ਬਾਗ਼
ਬਾਗ਼ ਇਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਹਰ ਖੁੱਲੀ ਜਗਾ ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪੌਦੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਡਿਸਪਲੇਅ ਜਾਂ ਕਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਆਨੰਦ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਆਦਮੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਦੋਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਰੂਪ ਅੱਜ ਇੱਕ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਗਾਰਡਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਬਾਗ਼ ਦਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹੈ। ਚਿੜੀਆਘਰ, ਜੋ ਨਕਲੀ ਕੁਦਰਤੀ ਭੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ੂਓਲੌਜੀਕਲ ਬਗੀਚਿਆਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪੱਛਮੀ ਗਾਰਡਨ ਲਗਭਗ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਪੌਦਿਆਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹਨ, ਬਾਗ਼ ਅਕਸਰ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਬਾਗ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[1][2]
ਕੁਝ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪੂਰਵੀ ਬਾਗ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ੈਨ ਬਾਗ, ਪੌਦੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਵਰਤਦੇ। ਜ਼ੇਰੀਸ੍ਕੇਪ ਬਾਗ ਸਥਾਨਕ ਬਗੀਚਿਆਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੰਜਾਈ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਬਗੀਚਾ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਲਾਭ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਗਾਰਡਨ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫੁਆਰੇ, ਤਲਾਬ (ਮੱਛੀ ਜਾਂ ਬਗੈਰ), ਝਰਨੇ ਜਾਂ ਨਦੀਆਂ, ਸੁੱਕੀ ਨਦੀ ਦੀਆਂ ਬਿਸਤਰੇ, ਮੂਰਤੀ-ਪੂਜਾ, ਤਰਖਾਣਾਂ, ਟ੍ਰੇਲ੍ਹਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਵਰਤਦੇ ਹਨ।
ਕੁਝ ਬਗੀਚੇ ਸਿਰਫ ਸਜਾਵਟੀ ਮੰਤਵਾਂ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਬਗੀਚੇ ਭੋਜਨ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਵਾਰੀ ਅਲੱਗ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਸਜਾਵਟੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਲੇ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫੂਡ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਗੀਚੇ ਫਾਰਮਾਂ ਤੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੈਮਾਨੇ, ਵਧੇਰੇ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਢੰਗਾਂ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਕਸਦ (ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਸ਼ੌਕ ਦਾ ਅਨੰਦ) ਦੁਆਰਾ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਵਿਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਉਚਾਈਆਂ, ਰੰਗਾਂ, ਗਠਤ ਅਤੇ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਦੇ ਪੌਦੇ ਜੋੜਦੇ ਹਨ।
ਬਾਗਬਾਨੀ ਬਾਗ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਗਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਮ ਕਿਸੇ ਸ਼ੁਕੀਨ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਮਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਮਾਲੀ ਵੀ ਗੈਰ-ਬਗੀਚਾ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਰਕ, ਸੜਕ ਕਿਨਾਰੇ ਕੰਢੇ, ਜਾਂ ਹੋਰ ਜਨਤਕ ਥਾਂ। ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਇੱਕ ਸੰਬੰਧਤ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਗਤੀਵਿਧੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਲੈਂਡੌਨਜ਼ ਆਰਕੀਟਿਕਸ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕਲਾਇੰਟਸ ਲਈ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਬਾਗ ਦੇ ਹਿੱਸੇ
[ਸੋਧੋ]
ਬਹੁਤੇ ਬਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣਿਤ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਹੁਤ ਹੀ 'ਕੁਦਰਤੀ' ਬਗੀਚੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਮੁੱਢਲੀ ਨਕਲੀ ਰਚਨਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਕੁਦਰਤੀ ਤੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਬਨਸਪਤੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੁੱਖ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਬੂਟੀ), ਬਨਸਪਤੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਰਥਰੋਪੌਡਜ਼ ਅਤੇ ਪੰਛੀ), ਮਿੱਟੀ, ਪਾਣੀ, ਹਵਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਿਰਮਾਣਿਤ ਤੱਤ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗ, ਪੈਟੋਜ਼, ਡੈੱਕਿੰਗ, ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, ਡਰੇਨੇਜ ਸਿਸਟਮ, ਲਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਇਮਾਰਤਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ੈਡ, ਗਜ਼ੇਬੌਸ, ਪੇਗਰਲਾ ਅਤੇ ਫ਼ਾਲਸੀ), ਪਰੰਤੂ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ, ਤਲਾਬਾਂ ਅਤੇ ਲਾਵਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਕੰਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਬਾਗ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
[ਸੋਧੋ]
ਬੈਕ ਗਾਰਡਨ
ਕੈਕਟਸ ਗਾਰਡਨ
ਬਗੀਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੌਦਾ ਜਾਂ ਪੌਦਾ ਕਿਸਮ (ਫਲਾਂ) ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ;
- ਬੈਕ ਬਾਗ
- ਬੋਗ ਬਾਗ਼
- ਕੈਕਟਸ ਬਾਗ
- ਰੰਗ ਬਾਗ
- ਫਰਨਰੀ
- ਫਲਾਵਰ ਬਾਗ਼
- ਫਰੰਟ ਯਾਰਡ
- ਰਸੋਈ ਗਾਰਡਨ
- ਮੈਰੀ ਬਾਗ਼
- ਔਰੰਗਰੀ
- ਆਰਕਸ਼ਾਡ
- ਰੋਜ਼ ਬਾਗ਼
- ਸ਼ੇਡ ਬਾਗ਼
- ਵਾਈਨਯਾਰਡ
- ਜੰਗਲੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਬਾਗ
- ਵਿੰਟਰ ਬਾਗ਼
ਬਗੀਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼ੈਲੀ ਜਾਂ ਸੁਹਜਵਾਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ:
- ਬੋਨਸਾਈ
- ਚੀਨੀ ਬਾਗ
- ਡਚ ਬਾਗ
- ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਭੂਰੇ ਬਾਗ਼
- ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਰਿਨੇਸੈਂਸ ਦੇ ਬਾਗ
- ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਰਸਮੀ ਬਾਗ
- ਫ੍ਰੈਂਚ ਲੈਂਡੈਂਸ ਬਾਗ
- ਇਟਾਲੀਅਨ ਰੇਨਾਸੈਂਸ ਬਾਗ
- ਜਾਪਾਨੀ ਬਾਗ਼
- ਨੱਟ ਬਾਗ਼
- ਕੋਰੀਆਈ ਬਾਗ
- ਮੁਗਲ ਬਾਗ਼
- ਕੁਦਰਤੀ ਲੈਂਡਸਕੇਪਿੰਗ
- ਫ਼ਾਰਸੀ ਬਾਗ਼ ਪੋਲਿਨੇਟਰ ਬਾਗ਼
- ਰੋਮਨ ਬਾਗ
- ਸਪੇਨੀ ਬਾਗ਼
- ਟੈਰੇਰਿਅਮ
- ਟ੍ਰਾਇਲ ਬਾਗ਼
- ਖੰਡੀ ਬਾਗ਼
- ਵਾਟਰ ਬਾਗ਼
- ਜੰਗਲੀ ਬਾਗ਼
- ਜੈਸਰਸਕੈਪਿੰਗ
- ਜ਼ੈਨ ਬਾਗ
ਬਾਗ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ:
- ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਬਾਗ਼
- ਬਟਰਫਲਾਈ ਬਾਗ
- ਬਟਰਫਲਾਈ ਚਿੜੀਆਘਰ
- ਚਿਨੰਪਾ ਕੋਲਡ
- ਫਰੇਮ ਬਾਗ
- ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਬਾਗ਼
- ਕੰਟੇਨਰ ਬਾਗ਼
- ਕੋਟੇਜ ਬਾਗ਼
- ਕ੍ਟਿੰਗ ਬਾਗ
- ਜੰਗਲਾਤ ਬਾਗ਼
- ਗਾਰਡਨ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰੀ
- ਗ੍ਰੀਨ ਕੰਧ
- ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ
- ਲਟਕਾਉਣ ਬਾਗ
- ਹਾਈਡ੍ਰੋਪੋਨਿਕ ਬਾਗ਼
- ਮਾਰਕੀਟ ਬਾਗ਼
- ਰੇਨ ਬਾਗ
- ਉਗਾਇਆ ਬੈੱਡ ਬਾਗ਼ਬਾਨੀ
- ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਬਾਗ਼
- ਛੱਤ ਬਾਗ਼
- ਪਵਿੱਤਰ ਬਾਗ਼
- ਸੰਵੇਦੀ ਬਾਗ਼
- ਸਕੁਆਇਰ ਫੁੱਟ ਬਾਗ਼
- ਵਰਟੀਕਲ ਬਾਗ਼
- ਕੰਧ ਵਾਲੇ ਬਾਗ
- ਵਿੰਡੋਬਾਕਸ
- ਜੀਵੂਲਿਕ ਬਾਗ਼
ਬਾਗ ਵਿਚ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ
[ਸੋਧੋ]ਕ੍ਰਿਸ ਬੈਨਿਸ ਦੀ ਕਲਾਸਿਕ ਕਿਤਾਬ 'ਇੱਕ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਬਾਗ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ' ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1985 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਕ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਦੇ ਬਾਗ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਬਾਰੇ ਸਲਾਹ ਦਾ ਚੰਗਾ ਸਰੋਤ ਹੈ।[3]
ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਥਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਬਗ਼ੀਚੇ ਦੇ ਸਮਾਨ ਜਿਹੇ ਦੂਜੇ ਬਾਹਰੀ ਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- ਇੱਕ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਇਕ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਇੱਕ ਬਾਹਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ, ਕੁਦਰਤੀ ਜਾਂ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਅਤੇ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਇੱਕ ਪਾਰਕ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਬਾਹਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨੱਥੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ (' ਸਪਸ਼ਟ ') ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਦਾ। ਜਨਤਕ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਜਨਤਕ ਪਾਰਕ ਹਨ ਰੁੱਖ ਦੇ ਦਰਿਸ਼ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ।
- ਇੱਕ ਅਰਬੋਰੇਟਮ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਬਾਹਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਇੱਕ ਖੇਤ ਜਾਂ ਬਗੀਚਾ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਹੈ।
- ਇੱਕ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਬਾਗ਼ ਇਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਬਾਗ਼ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਅਤੇ ਵਿਜ਼ਟਰਾਂ ਦੇ ਅਨੰਦ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਦੋਨੋ ਉਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਇੱਕ ਜੀਵੂਲਿਕ ਬਾਗ਼, ਜਾਂ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਚਿੜੀਆਘਰ, ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਇੱਕ ਕਿੰਡਰਗਾਰਟਨ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੀਸਕੂਲ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਵਿੱਚ ਬਗੀਚਿਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਇਕ ਬਾਗ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਇੱਕ ਮਨਰਗਾਰਟਨ ਜਰਮਨ-ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਰਖਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਡੇ-ਕੇਅਰ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਪਣੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਜਾਂ ਗਰਲਫ੍ਰੈਂਡਜ਼ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਪਾਗਲਖਾਨੇ, ਮੱਠ ਅਤੇ ਕਲੀਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[4]
ਨੋਟਸ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Garden history : philosophy and design, 2000 BC--2000 AD, Tom Turner. New York: Spon Press, 2005. ISBN 0-415-31748-7
- ↑ The earth knows my name : food, culture, and sustainability in the gardens of ethnic Americans, Patricia Klindienst. Boston: Beacon Press, c2006. ISBN 0-8070-8562-6
- ↑ Baines, Chris (2000). How to make a wildlife garden. London: Frances Lincoln. ISBN 978-0711217119.
- ↑ See: Jakob Fischel, Prag's K. K. Irrenanstalt und ihr Wirken seit ihrem Entstehen bis incl. 1850. Erlangen: Enke, 1853, OCLC 14844310 (ਜਰਮਨ)
ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]
ਬਾਗ਼ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮੀਡੀਆ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਕਾਮਨਜ਼ ਉੱਤੇ ਹੈ
