ਵਜਰਯਾਨ
_(8697431158).jpg)
ਵਜਰਾਯਾਨ ("ਥੰਡਰਬੋਲਟ ਵਹੀਕਲ", "ਡਾਇਮੰਡ ਵਹੀਕਲ", ਜਾਂ "ਅਵਿਨਾਸ਼ਯੋਗ ਵਾਹਨ" )ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੰਤਰਾਯਨਾ, ਗੁਹੀਆਮੰਤ੍ਰਯਨਾ, ਤੰਤਰਯਨਾ, ਗੁਪਤ ਮੰਤਰ, ਤਾਂਤਰਿਕ ਬੁੱਧ ਧਰਮ, ਅਤੇ ਸੋਟੇਰਿਕ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤੰਤਰ ਅਤੇ "ਗੁਪਤ ਮੰਤਰ" ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬੋਧੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨਾਮ ਹਨ, ਜੋ ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤ, ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਮੰਗੋਲੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿਮਾਲਿਆਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਏ।
ਵਜਰਾਯਨ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵੰਸ਼ ਧਾਰਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵੰਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਦੂਸਰੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਨੂੰ ਬੋਧੀ ਤੰਤਰ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਅਭਿਆਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਮੰਤਰਾਂ, ਧਰਨੀਆਂ, ਮੁਦਰਾਵਾਂ, ਮੰਡਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਅਤੇ ਬੁੱਧਾਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਵਜਰਾਯਨਾ ਸਰੋਤਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਤੰਤਰ ਅਤੇ ਵਜਰਾਯਨਾ ਦੀ ਵੰਸ਼ ਬੁੱਧ ਸ਼ਕਯਮੁਨੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਸਤੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੋਧੀਸਤਵ ਵਜਰਪਾਣੀ ਅਤੇ ਪਦਮਸੰਭਵ ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਬੋਧੀ ਅਧਿਐਨਾਂ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਤਰਕ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅੰਦੋਲਨ ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਾਂਤਰਿਕ ਯੁੱਗ (ਲਗਭਗ 5ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ) ਦਾ ਹੈ।[1]
ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ
[ਸੋਧੋ]
ਵਜਰਯਾਨ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ, ਸ਼ਬਦਾਂ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਲੌਕਿਕ ਚਿੰਤਨ ਦੀ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਈ ਅਰਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਜਰਾਯਨ ਵਿੱਚ, ਚਿੰਨ੍ਹ, ਅਤੇ ਸ਼ਬਦ ਬਹੁ-ਵਚਨ ਹਨ, ਜੋ ਸੂਖਮ ਰੂਪ ਅਤੇ ਮੈਕਰੋਕੋਜ਼ਮ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਭੈਕਾਰਗੁਪਤ ਦੇ ਨਿਸਪੰਨਾਯੋਗੀ ਤੋਂ "ਜਿਵੇਂ ਬਿਨਾਂ, ਇਸ ਲਈ ਅੰਦਰ" (ਯਥਾ ਬਹਯਾਮ ਤਥਾ 'ਧਯਤਮ ਇਤੀ) ਵਾਕਾਂਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੈ।[2]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ David B. Gray, ed. (2007). The Cakrasamvara Tantra: The Discourse of Śrī Heruka (Śrīherukābhidhāna). Thomas F. Yarnall. American Institute of Buddhist Studies at Columbia University. pp. ix–x. ISBN 978-0-9753734-6-0.
- ↑ Wayman, Alex; Yoga of the Guhyasamajatantra: The arcane lore of forty verses : a Buddhist Tantra commentary, 1977, page 62.