ਸ਼ਕੀਲ-ਉਰ-ਰਹਿਮਾਨ
ਸ਼ਕੀਲ-ਉਰ-ਰਹਿਮਾਨ (18 ਫਰਵਰੀ 1931 – 9 ਮਈ 2016) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਉਰਦੂ-ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਲੇਖਕ ਸੀ।[1] ਉਸਨੇ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।[2] ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਖਾਨ ਬਹਾਦੁਰ ਮੁਹੰਮਦ ਜਾਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਵਕੀਲ ਸਨ।[3][4]
ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਉਸਨੇ ਪਟਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਬੀ.ਏ. ਫਸਟ ਕਲਾਸ ਆਨਰਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਐਮ.ਏ. ਫਸਟ ਕਲਾਸ ਆਨਰਜ਼ ਅਤੇ ਡੀ.ਲਿਟ. ਦੀ ਪੜਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨਾਲ ਉਰਦੂ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਜੁੜੇ ਰਹੇ। ਉਸਨੇ ਬਿਹਾਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (1978-1989), ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (1987) ਅਤੇ ਐਲ.ਐਨ. ਮਿਥਿਲਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (1987–1988) ਵਿਚ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[1][4]
ਰਹਿਮਾਨ ਜਨਤਾ ਦਲ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਦਰਭੰਗਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ 9ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ।[1][5] ਨਵੰਬਰ 1990 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਜਨਤਾ ਦਲ ਛੱਡ ਕੇ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ 64 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਜਨਵਰੀ 1991 ਵਿੱਚ, ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਰਾਬੀ ਰੇਅ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਦਸਵੀਂ ਅਨੁਸੂਚੀ ਦੇ ਤਹਿਤ 7 ਹੋਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਤੋਂ ਅਯੋਗ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ।[6][1] ਉਸਨੇ ਨਵੰਬਰ 1990 ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ 1991 ਤੱਕ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[1][2]
ਸ਼ਕੀਲ-ਉਰ-ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਸੁਹਜ ਸ਼ਾਸਤਰ 'ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਬੇ-ਜਮਾਲੀਅਤ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਟੇਜ, ਟੀਵੀ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਲਈ 50 ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਾਟਕ ਸਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ "ਗ਼ਾਲਿਬ ਅਵਾਰਡ", "ਉਰਦੂ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ", ਭਾਰਤ ਤੋਂ "ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ" ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ "ਅਹਿਮਦ ਨਦੀਮ ਕਾਸਮੀ ਅਵਾਰਡ" ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਸ਼ਰਮ ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਯਾਦ ਲਿਖੀ। ਉਸਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਤਨਵੀਰ ਫੂਲ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਵੀ ਹੈ ਜੋ ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਸ਼ਕੀਲੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਬਾਰੇ ਤਿਮਾਹੀ ਖ਼ਿਆਲ (ਕਰਾਚੀ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੇਖ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।[7][8] ਸ਼ਕੀਲੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਦੀ ਮੌਤ 9 ਮਈ 2016 ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇੜੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਗੁੜਗਾਓਂ ਵਿਖੇ ਹੋਈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "Shakeelur Rehman, 9th Lok Sabha Biodata". Lok Sabha. Archived from the original on 16 January 2022.
- ↑ 2.0 2.1 "Chandra Shekhar Cabinet" (PDF). Cabinet Secretariat. 21 November 1990.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Aashram of a lifetime".
- ↑ 4.0 4.1 "Former Union minister Prof. Shakeel ur Rahman passes away - The Indian Awaaz". theindianawaaz.com. Archived from the original on 2016-05-11. Retrieved 2023-05-07.
- ↑ "9th Lok Sabha members". Lok Sabha.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Decision of the Speaker under Tenth Schedule of the Constitution Disqualification of Members on Ground of Defection". Lok Sabha Digital Library. 11 January 1991.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Shakilur Rahman Writer Biography - Bihar Urdu Youth Forum, Patna". urduyouthforum.org. Archived from the original on 2021-05-05. Retrieved 2022-01-16.
- ↑ Rahman, Shakeel (October 2003). "Khayaal". Karachi (#13). Archived from the original on 2018-03-08. Retrieved 2023-05-07.