ਆਰਟਿਕ
40°37′02″N 43°58′33″E / 40.61722°N 43.97583°E
ਆਰਟਿਕ |
|---|
ਆਰਟਿਕ (ਅਰਮੀਨੀਆਈ : Արթիկ), ਅਰਮੇਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਿਰਕ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਿਉਂਸਪਲ ਕਮਿਨਿਟੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਅਬਾਦੀ 19,534 ਸੀ।2016 ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਅਨੁਮਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਰਟਿਕ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 18,800 ਹੈ।[1]
ਆਰਟਿਕ ਆਪਣੇ ਟੂਫਾ ਪੱਥਰਾਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਗੁਲਾਬੀ ਅਤੇ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਦਾ ਤੁਫਾ। ਇਹ ਅਰਮੇਨੀਆ ਵਿੱਚ ਟੁੱਫਾ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਵਰਟਾਈਨ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਹੈ।
ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ
[ਸੋਧੋ]11 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਆਰਟਿਕ ਦੇ ਲਮਬਟਾਵੈਂਕ ਮੱਠ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਇੱਕ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ'ਮੱਧ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਹਾਰਟਕ (Յարդք) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ)। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਅਰਦਿਕ (Արդիկ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਾਮ ਵਿੱਚ 2 ਹਿੱਸੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਅਰ ਮਾਉਂਟ ਆਰਗੈਟਸ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਟੇਕ ਅਰਥ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਵਿੱਚ ਝੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਆਰਟਿਕ ਨਾਮ ਦਾ ਸ਼ਾਇਦ ਅਰਥ ਹੈ ਅਰਗੈਟਸ 'ਤੇ ਝੁਕਣਾ ਹੈ।[2]
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਆਧੁਨਿਕ ਆਰਤੀਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 1960 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਖੁਦਾਈ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਇਲਾਕਾ 14 ਵੀਂ ਸਦੀ ਬੀ.ਸੀ. ਤੋਂ ਵਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕਾਂਸੀ ਦੇ ਯੁੱਗ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕਬਰਸਤਾਨ ਆਰਤਿਕ ਵਿੱਚ ਤੁਫਾ ਚੂਨੇ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਹੇਠਾਂ ਮਿਲੇ ਸਨ।[3]
ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਆਰਤਿਕ ਗ੍ਰੇਟਰ ਅਰਮੇਨੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਯਾਰਾਰਤ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਸ਼ਿਰਕ ਛਾਉਣੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਰਸਾਸੀਡ ਖ਼ਾਨਦਾਨ (52-428 ਈ.) ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਾਸਨੀਦ ਪਰਸੀਆ (428-651) ਦੇ ਅਧੀਨ ਅਰਤਿਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਕਾਮਸਾਰਨ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਨੇਤਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਰਾਜ ਰਿਹਾ। ਬੰਦੋਬਸਤ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ, ਆਰਟਿਕ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ਤੇ 5 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ ਕਾਮਸਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਮਾਤਾ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਰਪ ਮਰੀਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੇ ਮੱਠਵਾਦੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੀ ਨੀਂਹ ਸੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 7 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ ਲਮਬੈਟ ਮੱਠ ਦਾ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨ ਚਰਚ ਅਤੇ ਸੈਂਟ ਗ੍ਰੈਗਰੀ ਚਰਚ (ਜਿਸਨੂੰ ਸੰਤ ਜਾਰਜ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਬਣਾਇਆ।
.jpg)
654 ਵਿੱਚ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੇ ਅਰਬ ਹਮਲੇ ਨਾਲ, ਆਰਟਿਕ ਨੂੰ ਬਾਗਰਾਤੀਦ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 885 ਵਿੱਚ ਅਰਮੇਨੀਆ ਦੀ ਬਾਗਰੇਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। 1045 ਵਿੱਚ ਬਾਈਜ਼ੈਂਟਾਈਨ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1064 ਵਿੱਚ ਸੇਲਜੁਕ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੇ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ਿਰਾਕ ਦਾ ਪੂਰਾ ਖੇਤਰ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜਿਕ, ਵਿਦਿਅਕ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਤਨ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ।
1201 ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਅਨ ਪ੍ਰੋਟੈਕਟੋਰੇਟ ਅਧੀਨ, ਸ਼ਿਰਕ ਦਾ ਇਲਾਕਾ, ਅਰਮੇਨੀਆ ਦੀ ਜ਼ਕੀਰੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲਾਂ ਨੇ 1236 ਵਿਚ,ਅੇਨੀ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।14 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ, ਇਲਖਾਨਾਟ ਦੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜ਼ਾਕਰੀਦ ਦੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਨੇ 1360 ਤੱਕ ਸ਼ਿਰਕ ਉੱਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਹਮਲਾਵਰ ਤੁਰਕੀ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਏ।