ਮਹਿੰਗਾਈ

ਅਰਥ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ, ਮਹਿੰਗਾਈ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: inflation) ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਰਥਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸਾਮਾਨ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।^[1]^[2]^[3]^[4]

ਜਦੋਂ ਕੀਮਤ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧਦਾ ਹੈ, ਮੁਦਰਾ ਦੇ ਹਰੇਕ ਇਕਾਈ ਘੱਟ ਸਾਮਾਨ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ; ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਮਹਿੰਗਾਈ ਪੈਸੇ ਦੀ ਇੱਕ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਕਮੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ - ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਕਾਊਂਟ ਦੇ ਇਕਾਈ ਅਤੇ ਖਾਤੇ ਦੀ ਇਕਾਈ ਦੇ ਅਸਲ ਮੁੱਲ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ।^[5]^[6] ਕੀਮਤ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮਾਪਣਾ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਦਰ ਹੈ, ਆਮ ਕੀਮਤ ਸੂਚਕ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ ਤਬਦੀਲੀ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਪਤਕਾਰ ਕੀਮਤ ਸੂਚਕਾਂਕ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ।^[7] ਅਪੂਰਣਤਾ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਉਲਟ ਹੈ ਮਹਿੰਗਾਈ।

ਮਹਿੰਗਾਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਅਰਥਚਾਰੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਮੁਦਰਾਸਿਫਤੀ ਉੱਤੇ ਪੈਸਾ, ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਬੱਚਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਮਾਲ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਖਰੀਦਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਅਸਲ ਬੋਝ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ, ਸਿਫਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ, ਅਤੇ ਨਾਮਾਤਰ ਤਨਖਾਹ ਦੀ ਕਠੋਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਘਟਾਈ ਜਾ ਸਕੇ।^[8]

ਅਰਥ-ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਦਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਮੁਦਰਾ ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਿਨਫੀਲੇਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਦਰਾਂ ਪੈਸੇ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਧੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।^[9] ਉਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਜਿਸ 'ਤੇ ਮੁਦਰਾਸਫਿਤੀ ਘੱਟ ਤੋਂ ਦਰਮਿਆਨੀ ਦਰਾਂ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਘੱਟ ਜਾਂ ਦਰਮਿਆਨੀ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਸਾਮਾਨ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਅਸਲ ਮੰਗ ਵਿਚ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ, ਜਾਂ ਉਪਲੱਬਧ ਸਪਲਾਈ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੌਰਾਨ, ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।^[10] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਹਿਮਤੀ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਾਰਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਲੰਮੀ ਮਿਆਦ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।^[11]^[12] ਮਹਿੰਗਾਈ ਇੱਕ ਅਦਿੱਖ ਟੈਕਸ ਵਿਚ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੁਦਰਾ ਦੇ ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਅਸਲ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਆਖਰਕਾਰ ਮੋਹਰੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਟੈਂਡਰ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ।^[13]

ਅੱਜ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਇੱਕ ਨੀਵੀਂ ਅਤੇ ਸਥਿਰ ਦਰ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।^[14] ਘੱਟ (ਜ਼ੀਰੋ ਜਾਂ ਨੈਗੇਟਿਵ ਦੇ ਉਲਟ) ਮਹਿੰਗਾਈ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦਵਾੜੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੇਬਰ ਮਾਰਕੀਟ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋਖਿਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਤਰਲਤਾ ਫਾੱਪ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਰੋਕਦੀ ਹੈ।^[15] ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਦਰ ਨੂੰ ਘੱਟ ਅਤੇ ਸਥਾਈ ਰੱਖਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੈਸਾ ਵਿੱਤੀ ਅਥਾਰਿਟੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਮੋਨੀਅਲ ਅਥਾਰਿਟੀ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਹਨ ਜੋ ਬੋਨਸ ਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਮਾਰਕੀਟ ਓਪਰੇਸ਼ਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕਿੰਗ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।^[16]

