ਲਾਲ ਪਾਂਡਾ
ਲਾਲ ਪਾਂਡਾ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: red panda; ਆਈਲੁਰਸ ਫੁਲਗੇਨਜ਼) ਪੂਰਬੀ ਹਿਮਾਲਿਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਚੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਥਣਧਾਰੀ ਜਾਨਵਰ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਈ.ਯੂ.ਸੀ.ਐਨ. ਵੱਲੋਂ ਲਾਲ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੰਗਲੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਪਰਿਪੱਕ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ 10,000 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਘਾਟੇ ਅਤੇ ਟੁੱਟਣ, ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਘਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਲਾਲ ਪਾਂਡਾ ਦੇ ਲਾਲ-ਭੂਰੇ ਫਰ (ਜੱਤ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਕ ਲੰਮੀ ਚਟਕੀ ਵਾਲੀ ਪੂਛ, ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਅੱਗੇ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਲੱਤਾਂ; ਇਹ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਬਿੱਲੀ ਦਾ ਆਕਾਰ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਲੰਬੇ ਸਰੀਰ ਵਾਲਾ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਭਾਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਰਬੋਰੇਅਲ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਂਸ ਨੂੰ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅੰਡੇ, ਪੰਛੀ ਅਤੇ ਕੀੜੇ ਵੀ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਕਾਂਤ ਜਾਨਵਰ ਹੈ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ, ਅਤੇ ਦਿਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਗੰਦਗੀ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਘੱਟ ਪਾਂਡਾ, ਲਾਲ ਭਾਲੂ-ਬਿੱਲੀ, ਅਤੇ ਲਾਲ ਬਿੱਲੀ-ਭਾਲੂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਨਾਮ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।[1]
ਲਾਲ ਪਾਂਡਾ ਏਲੂਰਸ ਜੀਨਸ ਅਤੇ ਪਰਵਾਰ ਏਲੂਰੀਡੇ ਦੀ ਇਕੋ ਇਕ ਜੀਵਿਤ ਜਾਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਰੈਕੂਨ ਅਤੇ ਰਿੱਛ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਫਾਈਲੋਜੈਟਿਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਇਸਦੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਆਈਲੂਰੀਡੇ, ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਵਰਗੀਕਰਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੁਸਟੇਲੋਇਡੀਆ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵੀਸਲ, ਰੈਕੂਨ ਅਤੇ ਸਕੰਕ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ। ਦੋ ਉਪ-ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪਾਂਡਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਸਬੰਧਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਕ ਬੇਸਲ ਅਰਸੀਡ ਹੈ।[2]
ਸਰੀਰਕ ਗੁਣ
[ਸੋਧੋ]
ਲਾਲ ਪਾਂਡਾ ਦੇ ਸਿਰ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 50 ਤੋਂ 64 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (20 ਤੋਂ 25 ਇੰਚ) ਮਾਪਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪੂਛ 28 ਤੋਂ 59 ਸੈਮੀ. (11 ਤੋਂ 23 ਇੰਚ) ਹੈ। ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਭਾਰ 3.7 ਤੋਂ 6.2 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ (8.2 ਤੋਂ 13.7 ਐਲ ਬੀ) ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਦਾ 3 ਤੋਂ 6.0 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ (6.6 ਤੋਂ 13.2 lb)।[3][4] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਉੱਤੇ ਲੰਬੀ, ਨਰਮ, ਲਾਲ-ਭੂਰੇ ਫਰ ਹਨ, ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੇ ਕਾਲੀ ਫਰ ਅਤੇ ਹੰਝੂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੈਨਿਓ-ਦੰਦ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਹਲਕਾ ਚਿਹਰਾ। ਹਲਕੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਇਕ ਰੇਕੂਨ ਦੇ ਸਮਾਨ ਚਿੱਟੇ ਬੈਜ ਹਨ, ਪਰ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੋਲ਼ੇ ਸਿਰ ਦੇ ਮੱਧਮ ਅਕਾਰ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਕੰਨ, ਕਾਲੀ ਨੱਕ ਅਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ, ਝਾੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਪੂਛ ਛੇ ਬਦਲਵੇਂ ਟ੍ਰਾਂਸਵਰਸ ਓਚਰ ਰਿੰਗਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੌਸ-ਅਤੇ ਲੀਚੇਨ ਢੱਕੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਬਕਾਏ ਸੰਤੁਲਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਛੱਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੈਰ ਪੰਜੇ ਦੇ ਤਿਲਾਂ 'ਤੇ ਸੰਘਣੇ ਫਰ ਦੇ ਨਾਲ ਕਾਲੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਫਰ ਬਰਫ ਨਾਲ ਢਕੀਆਂ ਜਾਂ ਬਰਫੀਲੀਆਂ ਸਤਹਾਂ ਤੇ ਥਰਮਲ ਇਨਸੂਲੇਸ਼ਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੁਗੰਧਿਤ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਗੁਦਾ ਵਿਚ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।[5]
ਖੁਰਾਕ
[ਸੋਧੋ]
ਲਾਲ ਪਾਂਡੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਚਾਰੇ. ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਾਂਸ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਥਣਧਾਰੀ, ਪੰਛੀ, ਅੰਡੇ, ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਬੇਰੀਆਂ ਵੀ ਖਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਵਿਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਛੀਆਂ, ਫੁੱਲਾਂ, ਮੇਪਲ ਅਤੇ तुਤੀ ਦੇ ਪੱਤੇ, ਅਤੇ ਸੱਕ ਅਤੇ ਮੇਪਲ, ਬੀਚ, ਅਤੇ ਮਲਬੇਰੀ ਦੇ ਫਲ ਖਾਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[3]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Glatston, A. R. (2011). Red Panda: Biology and Conservation of the First Panda. Amsterdam, Boston, Heidelberg: Academic Press. ISBN 978-1-4377-7813-7.
- ↑ Flynn, J. J.; Nedbal, M. A.; Dragoo, J. W.; Honeycutt, R. L. (2000). "Whence the Red Panda?" (PDF). Molecular Phylogenetics and Evolution. 17 (2): 190–199. doi:10.1006/mpev.2000.0819. PMID 11083933. Retrieved 23 September 2009.
- ↑ 3.0 3.1 Roberts, M. S.; Gittleman, J. L. (1984). "Ailurus fulgens" (PDF). Mammalian Species. 222 (222): 1–8. doi:10.2307/3503840. JSTOR 3503840.
- ↑ Red panda (Ailurus fulgens) Archived 15 October 2008 at the Wayback Machine.. arkive.org
- ↑ Pocock, R.I. (1941). Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Mammalia. – Volume 2. London: Taylor and Francis. pp. 250–264.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "studbook/fulgens" defined in <references> is not used in prior text.
<ref> tag with name "studbook/styani" defined in <references> is not used in prior text.