਦੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਸਰਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਰਮ, ਸੰਵੇਦਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਨਿਰਵਿਘਨ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[14][16] ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵੰਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[28][29]

ਮੌਤ

[ਸੋਧੋ]

ਖਾਨ ਦੀ ਮੌਤ 18 ਸਤੰਬਰ 1974 ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 52 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਫਟੇ ਹੋਏ ਅੰਤਿਕਾ ਕਰਕੇ ਹੋਈ ਸੀ ।[30][4][5][31][32][1][3][16] ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਅਸਦ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਖਾਨ (1955-2007) ਇੱਕ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਫਲ ਕੈਰੀਅਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 8 ਅਪ੍ਰੈਲ 2007 ਨੂੰ ਲੰਡਨ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਚੌਕ ਨੇਡ਼ੇ ਮੋਮੀਨਪੁਰਾ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[16][18] ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਥੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਨੇ ਉਦਾਸੀ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਗਾਉਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[14][33] ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਹਾਮਿਦ ਅਲੀ ਖਾਨ ਅਤੇ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਸਦ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[14][10]

ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ

[ਸੋਧੋ]

ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੀਤ ਹਨਃ [8]

  • "ਮੋਰਾ ਜੀਆ ਨਾ ਲਗੇ"
  • "ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸੁਰ ਸੇ"
  • "ਕਬ ਆਓਗੇ ਤੁਮ ਆਓਗੇ"
  • "ਦਿਲ ਮੇਂ ਮੀਠੇ ਮੀਠੇ ਦਰਦ"
  • "ਆਲਮ-ਓ-ਮਸੀਬ ਸੇ"
  • "ਪੀਆ ਨਹੀਂ ਆਏ"
  • "ਚੁਪ ਧਾਵੇਂ ਤੇ"
  • "ਮਾਹ-ਏ-ਨੌ ਕੋ ਕਿਆ ਪਤਾ"
  • "ਪੀਆ ਦੇਖ ਕੋ"
  • "ਕਭੀ ਜੋ ਨਿਖਾਤੇ ਗੁਲ"
  • "ਦਾਤਾ ਤੋਰੇ ਦਵਾਰ"
  • "ਪੀਆ ਨਹੀਂ ਆਏ"
  • "ਤੁਮ ਰੇ ਦਰਸ"
  • "ਚਾਂਦ ਮੇਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਫੂਲ ਮੇਰਾ ਵਤਨ"
  • "ਏ ਵਤਨ ਪਿਆਰ ਵਤਨ"

ਖਾਨ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਹਨਃ [8]

  • "ਯੇ ਆਰਜ਼ੂ ਥੀ ਤੁਝੇ ਗੁਲ ਕੇ"
  • "ਮੌਸਮ ਬਦਲਾ"
  • "ਯੇ ਨਾ ਥੀ ਹਮਾਰੀ ਕਿਸਮਤ"
  • "ਇਨਸ਼ਾ ਜੀ ਊਥੋ" (ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਨਵਰੀ, 1974 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ) [31]
  • "ਹੌਂਟਨ ਪੇ ਕਭੀ ਅਨਕੇ"
  • "ਅਬ ਹੱਕ ਮੇਂ ਬਾਹਰੋਂ ਕੇ"
  • "ਮੇਰੀ ਦਸਤਾਨ-ਏ-ਹਸਰਤ"
  • "ਏ ਦੀਲਾ ਹਮ ਹੁਏ ਪਬੰਦ"
  • "ਕੈਸੇ ਗੁਜਰ ਗਈ ਹੈ ਜਵਾਨੀ"
  • "ਯਾਰ ਕੋ ਮੈਨੇ"
  • "ਜੋ ਗੁਜ਼ਰੀ ਮੁਝ ਪੇ"
  • "ਏਕ ਖਲੀਸ਼ ਕੋ"
  • "ਖ਼ੁਦੀ ਕਾ ਨਸ਼ਾ ਚਰਹਾ"
  • "ਹਰ ਏਕ ਸਿਮਟ"
  • "ਏ ਦਿਲ ਹਮ ਹੂਵੇ"
  • "ਆ ਮੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕੀ"
  • "ਮੇਜ਼ ਜਹਾਂ ਕੇ ਅਪਨੀ ਨਜ਼ਰ ਮੇਂ"
  • "ਤੇਰੇ ਹੋਟੇ ਹੂਵੇ"
  • "ਹਰ ਏਕ ਸਿਮਟ"
  • "ਮੁਝੇ ਦਿਲ ਕੀ ਖਤਾ ਪਰ"

