ਸਿਰਪੁਰ ਝੀਲ
| ਸਿਰਪੁਰ ਝੀਲ | |
|---|---|
 ਸਿਰਪੁਰ ਵੈਟਲੈਂਡ ਵਿਖੇ ਬੱਤਖਾਂ ਅਤੇ ਕੂਟ੍ਸ | |
| ਸਥਿਤੀ | ਇੰਦੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |
| ਗੁਣਕ | 22°42′02″N 78°48′46″E / 22.70056°N 78.81278°E |
| Primary inflows | Various local streams |
| Primary outflows | ਸਿਰਪੁਰ ਧਾਰਾ, ਜੋ ਕਿ ਗੌਰੀ ਨਗਰ, ਇੰਦੌਰ ਨੇੜੇ ਸਰਸਵਤੀ ਨਦੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ |
ਸਿਰਪੁਰ ਝੀਲ ਇੰਦੌਰ ਵਿੱਚ ਇੰਦੌਰ-ਧਾਰ ਰੋਡ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਝੀਲ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰ ਦਾ ਕੁੱਲ ਖੇਤਰਫਲ 800 ਏਕੜ (ਲਗਭਗ 3.6 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇੰਦੌਰ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। 07-01-2022 ਨੂੰ ਰਾਮਸਰ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਤਹਿਤ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਨੂੰ ਰਾਮਸਰ ਸਾਈਟ ਵਜੋਂ ਮਨੋਨੀਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। [1] ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਝੀਲ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਏਵੀਅਨ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦਾ ਘਰ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰੱਡੀ ਸ਼ੈਲਡਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜੋ ਮੰਗੋਲੀਆ ਅਤੇ ਸਾਇਬੇਰੀਆ ਤੋਂ ਸਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਤਾਬ, ਸਿਰਪੁਰ ਦੇ ਪੰਛੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 130 ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। [2]
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਸਿਰਪੁਰ ਝੀਲ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੰਦੌਰ ਰਾਜ ਦੇ ਹੋਲਕਰਾਂ ਨੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਝੀਲ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਉੱਗਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ । ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਮੱਛੀਆਂ ਫੜਨਾ, ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨਾ, ਪਸ਼ੂ ਚਰਾਉਣਾ, ਕੂੜਾ ਡੰਪ ਕਰਨਾ, ਆਦਿ ਨੇ ਝੀਲ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। [3] ਝੀਲ ਨੂੰ ਬਰਡਲਾਈਫ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਨੇ 2015 ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ 19 ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੰਛੀ ਖੇਤਰਾਂ (IBAs) ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ [4] [5] [6] ਇੰਦੌਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇਕ ਹੋਰ ਆਈ.ਬੀ.ਏ. ਯਸ਼ਵੰਤ ਸਾਗਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਗਸਤ, 2022 ਵਿਚ ਰਾਮਸਰ ਸਾਈਟ ਵੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ [7]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Sirpur Wetland | Ramsar Sites Information Service". rsis.ramsar.org. Retrieved 2022-10-28.
- ↑ "Birds of Sirpur – A book review by Dev Kumar Vasudevan « TNV - The Nautre Volunteers". Tnvindia.org. Archived from the original on 26 ਮਾਰਚ 2019. Retrieved 10 March 2019.
- ↑ "Sirpur Lake: Birds' paradise shrinking into oblivion". Freepressjournal.in. 26 May 2016. Retrieved 10 March 2019.
- ↑ "Indore's Sirpur Lake gets IBA status". The Times of India. Retrieved 10 March 2019.
- ↑ "Indore's Sirpur Lake marked 'important bird area'". Hindustantimes.com/. 20 November 2015. Retrieved 10 March 2019.
- ↑ "Beautiful SBS and IBA Sirpur Lake « TNV - The Nautre Volunteers". Tnvindia.org. Archived from the original on 22 ਮਾਰਚ 2019. Retrieved 10 March 2019.
- ↑ "Yashwant Sagar | Ramsar Sites Information Service".