ਰਾਮ ਰਤਨ ਭਟਨਾਗਰ
ਡਾ. ਰਾਮ ਰਤਨ ਭਟਨਾਗਰ (1914-1992) ਇੱਕ ਹਿੰਦੀ ਵਿਦਵਾਨ, ਸਾਗਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਆਲੋਚਕ ਸਨ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨ
[ਸੋਧੋ]ਭਟਨਾਗਰ ਦਾ ਜਨਮ 14 ਜਨਵਰੀ 1914 ਨੂੰ ਰਾਮਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ. ਰਾਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਲਖਨਊ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਕਵੀ ' ਨਿਰਾਲਾ ' ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ।
ਸਿੱਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਲਈ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚਲੇ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਸੁਮਿਤਰਾਨੰਦਨ ਪੰਤ, ਮਹਾਦੇਵੀ ਵਰਮਾ ਅਤੇ ਰਾਮ ਕੁਮਾਰ ਵਰਮਾ ਵਰਗੇ ਉੱਘੇ ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਏ। 1951 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਗਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚਲੇ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਅਚਾਰੀਆ ਨੰਦ ਦੁਲਾਰੇ ਬਾਜਪਾਈ ਹਿੰਦੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਨ।
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (1937) ਵਿੱਚ ਫਿਲਾਸਫੀ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (1939) ਵਿੱਚ ਫਿਲਾਸਫੀ (ਹਿੰਦੀ) ਦੇ ਮਾਸਟਰ ਅਤੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (1948) ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਆਫ਼ ਫਿਲਾਸਫੀ (1948) ਬਣ ਗਏ। ਖੋਜ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਹਿੰਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ 1972 ਵਿੱਚ ਸਾਗਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ[1]
ਭਟਨਾਗਰ ਨੇ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ' ਤੇ ਲੇਖਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। 1951 ਵਿੱਚ ਸੌਗਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ 1976 ਤੱਕ ਉੱਥੇ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਿਆ। 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1992 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਭਟਨਾਗਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਅਤੇ ਗਿਆਨਵਾਨ ਆਲੋਚਕ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਉੱਘੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ 'ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਉਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਝਲਕਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਕਵੀ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਜੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਏ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਝਲਕਦੀ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Area of work Archived 2009-03-08 at the Wayback Machine.