ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ (Māori),[1] ਜਾਂ ਬਸ ਲੇਬਰ (ਮਾਓਰੀ: ਰੀਪਾ), ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ-ਖੱਬੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀ ਹੈ। ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਇਸਦੇ ਸਥਾਪਿਤ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ[2] ਜਦਕਿ ਨਿਰੀਖਕ ਲੇਬਰ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ-ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਵਿਹਾਰਕ ਦੱਸਦੇ ਹਨ।[3] ਪਾਰਟੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਗੱਠਜੋੜ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ.
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਵਿਚੋਂ 1916 ਵਿੱਚ ਗਠਿਤ ਕੀਤੀ. ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀ ਹੈ ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਹੈ.[4] ਇਸਦੇ ਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਟੀ ਹੈ, ਲੇਬਰ ਨੇ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਨਿ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਦਬਦਬਾ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ. [5] 2020 ਤੱਕ [update], ਲੇਬਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ 10 ਲੇਬਰ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਛੇ ਸਮੇਂ ਹੋਏ ਹਨ.
ਪਾਰਟੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਾਈਕਲ ਜੋਸਫ ਸਾਵੇਜ ਅਤੇ ਪੀਟਰ ਫਰੇਜ਼ਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ 1935 ਤੋਂ 1949 ਤਕ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਸਨੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦਾ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਰਾਜ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ 1957 ਤੋਂ 1960 ਤੱਕ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ, ਅਤੇ ਫਿਰ 1972 ਤੋਂ 1975 ਤੱਕ (ਹਰ ਵਾਰ ਇਕੋ ਮਿਆਦ). 1974 ਵਿਚ, ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨੌਰਮਨ ਕਿਰਕ ਦੀ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਰਟੀ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਈ. 1980 ਵਿਆਂ ਤੱਕ, ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਇਸ ਨੇ 1984 ਤੋਂ 1990 ਤੱਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ, ਲੇਬਰ ਨੇ ਰਾਜ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ; ਕਿਰਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡੇਵਿਡ ਲੈਂਗੇ ਨੇ ਨਿਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਪਰਮਾਣੂ ਮੁਕਤ ਨੀਤੀ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। 1999 ਤੋਂ 2008 ਤੱਕ ਲੇਬਰ ਦੁਬਾਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਾਰਟੀ ਬਣ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਗੱਠਜੋੜ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਜਾਂ ਕਈ ਛੋਟੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ; ਹੈਲਨ ਕਲਾਰਕ ਤੀਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਰਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੀ।
ਸਾਲ 2008 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲੇਬਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਵਾਲਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾੱਕਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਸਾਲ 2017 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜੈਕਿੰਡਾ ਆਡਰਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ, 2005 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਸਰਬੋਤਮ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਤੇ ਪਰਤ ਆਈ, ਪਾਰਟੀ ਦੇ 36.9% ਵੋਟਾਂ ਅਤੇ 46 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀ।[6] 19 ਅਕਤੂਬਰ 2017 ਨੂੰ, ਲੇਬਰ ਨੇ ਗ੍ਰੀਨ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਨਾਲ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਫਸਟ ਨਾਲ ਇੱਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਗੱਠਜੋੜ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ. ਜੈਕਿੰਡਾ ਆਡਰਨ ਇਸ ਸਮੇਂ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਕੈਲਵਿਨ ਡੇਵਿਸ ਉਪ ਨੇਤਾ ਹਨ। ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 7 ਜੁਲਾਈ 1916 ਨੂੰ ਵੈਲਿੰਗਟਨ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ,[4] ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕਠੇ ਕਰਕੇ ਅਨੁਪਾਤਕ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ; ਦੇਸ਼ ਦਾ ਕੋਟਾ ਖਤਮ ਕਰਨਾ; ਸੰਸਦ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਉਣਾ ; ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰੇ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ . [7] ਵੈਲਿੰਗਟਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬਲੈਕਬਾਲ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਤਟ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,[8] ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਸਥਾਨ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਉੱਘੀ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। . ਪਾਰਟੀ ਟ੍ਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ.[9]
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਕਈ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਮੇਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ 1901 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਭਿੰਨ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਧਿਰ ਵਿੱਚ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਜ਼ੋਰਾਂ 'ਤੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Ngā Rōpū Pāremata" (in ਮਾਉਰੀ). New Zealand Parliament Pāremata Aotearoa. Retrieved 5 May 2017.
- ↑ "New Zealand Labour Party Policy Platform" (PDF). New Zealand Labour Party. March 2016. p. 5. Retrieved 13 June 2017.
The Labour Party's values are based on our founding principle of Democratic Socialism.
- ↑ Clive Bean (2009). "New Zealand". In Mark N. Franklin; Thomas T. Mackie; Henry Valen (eds.). Electoral Change: Responses to Evolving Social and Attitudinal Structures in Western Countries. ECPR Press. p. 285. ISBN 978-0-9558203-1-1.
- ↑ 4.0 4.1 "New Zealand Labour Party founded". Ministry for Culture and Heritage. 23 December 2016. Retrieved 4 February 2017.
- ↑ Miller 2005.
- ↑ "2017 General Election – Official Result". New Zealand Electoral Commission. Retrieved 7 October 2017.
- ↑ Gustafson 1980.
- ↑ "Returning to Labour's Roots" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). New Zealand Labour Party. 18 April 2016. Archived from the original on 25 ਜੂਨ 2017. Retrieved 19 June 2017.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "History of the Labour Party: The labour movement in New Zealand". New Zealand Labour Party. Retrieved 19 June 2017.