ਨੋਟਸ

↑ Wyplosz & Burda 1997 (Glossary)
↑ Blanchard 2000 (Glossary)
↑ Barro 1997 (Glossary)
↑ Abel & Bernanke 1995 (Glossary)
↑ Why price stability? Archived October 14, 2008, at the Wayback Machine., Central Bank of Iceland, Accessed on September 11, 2008.
↑ Paul H. Walgenbach, Norman E. Dittrich and Ernest I. Hanson, (1973), Financial Accounting, New York: Harcourt Brace Javonovich, Inc. Page 429. "The Measuring Unit principle: The unit of measure in accounting shall be the base money unit of the most relevant currency. This principle also assumes that the unit of measure is stable; that is, changes in its general purchasing power are not considered sufficiently important to require adjustments to the basic financial statements."
↑ Mankiw 2002, pp. 22–32
↑ Mankiw 2002, pp. 238–255
↑ Robert Barro and Vittorio Grilli (1994), European Macroeconomics, Ch. 8, p. 139, Fig. 8.1. Macmillan, ISBN 0-333-57764-7.
↑ "MZM velocity". Retrieved September 13, 2014.
↑ Mankiw 2002, pp. 81–107
↑ Abel & Bernanke 2005, pp. 266–269
↑ Neyapti, Bilin (2003). "Budget Deficits and Inflation: The Roles of Central Bank Independence and Financial Market Development". Contemporary Economic Policy. 21: 458–475. doi:10.1093/cep/byg025.
↑ Hummel, Jeffrey Rogers. "Death and Taxes, Including Inflation: the Public versus Economists" (January 2007).[1] p. 56
↑ "Escaping from a Liquidity Trap and Deflation: The Foolproof Way and Others" Lars E.O. Svensson, Journal of Economic Perspectives, Volume 17, Issue 4 Fall 2003, pp. 145–166
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000017-QINU`"'</ref>" does not exist.

ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.

ਹਵਾਲੇ

Abel, Andrew; Bernanke, Ben (2005). "Macroeconomics" (5th ed.). Pearson. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Invalid |ref=harv (help) Measurement of inflation is discussed in Ch. 2, pp. 45–50; Money growth & Inflation in Ch. 7, pp. 266–269; Keynesian business cycles and inflation in Ch. 9, pp. 308–348.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001A-QINU`"'</ref>" does not exist.
Mankiw, N. Gregory (2002). "Macroeconomics" (5th ed.). Worth. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Invalid |ref=harv (help) Measurement of inflation is discussed in Ch. 2, pp. 22–32; Money growth & Inflation in Ch. 4, pp. 81–107; Keynesian business cycles and inflation in Ch. 9, pp. 238–255.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001C-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001D-QINU`"'</ref>" does not exist.

ਹੋਰ ਪੜੋ

Auernheimer, Leonardo, "The Honest Government's Guide to the Revenue From the Creation of Money," Journal of Political Economy, Vol. 82, No. 3, May/June 1974, pp. 598–606.
Baumol, William J. and Alan S. Blinder, Macroeconomics: Principles and Policy, Tenth edition. Thomson South-Western, 2006. ISBN 0-324-22114-20-324-22114-2
Friedman, Milton, Nobel lecture: Inflation and unemployment 1977
Mishkin, Frederic S., The Economics of Money, Banking, and Financial Markets, New York, Harper Collins, 1995.
Federal Reserve Bank of Boston, "Understanding Inflation and the Implications for Monetary Policy: A Phillips Curve Retrospective" Archived 2013-08-26 at the Wayback Machine., Conference Series 53, June 9–11, 2008, Chatham, Massachusetts. (Also cf. Phillips curve article)

[1] Wyplosz & Burda 1997 (Glossary)

[2] Blanchard 2000 (Glossary)

[3] Barro 1997 (Glossary)

[4] Abel & Bernanke 1995 (Glossary)

[5] Why price stability? Archived October 14, 2008, at the Wayback Machine., Central Bank of Iceland, Accessed on September 11, 2008.

[6] Paul H. Walgenbach, Norman E. Dittrich and Ernest I. Hanson, (1973), Financial Accounting, New York: Harcourt Brace Javonovich, Inc. Page 429. "The Measuring Unit principle: The unit of measure in accounting shall be the base money unit of the most relevant currency. This principle also assumes that the unit of measure is stable; that is, changes in its general purchasing power are not considered sufficiently important to require adjustments to the basic financial statements."

[Mankiw_2002_22–32-7] Mankiw 2002, pp. 22–32

[8] Mankiw 2002, pp. 238–255

[9] Robert Barro and Vittorio Grilli (1994), European Macroeconomics, Ch. 8, p. 139, Fig. 8.1. Macmillan, ISBN 0-333-57764-7.

[10] "MZM velocity". Retrieved September 13, 2014.

[Mankiw_2002_pp=81–107-11] Mankiw 2002, pp. 81–107

[12] Abel & Bernanke 2005, pp. 266–269

[13] Neyapti, Bilin (2003). "Budget Deficits and Inflation: The Roles of Central Bank Independence and Financial Market Development". Contemporary Economic Policy. 21: 458–475. doi:10.1093/cep/byg025.

[econjournalwatch.org-14] Hummel, Jeffrey Rogers. "Death and Taxes, Including Inflation: the Public versus Economists" (January 2007).[1] p. 56

[15] "Escaping from a Liquidity Trap and Deflation: The Foolproof Way and Others" Lars E.O. Svensson, Journal of Economic Perspectives, Volume 17, Issue 4 Fall 2003, pp. 145–166

[Taylor-16] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000017-QINU`"'</ref>" does not exist.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]