ਕਲੀਵੀਆ
ਕਲੀਵੀਆ / ˈ kl aɪ v i ə / [1] ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਮੂਲ ਮੋਨੋਕੋਟ ਫੁੱਲਦਾਰ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਜੀਨਸ ਹੈ। ਇਹ ਅਮੈਰੀਲਿਡਸੀਏ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਹਨ, ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਉਪ-ਪਰਿਵਾਰ ਅਮੈਰੀਲੀਡੋਇਡੀਏ ਹੈ।[2] ਆਮ ਨਾਮ ਨੇਟਲ ਲਿਲੀ ਜਾਂ ਬੁਸ਼ ਲਿਲੀ ਹਨ।
ਇਹ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਸਦਾਬਹਾਰ ਸਦੀਵੀ ਪੌਦੇ ਹਨ, ਹਰੇ, ਤਣੇ-ਵਰਗੇ ਪੱਤੇ ਵਾਲਿਆਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਫੁੱਲ ਘੱਟ ਜਾਂ ਘੱਟ ਘੰਟੀ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਡੰਡੇ 'ਤੇ ਛਤਰੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਰੰਗ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੀਲੇ, ਸੰਤਰੀ ਤੇ ਲਾਲ ਤੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਕੁਝ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਨਾਲ ਹਨ।
ਵਰਣਨ
[ਸੋਧੋ]ਕਲੀਵੀਆ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਸਵਤੀਨੀ ਵਿੱਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੰਗਲ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੌਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਘੱਟ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (ਪੱਛਮੀ ਕੇਪ ਤੋਂ ਸੀ. ਮਿਰਾਬਿਲਿਸ ਦੇ ਅਪਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ)।[3]
ਕਲੀਵੀਆ ਉਪ- ਪਰਿਵਾਰ ਅਮੈਰੀਲੀਡੋਇਡੀਏ ਦੇ ਦੂਜੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਫੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੈਪਲ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪੱਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਮਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੇਪਲ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੱਤੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ) ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਟੇਪਲਸ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਲੀਵੀਆ ਵਿੱਚ ਟੇਪਲਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਟਿਊਬ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫੁੱਲ ਇੱਕ ਖੁੱਲੇ ਕੱਪ ਤੋਂ ਇੱਕ ਤੰਗ ਲਟਕਣ ਵਾਲੀ ਨਲੀ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਤਰੀ, ਲਾਲ ਤੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਛਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਵਸਥਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਭਾਵ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਡੰਡੇ ਜਾਂ ਪੈਡੀਸੇਲ ਇੱਕ ਬਿੰਦੂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ); ਹਰੇਕ ਛਤਰੀ ਦਾ ਲੰਬਾ ਡੰਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਬਰੈਕਟ ਛਤਰੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਰੇਕ ਫੁੱਲ ਵਿੱਚ ਛੇ ਪੁੰਗਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਘਟੀਆ ਅੰਡਾਸ਼ਯ (ਭਾਵ ਇੱਕ ਜੋ ਕਿ ਟੇਪਲਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ਤਿੰਨ ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੁੰਕੇਸਰ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਤੰਤੂ ਅਤੇ ਐਨਥਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਤੰਤੂਆਂ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਲਈ ਸੁਤੰਤਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੈਲੀ ਟੇਪਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਲੰਮੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਤਿੰਨ ਭਾਗਾਂ ਦੇ ਕਲੰਕ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[4]
ਕਿਸਮਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਜਨਵਰੀ 2012 ਤੱਕ [update], ਇਸਦੀਆਂ ਛੇ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਕਲਿਸਟ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।[5]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Western Garden Book. Sunset Books. 1995. pp. 606–607. ISBN 0-376-03851-9.
- ↑ Angiosperm Phylogeny Website: Asparagales: Amaryllidoideae
- ↑ Meerow, A.W., Generic relationships among the baccate-fruited Amaryllidaceae (tribe Haemantheae) inferred from plastid and nuclear non-coding DNA sequences (PDF), retrieved 2012-01-31[ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ]
- ↑ , Portland
{{citation}}: Missing or empty|title=(help), pp. 37–38 - ↑ World Checklist of Selected Plant Families, The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, retrieved 2012-01-31, search for "Clivia"