ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦ

ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਇੱਕ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ ਹੈ ਜੋ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ^[1] ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਾਰਕੀਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਰਥਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਅਰਥਚਾਰੇ ਦੇ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਦਲੀਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਬਰਾਬਰੀ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਦੀ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਆਦਰਸ਼ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਤਬਦੀਲੀ ਚਾਹ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਜਾਂ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਸਮਾਜਵਾਦ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਵਿਚ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਜਮਹੂਰੀ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ - ਲੈਨਿਨਵਾਦੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਤੋਂ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਜਾਂ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਸਟਾਲਿਨਵਾਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਕਿਸਮ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਅਤੇ 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ-ਲੈਨਿਨਵਾਦੀ ਹਕੂਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਕਾਰ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਮੇਲਿਆਰਿਸਟ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਰਾਹ ਸਮਾਜਿਕ ਲੋਕਤੰਤਰ ਤੋਂ ਇਸ ਅਧਾਰ ਤੇ ਵੱਖਰਾ ਹੈ, ਕਿ ਜਮਹੂਰੀ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ, ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਲਿਆਉਣ ਵਾਸਤੇ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧ ਹਨ ਜਦ ਕਿ ਤੀਜਾ ਰਾਹ ਵਾਲੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡੈਮੋਕਰੇਟ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਨੂੰ ਮੂਲੋਂ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੂੰਜੀਵਾਦਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਹਨ।

ਆਧੁਨਿਕ ਸਮਾਜਿਕ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦੇ ਵਿਪਰੀਤ, ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨੀਤੀਗਤ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਮਾਜਿਕ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਵਿਰੋਧਤਾਈਆਂ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਹ ਆਖਰਕਾਰ ਵਿਰੋਧਤਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤਿੱਖਾ ਕਰ ਦੇਣਗੀਆਂ, ਇਹ ਵੇਖਦਿਆਂ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਭੇਸ ਵਿੱਚ ਅਰਥਚਾਰੇ ਅੰਦਰ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਉੱਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।^[2] ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮੁੱਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਵਿਵਸਥਾਵਾਦੀ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸਮਾਜਵਾਦ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕਰਕੇ, ਭਾਵ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀਅਤ ਦੀ ਥਾਂ ਸਮੂਹਿਕ ਮਾਲਕੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਹੀ ਹੱਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਹਵਾਲੇ

↑ Busky, Donald F. (20 July 2000). Democratic Socialism: A Global Survey. Praeger. pp. 7–8.
↑ Bardhan, Pranab; Roemer, John E. (1992). "Market Socialism: A Case for Rejuvenation". Journal of Economic Perspectives. 6 (3): 101–116. doi:10.1257/jep.6.3.101. ISSN 0895-3309. "Since it [social democracy] permits a powerful capitalist class to exist (90 percent of productive assets are privately owned in Sweden), only a strong and unified labor movement can win the redistribution through taxes that is characteristic of social democracy. It is idealistic to believe that tax concessions of this magnitude can be effected simply through electoral democracy without an organized labor movement, when capitalists organize and finance influential political parties. Even in the Scandinavian countries, strong apex labor organizations have been difficult to sustain and social democracy is somewhat on the decline now."

[Busky1-1] Busky, Donald F. (20 July 2000). Democratic Socialism: A Global Survey. Praeger. pp. 7–8.

[2] Bardhan, Pranab; Roemer, John E. (1992). "Market Socialism: A Case for Rejuvenation". Journal of Economic Perspectives. 6 (3): 101–116. doi:10.1257/jep.6.3.101. ISSN 0895-3309. "Since it [social democracy] permits a powerful capitalist class to exist (90 percent of productive assets are privately owned in Sweden), only a strong and unified labor movement can win the redistribution through taxes that is characteristic of social democracy. It is idealistic to believe that tax concessions of this magnitude can be effected simply through electoral democracy without an organized labor movement, when capitalists organize and finance influential political parties. Even in the Scandinavian countries, strong apex labor organizations have been difficult to sustain and social democracy is somewhat on the decline now."

[1]

[2]