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 "46th death anniversary of Ustad Amanat Ali Khan observed". www.radio.gov.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-10-18.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 Lodhi, Adnan (2018-09-17). "Remembering Ustad Amanat Ali Khan on his 44th death anniversary". The Express Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-02-14.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Remembering Ustad Amanat Ali Khan on his 44th death anniversary -". www.pakistanpressfoundation.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-08-23.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Lodhi, Adnan (September 18, 2019). "In memorial: Ustad Amanat Ali Khan's 45th death anniversary". tribune.com.pk. Retrieved Feb 15, 2022.
  5. ↑ 5.0 5.1 Rizwan, Anum (2019-09-17). "Remembering the grand maestro Ustad Amanat Ali Khan". BOL News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-02-16.
  6. ↑ "Classical singer Amanat Ali Khan remembered". The News International (newspaper). Associated Press of Pakistan. 18 September 2018. Retrieved 17 October 2020.
  7. ↑ "Classical music has healing effect on listeners". Dawn. Karachi. 3 May 2008. Retrieved 17 October 2020.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 "Ustad Amanat Ali Khan". emipakistan.com. 2015. Archived from the original on 2022-02-15. Retrieved 2022-02-15.
  9. ↑ "Classical treat: A fitting tribute to Patiala Gharana". The Express Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2014-06-26. Retrieved 2022-09-05.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7 Salman, Peerzada (2017-01-05). "Patiala Gharana loses another famous son". Dawn.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-02-14.
  11. ↑ Kaur, Amarjot (August 2, 2014). "Lend him your ears". tribuneindia.com. Retrieved 2022-02-16.
  12. ↑ "Profile of Amanat Ali Khan on The Friday Times (newspaper)". Archived from the original on 12 March 2013. Retrieved 17 October 2020.
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 "Ustad Bade Fateh Ali Khan". www.sruti.com. Retrieved 2022-02-14.
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 14.6 Taqi, Mohammad (Jan 7, 2017). "Remembering Ustad Fateh Ali Khan, Patriarch of the Patiala Gharana". The Wire. Retrieved 2022-02-15.
  15. ↑ 15.0 15.1 "Remembering the grand maestro Ustad Amanat Ali Khan on his death anniversary". Dunya News. Sep 18, 2018. Retrieved 2022-04-30.
  16. ↑ 16.0 16.1 16.2 16.3 "Ustad Amanat Ali Khan". travel-culture.com. Retrieved 2022-02-15.
  17. ↑ Karim, Sidra (Sep 18, 2020). "Classical singer 'Ustad Amanat Ali Khan' remembered on his 46th death anniversary". newspakistan.tv. Archived from the original on 2022-02-15. Retrieved 2022-02-15.
  18. ↑ 18.0 18.1 Jamshaid, Umer (September 18, 2020). "Classical Singer Ustad Amanat Ali Khan Remembred On His 46th Death Anniversary". urdupoint.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-04-30.
  19. ↑ Taqi, Mohammad (Nov 1, 2012). "Patiala Gharana: The Saga Of The Raga". outlookindia.com. Archived from the original on 2022-02-15. Retrieved 2022-02-15.
  20. ↑ "Nightingale Lata Mangeshkar turns 83". www.thehindubusinessline.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 28 September 2012. Retrieved 2022-02-14.
  21. ↑ "In Pics: Lata Mangeshkar, A Legendary Life". NDTV.com. Retrieved 2022-02-14.
  22. ↑ "Birthday Special: Revisting [sic] Lata Mangeshkar's personal life through her old photos". News18 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2015-09-28. Retrieved 2022-02-14.
  23. ↑ "Melody Queen Lata Mangeshkar turns 85, B-Town wishes good health". The Economic Times. Retrieved 2022-02-14.
  24. ↑ "Songs of freedom". thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2019. Retrieved 2022-02-15.
  25. ↑ "National songs that enthralled us". thenews.com.pk. August 14, 2021. Retrieved Feb 15, 2022.
  26. ↑ Jawaid, Mohammad Kamran (August 15, 2021). "SPOTLIGHT: SONGS THAT MAKE A NATION". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-02-15.
  27. ↑ Habib, Aftab. "The Maestro of the Patiala Gharana | Pakistan Today" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). Archived from the original on 2022-08-16. Retrieved 2022-04-23.
  28. ↑ Rabe, Nate (Mar 6, 2016). "A rare gem from Pakistan: A lifetime on tiptoes". Scroll.in (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-03-08.
  29. ↑ Raj, Ali (2016-04-07). "Ibne Insha, Asad Amanat Ali and myth of the cursed ghazal". The Express Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-08.
  30. ↑ Javeria, Ameera (2018-10-02). "Ustad Amanat Ali Khan (1931-September 1974)". Truth Tracker (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2022-02-16. Retrieved 2022-02-16.
  31. ↑ 31.0 31.1 Paracha, Nadeem F. (2015-04-16). "Angels of the fall…". Dawn.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-02-15.
  32. ↑ "Ustaad Amanat Ali's 35th anniversary". samaaenglish.tv. Sep 17, 2009. Retrieved Feb 16, 2022.
  33. ↑ "Ustads Amanat Ali Khan and Fateh Ali Khan". thefridaytimes.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). May 30, 2014. Retrieved April 30, 2022.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=_ਉਸਤਾਦ_ਅਮਾਨਤ_ਅਲੀ_ਖ਼ਾਨ&oldid=807445" ਤੋਂ ਲਿਆ