ਸ਼ਨਾਲੇਸ਼ਵਰ ਸਵੈਯੰਭੂ ਮੰਦਰ
| ਸ਼ਨਾਲੇਸ਼ਵਰ ਸਵੈਯੰਭੂ ਮੰਦਰ | |
|---|---|
श्री शानालेश्वर स्वयंभू मन्दिर | |
 ਸ਼ਨਾਲੇਸ਼ਵਰ ਸਵੈਯੰਭੂ ਮੰਦਰ, ਨਾਲਾਸ | |
| ਧਰਮ | |
| ਮਾਨਤਾ | ਹਿੰਦੂ |
| ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | ਪਟਿਆਲਾ |
| Deity | ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ |
| ਤਿਉਹਾਰ | ਮਹਾਂ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ |
| ਟਿਕਾਣਾ | |
| ਟਿਕਾਣਾ | ਰਾਜਪੁਰਾ |
| ਰਾਜ | ਪੰਜਾਬ |
| ਦੇਸ਼ | ਭਾਰਤ |
  ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ | |
| ਗੁਣਕ | 30°32′16.08″N 76°34′51.96″E / 30.5378000°N 76.5811000°E |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | |
| www | |
ਸ਼ਨਾਲੇਸ਼ਵਰ ਸਵੈਯੰਭੂ ਮੰਦਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ।[1] "ਸ਼ਨਲੇਸ਼ਵਰ" ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ, ਉਹ ਚਿੰਨ੍ਹ ਜਿਸ ਦੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਵਜੋਂ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਜਪੁਰਾ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਲਾਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ 7 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।[2] ਇਸ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਜੂਨਾ ਅਖਾੜਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਾਧੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮੰਦਰ
[ਸੋਧੋ]ਸਵੈਯੰਭੂ
[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ਨਾਲੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਸਵੈਯੰਭੂ ਲਿੰਗਮ ਹੈ।[3][4][5] ਲਿੰਗਮ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਸਵੈਯੰਭੂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਵੈਯੰਭੂ ਲਿੰਗਮ ਸਵੈ-ਸਿਰਜਿਤ ਜਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਲਿੰਗਮ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਹੁਣ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਲੱਭੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਅੰਡਾਕਾਰ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਪੱਥਰ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਲਿੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਣ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਸਵੈੰਭੂ ਲਿੰਗਮ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮਹੱਤਵ
[ਸੋਧੋ]ਇੱਥੇ ਮਹਾਂ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਹਰ ਸਾਲ ਮਹਾਂ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਦਾ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਸੁੱਖਣਾ ਮੰਗਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਂ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ (ਰਾਜਪੁਰਾ ਦੇ ਨੇੜੇ) ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪੈਦਲ ਹੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ।[6] ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਨਾਲੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਰ ਤੱਕ ਅਤੇ ਵਲੰਟੀਅਰ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਵਰਤਾਉਂਦੇ ਹਨ।[7]
1592 ਵਿੱਚ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੇ ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ।[8] 15ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਇਹ ਮੰਦਰ ਸਾਧੂਆਂ ਦਾ ਘਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਨਾਲੇਸ਼ਵਰ ਦਾ ਲਿੰਗਮ ਪੰਚ ਭੂਤ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਨਾਲੇਸ਼ਵਰ ਦਾ ਮੰਦਿਰ ਗੁਰੂ-ਸ਼ਿਸ਼ਯ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਸਥਾਨ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਦੰਤਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਗਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਿੰਗ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਦੁੱਧ ਵਰਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਨਲਾਸ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਗਊਆਂ ਆਪਣੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਚਾਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ।
ਪਹੁੰਚ
[ਸੋਧੋ]ਸੜਕ
[ਸੋਧੋ]ਰਾਜਪੁਰਾ ਤੋਂ ਨਲਾਸ ਪਿੰਡ ਤੱਕ ਯਾਤਰੀ ਨਿੱਜੀ ਵਾਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "550 Years Old Lord Shiva Temple" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2022-03-01. Retrieved 2022-03-07.
- ↑ Know about famous Nalas Lord Shiva Temple Rajpura, Punjab | 11th November, 2017 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), retrieved 2022-03-08
- ↑ "भोलेनाथ का ऐसा चमत्कारी मंदिर जहां मौली बांधने से हर मन्नत होती है पूरी, यहां खुद प्रकट हुआ था शिवलिंग | nalas shiv mandir rajpura in punjab". Patrika News (in ਹਿੰਦੀ). 2018-08-09. Retrieved 2022-03-07.
- ↑ Jankaari, Acchi (2021-10-10). "मौली बांधने से महादेव के मंदिर में हर मुराद होती है पूरी, चमत्कारिक रूप से प्रकट हुआ था शिवलिंग". Acchi Jankaari- अच्छी जानकारी (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2022-03-07. Retrieved 2022-03-07.
- ↑ "भोलेनाथ के इस मंदिर में स्वयं प्रकट हुआ था शिवलिंग, मान्यता ऐसी कि खाली नहीं जाती मुराद". Amar Ujala (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2022-03-07.
- ↑ "प्राचीन शिव मंदिर नलास में लाखों महिलाएं करेंगी कलश परिक्रमा". Dainik Jagran (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2022-03-07.
- ↑ "Mahashivratri Preparation in Nalas-Shiv-Mandir". m.jagran.com (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2022-03-06.
- ↑ "Nalas Temple History". www.youtube.com. Retrieved 2022-03-10.