ਭਾਰਤੀ ਗੇਜ ਰੇਲਵੇ
5 ft 6 in / 1,676 mm, ਇੱਕ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ, ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਚਿਲੀ, ਅਤੇ ਸੈਨ ਫਰਾਂਸਿਸਕੋ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬਾਰਟ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਟ੍ਰੈਕ ਗੇਜ ਹੈ।
ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਇੰਡੀਅਨ ਗੇਜ, ਪ੍ਰੋਵਿੰਸ਼ੀਅਲ, ਪੋਰਟਲੈਂਡ, ਜਾਂ ਟੈਕਸਾਸ ਗੇਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ "ਟ੍ਰੋਚਾ ਆਂਚਾ" (ਬਰਾਡ ਗੇਜ ਲਈ ਸਪੇਨੀ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ "ਬਰਾਡ ਗੇਜ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਗੇਜ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਿਯਮਤ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਚੌੜਾ ਗੇਜ ਹੈ।
ਏਸ਼ੀਆ[ਸੋਧੋ]
ਭਾਰਤ[ਸੋਧੋ]
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮਾਲ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨਾਂ ਸਟੈਂਡਰਡ ਗੇਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। 1850 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਗ੍ਰੇਟ ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਬੋਰੀ ਬੰਦਰ ਅਤੇ ਠਾਣੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਯਾਤਰੀ ਰੇਲਵੇ ਲਈ 1,676 mm (5 ft 6 in) ਦਾ ਗੇਜ ਅਪਣਾਇਆ।[1][2] ਇਸਨੂੰ ਫਿਰ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਲਈ ਮਿਆਰ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ।
ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਅੱਜ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ 1,676 ਮਿਲੀਮੀਟਰ (5 ਫੁੱਟ 6 ਇੰਚ) ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੀਟਰ ਗੇਜ ਅਤੇ ਨੈਰੋ ਗੇਜ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਬਰਾਡ ਗੇਜ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨੈਟਵਰਕ ਦੇ ਛੋਟੇ ਹਿੱਸੇ ਜੋ ਮੀਟਰ ਅਤੇ ਤੰਗ ਗੇਜ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਨੂੰ ਵੀ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੈਪਿਡ ਟਰਾਂਜ਼ਿਟ ਲਾਈਨਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਟੈਂਡਰਡ ਗੇਜ 'ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲਾਈਨਾਂ 1,676 mm (5 ft 6 in) ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼[ਸੋਧੋ]
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਰੇਲਵੇ 1,676 mm (5 ft 6 in) ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਅਤੇ ਮੀਟਰ ਗੇਜ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਰਾਡ ਗੇਜ ਨੈੱਟਵਰਕ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਮਨਾ ਨਦੀ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੀਟਰ ਗੇਜ ਨੈੱਟਵਰਕ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਜਮਨਾ ਪੁਲ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਰਤ-ਵਰਤੋਂ ਵਾਲਾ ਪੁਲ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਰ ਇੱਕ ਦੋਹਰਾ ਗੇਜ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਹੈ ਜੋ ਦੋਵਾਂ ਨੈਟਵਰਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।
ਨੇਪਾਲ[ਸੋਧੋ]
ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ, ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 1,676 mm (5 ft 6 in) ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ[ਸੋਧੋ]
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ, ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 1,676 mm (5 ft 6 in) ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ, ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਿਰਫ਼ 1,676 mm (5 ft 6 in) ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Railroads Asia - Up And Down India".
- ↑ Indian Railways: Some Fascinating Facts, “Train Atlas”, Train Atlas, Indian Railways, 2003