ਮਲਿਕ ਕਾਫੂਰ
ਮਲਿਕ ਕਾਫੂਰ | |
|---|---|
 ਮਲਿਕ ਨਾਇਬ ਕਾਫੂਰ, 1316 ਈ. | |
| ਹੋਰ ਨਾਮ | ਤਾਜ ਅਲ-ਦੀਨ 'ਇਜ਼ਜ਼ ਅਲ-ਦਾਵਲਾ, ਮਲਿਕ ਨਾਇਬ, ਹਜ਼ਾਰ-ਦੀਨਾਰੀ, ਅਲ-ਅਲਫੀ[1] |
| ਮੌਤ | ਫਰਵਰੀ 1316 ਦਿੱਲੀ |
| ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ | ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ |
| ਰੈਂਕ | ਨਵਾਬ (ਵਾਇਸਰਾਏ) |
| ਲੜਾਈਆਂ/ਜੰਗਾਂ |
|
ਮਲਿਕ ਕਾਫੂਰ (ਮੌਤ 1316), ਤਾਜ ਅਲ-ਦੀਨ ਇਜ਼ ਅਲ-ਦਾਵਲਾ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਲਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗੁਲਾਮ-ਜਨਰਲ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਜਰਨੈਲ ਨੁਸਰਤ ਖਾਨ ਨੇ 1299 ਦੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਫੜ ਲਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ 1300 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਵਜੋਂ, ਕਾਫ਼ੂਰ ਨੇ 1306 ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਯਾਦਵਾਂ (1308), ਕਾਕਤੀਆਂ (1310), ਹੋਇਸਾਲਸ (1311) ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਪਾਂਡਿਆ (1311)। ਇਹਨਾਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਤੋਂ, ਉਸਨੇ ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖਜ਼ਾਨੇ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਾਥੀ ਅਤੇ ਘੋੜੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਏ।
1313 ਤੋਂ 1315 ਤੱਕ, ਕਾਫੂਰ ਨੇ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਦੇਵਗਿਰੀ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਅਲਾਉਦੀਨ 1315 ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਕਾਫੂਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਨਵਾਬ (ਵਾਇਸਰਾਏ) ਵਜੋਂ ਸੱਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਨਾਬਾਲਗ ਪੁੱਤਰ, ਸ਼ਿਹਾਬੂਦੀਨ ਓਮਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਠਪੁਤਲੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਕੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੜੱਪਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਬਾਡੀਗਾਰਡਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਾਫੂਰ ਦੀ ਰਾਜਸੱਤਾ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਚੱਲੀ। ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਰੀਜੈਂਟ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸੱਤਾ ਹਥਿਆ ਲਈ।
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ
[ਸੋਧੋ]2018 ਦੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ ਪਦਮਾਵਤ ਵਿੱਚ, ਮਲਿਕ ਕਾਫੂਰ ਨੂੰ ਜਿਮ ਸਰਬ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ S. Digby 1990, p. 419.
ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ
[ਸੋਧੋ]- Abraham Eraly (2015). The Age of Wrath: A History of the Delhi Sultanate. Penguin Books. p. 178. ISBN 978-93-5118-658-8.
- Banarsi Prasad Saksena (1992) [1970]. "The Khaljis: Alauddin Khalji". In Mohammad Habib and Khaliq Ahmad Nizami (ed.). A Comprehensive History of India: The Delhi Sultanat (A.D. 1206-1526). Vol. 5 (Second ed.). The Indian History Congress / People's Publishing House. OCLC 31870180.
- Carole Boyce Davies (2007). Encyclopedia of the African diaspora: origins, experiences, and culture. ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-700-5.
- Hermann Kulke; Dietmar Rothermund (1998). A History of India. Psychology Press. ISBN 978-0-415-15482-6.
- I. H. Siddiqui (1980). C. E. Bosworth; E. van Donzel; Charles Pellat (eds.). The Encyclopaedia of Islam. Vol. Supplement (New ed.). Leiden: E. J. Brill. ISBN 90-04-06167-3.
- Iqtidar Alam Khan (2008). Historical Dictionary of Medieval India. Scarecrow. ISBN 9780810864016.
- Kishori Saran Lal (1950). History of the Khaljis (1290-1320). Allahabad: The Indian Press. OCLC 685167335.
- Peter Jackson (2003). The Delhi Sultanate: A Political and Military History. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-54329-3.
- R. Vanita; S. Kidwai (2000). Same-Sex Love in India: Readings in Indian Literature. Springer. ISBN 978-1-137-05480-7.
- Romila Thapar (1990). A History of India. Penguin Books. ISBN 978-0-14-194976-5.
- S. Digby (1990). "Kāfūr, Malik". In E. Van Donzel; B. Lewis; Charles Pellat (eds.). Encyclopaedia of Islam (2 ed.). Vol. 4, Iran–Kha: Brill. p. 419. ISBN 90-04-05745-5.
{{cite book}}: CS1 maint: location (link) - S. R. Bakshi; Suresh K. Sharma, eds. (1995). Delhi through ages. Vol. 1. Anmol. ISBN 978-81-7488-138-0.
- Shanti Sadiq Ali (1996). The African Dispersal in the Deccan: From Medieval to Modern Times. Orient Blackswan. ISBN 978-81-250-0485-1.
- Wendy Doniger (2009). The Hindus: An Alternative History. Penguin. ISBN 978-1-101-02870-4.