ਜਿਮ ਕੋਰਬੈੱਟ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਕ
ਜਿੰਮ ਕਾਰਬੇਟ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Jim Corbett National Park) ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਕ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਨ 1936 ਵਿੱਚ ਹੈਲੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਿ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਏ ਬੰਗਾਲ ਬਾਘ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਨੈਨੀਤਾਲ ਜ਼ਿਲੇ ਅਤੇ ਪਉੜੀ ਗੜਵਾਲ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਇੱਕ ਨਾਮੀ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤਵਾਦੀ, ਜਿਮ ਕਾਰਬੇਟ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਟਾਈਗਰ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਅਧੀਨ ਇਹ ਪਾਰਕ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ।[1]
ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਉਪ-ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਪੱਟੀ ਦੀਆਂ ਭੂਗੋਲਿਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ।[1] ਇੱਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਟਿਕਾਣਾ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ 488 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਦੀ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ।[1][1] ਯਾਤਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ, ਹੋਰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਪਾਰਕ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਤੁਲਨ ਲਈ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਚੁਣੌਤੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।[1]
ਕਾਰਬੈਟ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਣ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦਾ ਅੜਿੱਕਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੈਰ ਸਪਾਟੇ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਕਾਰਬੇਟ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੇ ਚੁਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਣ ਵੇਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਾਟਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇਕਦਮ ਵਧੀ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਹਰ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ 70,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਯਾਤਰੀ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਕਾਰਬੇਟ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ 520.8 ਕਿਮੀ 2 (201.1 ਵਰਗ ਮੀਲ) ਖੇਤਰ, ਪਹਾੜੀਆਂ, ਨਦੀ ਦੀਆਂ ਬੇਲਟਾਂ, ਮਾਰਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਦਬਾਅ, ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਝੀਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਚਾਈ 1,300 ਤੋਂ 4,000 ਫੁੱਟ (400 ਤੋਂ 1,220 ਮਿੰਟ) ਤੱਕ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਾਤ ਠੰਡੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਦਿਨ ਚਮਕਦਾਰ ਅਤੇ ਧੁੱਪ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਸੰਘਣੀ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਪਤਝੜ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸਾਲ, ਹਲਦੂ, ਪੀਪਲ, ਰੋਹਿਨੀ ਅਤੇ ਅੰਬ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੰਗਲ ਪਾਰਕ ਦੇ ਲਗਭਗ 73% ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, 10% ਖੇਤਰ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 110 ਰੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਸਪੀਸੀਜ਼, 50 ਪ੍ਰਜਨਨ ਜੀਵ-ਜੰਤੂ, 580 ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ 25 ਸਾਉਣੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ।
ਜਲਵਾਯੂ
[ਸੋਧੋ]ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ 5 °C (41 °F) ਤੋਂ 30 °C (86 °F) ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਵੇਰਾਂ ਧੁੰਦ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 40 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (104 °F) ਤੋੰ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਹਲਕੀ ਬਾਰਸ਼ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ
[ਸੋਧੋ]2005 ਦੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ ਕਾਲ ਨੇ ਜਿਮ ਕਾਰਬੇਟ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਲਾਟ ਸੈਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫਿਲਮ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਿਲਮਾਈ ਗਈ ਸੀ।
ਅਗਸਤ 2019 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ, ਡਿਸਕਵਰੀ ਚੈਨਲ ਦੇ ਸ਼ੋਅ ਮੈਨ ਵਿੱਕਸ ਵਾਈਲਡ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਬੀਅਰ ਗ੍ਰੀਲਜ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਜੰਗਲਾਂ ਦਾ ਸਫਰ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਲਜ਼ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਣ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਐਪੀਸੋਡ ਜਿੰਮ ਕਾਰਬੇਟ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ 180 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।