ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ
ارطغرل
ਗ਼ਾਜ਼ੀ (ਯੋਧਾ)
2001 ਤੁਰਕਮਨ ਸਿੱਕੇ 'ਤੇ ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ
ਵਾਰਸਉਸਮਾਨ ਪ੍ਰਥਮ
ਮੌਤਅੰ. 1280
ਸੋਗਤ, ਰੂਮ ਸਲਤਨਤ
ਦਫ਼ਨ
ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ ਗ਼ਾਜ਼ੀ ਦਾ ਮਕ਼ਬਰਾ, ਸੋਗਤ, ਬਿਲਸਿਕ ਪ੍ਰਾਂਤ
ਜੀਵਨ-ਸਾਥੀਹਲੀਮਾ ਖ਼ਾਤੂਨ (ਵਿਵਾਦਿਤ)
ਔਲਾਦਉਸਮਾਨ ਪ੍ਰਥਮ
2 ਤੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਪੁੱਤਰ
ਨਾਮ
ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ ਬਿਨ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ (ارطغرل بن سلیمان شاہ)
ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ ਬਿਨ ਗੁਨਗੁਜ਼ ਅਲਪ (ارطغرل بن گندوزآلپ)
ਪਿਤਾਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਜਾਂ ਗੁਨਗੁਜ਼ ਅਲਪ[1][2]
ਮਾਤਾਹਾਇਮਾ ਖ਼ਾਤੂਨ
ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ ਗਾਜ਼ੀ ਦਾ ਮਕ਼ਬਰਾ

ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ (Turkish: Ertuğrul Gâzî, ਉਸਮਾਨੀ ਤੁਰਕੀ: ارطغرل, ਤੁਰਕਮੇਨ: Ärtogrul Gazy}}) (ਮੌਤ 1280)[3] ਓਸਮਾਨ I ਦਾ ਪਿਤਾ ਸੀ।[4] ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਓਟੋਮਨ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ, ਓਘੂਜ਼ ਤੁਰਕਾਂ ਦੇ "ਕਾਈ ਕ਼ਬੀਲੇ" ਦਾ ਆਗੂ (ਇੱਕ ਦਾਅਵਾ ਜਿਸ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ[6]) ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਜੋ ਮੰਗੋਲ ਜਿੱਤਾਂ ਤੋਂ ਬੱਚਣ ਲਈ ਪੱਛਮੀ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਅਨਾਤੋਲੀਆ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਗੁਨਦੁਜ਼ ਅਲਪ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੋਵੇ।[1][7] ਇਸ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਰਤੂਗਰੂਲ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਰੂਮ ਸਲਤਨਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ, ਜਿਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਇਜੰਟਾਈਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਤੇ ਸੋਗੁਤ ਕਸਬੇ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਦਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਆਖਰਕਾਰ ਓਟੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਰਾਹ ਖੁਲ੍ਹ ਗਿਆ।

ਜੀਵਨੀ

[ਸੋਧੋ]

ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਵੀ ਪੱਕਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਉਹ ਉੁਸਮਾਨ ਦਾ ਪਿਤਾ ਸੀ; ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਇੱਕ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਓਟੋਮਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ, ਜੋ ਸ਼ੱਕੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ।[8][9] ਇੱਕ ਬਿਨ-ਤਾਰੀਖ਼ ਸਿੱਕਾ, ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉੁਸਮਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ, "ਅਰਤੂਗਰੂਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਉਸਮਾਨ ਦੁਆਰਾ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ" ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ, ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਤੂਗਰੂਲ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸੀ।[4] ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਿੱਕੇ 'ਤੇ "ਉਸਮਾਨ ਬਿਨ ਅਰਤੂਰਰੂਲ ਬਿਨ ਗਨਦੂਜ਼ ਅਲਪ" ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,[1] ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[7]

ਐਂਵੇਰੀ ਦੇ ਦਸਤੂਰਨਾਮੇ (1465) ਅਤੇ ਕਰਮਨੀ ਮਹਿਮਤ ਪਾਸ਼ਾ ਦੇ ਇਤਹਾਸ (1481 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ) ਵਿੱਚ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਗੁਨਦੁਜ਼ ਅਲਪ ਦੀ ਥਾਂ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੱਸੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਓਟੋਮਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅੱਸਿਕਪਾਸਾਜ਼ਾਦੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੂਪ ਬਣ ਗਿਆ।[10] ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਕਾਈ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸੀ।[3] ਬਾਈਜੈਂਟਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸੇਲਜੁਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਨੂੰ ਕਾਰਾਕਾ ਡੈਗ, ਜੋ ਕਿ ਅੰਗੋਰਾ (ਹੁਣ ਅੰਕਾਰਾ ) ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਾ, ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਨੂੰ ਕੇਇਕ਼ੁਬਾਦ ਪਹਿਲੇ, ਰਮ ਦੇ ਸੇਲਜੁਕ ਸੁਲਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੇਲਜੁਕ ਆਗੂ ਦਾ ਅਰਤੁਗਰੁਲ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇਣ ਦਾ ਤਰਕ ਅਰਤੁਗਰੁਲ ਦਾ ਸੀ ਜੋ ਉਹ ਬਾਈਜ਼ੈਂਟਾਈਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਸਕਣ।[11] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਨੂੰ ਸੱਤ ਪਿੰਡ ਮਿਲੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਪਿੰਡ, ਜਿੱਥੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਉਸਮਾਨ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਓਟੋਮਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਦੇ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਉਸਮਾਨ ਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਹਲੀਮਾ ਹਾਤੂਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਰਤੂਗਰੂਲ ਗਾਜ਼ੀ ਕਬਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇੱਕ ਕਬਰ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਹੈ।[12][13]

ਓਟੋਮਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਰਾਵਾਂ ਹਨ ਕਿ ਉਸਮਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੋ ਹੋਰ ਜਾਂ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਪੁੱਤਰ: ਸਾਰੂ ਬਾਤੂ ਸਾਵੈਕੀ ਸੁਲਤਾਨ, ਜਾਂ ਸਾਰੂ ਬਾਤੂ ਅਤੇ ਸਾਵਸੀ ਸੁਲਤਾਨ, ਅਤੇ ਗੁਨਦੁਜ਼ ਸੁਲਤਾਨ ਸਨ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ, ਉਸਮਾਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਾਂਗ, ਅਰਤੂਗਰੂਲ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਗਾਜ਼ੀ, ਇਸਲਾਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰ, ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[14]

ਅਰਤੂğਰੂਲ ਗਾਜ਼ੀ ਮਕਬਰਾ

ਵਿਰਾਸਤ

[ਸੋਧੋ]
ਏਰਟਗ੍ਰੂਲ ਗਾਜ਼ੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਵਸੀਅਤ ਉਸਦੇ ਬੇਟੇ ਸੁਲਤਾਨ ਓਸਮਾਨ ਪਹਿਲੇ ਨੂੰ

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਮਕਬਰਾ ਅਤੇ ਮਸਜਿਦ ਉਸਮਾਨ ਪਹਿਲੇ ਨੇ "ਸੋਗਤ" ਵਿਖੇ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਕਈ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣਾਂ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਢਾਂਚਿਆਂ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਰੂਪ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਮੌਜੂਦਾ ਮਕਬਰਾ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸੁਲਤਾਨ ਅਬਦੁੱਲ ਹਾਮਿਦ II ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੋਗਤ ਦਾ ਕਸਬਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁੱਢਲੇ ਉਸਮਾਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲਾਨਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ।[4][15]

ਸੰਨ 1863 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਗਏ "ਓਟੋਮਨ ਫਰੀਗੇਟ ਅਰਤੂਗਰੂਲ" ਦਾ ਨਾਂ ਇਸ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[16] 1998 ਵਿੱਚ ਤੁਰਕਮੇਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਸ਼ਕਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਗਾਜ਼ੀ ਮਸਜਿਦ ਪੂਰੀ ਹੋਈ, ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ 'ਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਤੁਰਕੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਤੁਰਕਮੇਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਸੰਬੰਧ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[17]

ਉਸ ਦੇ ਮਕਬਰੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਉਸਮਾਨ ਗਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਗਾਜ਼ੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਵਸੀਅਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ:

ਗਲਪ ਵਿੱਚ

[ਸੋਧੋ]

ਤੁਰਕੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀਰੀਜ਼ ਕੁਰੂਲੁਸ/ਉਸਮਾਨਸਿਕ (1988) ਵਿੱਚ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਉਸੇ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਤੋਂ ਅਨੁਕੂਲਿਤ,[18] ਅਤੇ ਦਿਰਲੀਸ: ਅਰਤੂਗਰੂਲ (2014) ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[19]   [ tr ]

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

[ਸੋਧੋ]
  • ਓਟੋਮਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਰੁੱਖ
  • ਸ਼ੇਖ ਇਦੇਬਾਲੀ
  • ਸੋਗਤ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਗਾਜ਼ੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ

ਨੋਟ

[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000022-QINU`"'</ref>" does not exist.
  2. ↑ "ERTUĞRUL GAZİ - TDV İslâm Ansiklopedisi". islamansiklopedisi.org.tr (in ਤੁਰਕੀ). Retrieved 12 May 2020.
  3. ↑ 3.0 3.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000025-QINU`"'</ref>" does not exist.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000026-QINU`"'</ref>" does not exist.
  5. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000027-QINU`"'</ref>" does not exist.
    • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000028-QINU`"'</ref>" does not exist.
    • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000029-QINU`"'</ref>" does not exist.
  6. ↑ who argue either that the Kayı genealogy was fabricated in the fifteenth century, or that there is otherwise insufficient evidence to believe in it.[5]
  7. ↑ 7.0 7.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002A-QINU`"'</ref>" does not exist.
  8. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002B-QINU`"'</ref>" does not exist.
  9. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002C-QINU`"'</ref>" does not exist.
  10. ↑ Rudi Paul Lindner, (2007), Explorations in Ottoman Prehistory, p. 29
  11. ↑ Ali Anooshahr, The Ghazi Sultans and the Frontiers of Islam, pg. 157
  12. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002D-QINU`"'</ref>" does not exist.
  13. ↑ Lowry, Heath W. (1 February 2012). "Nature of the Early Ottoman State, The". SUNY Press. p. 153. Retrieved 26 December 2017.
  14. ↑ Southeastern Europe under Ottoman rule, 1354-1804, By Peter F. Sugar, pg.14
  15. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  16. ↑ "Ottoman Frigate Ertuğrul" (PDF). dzkk.tsk.tr. Türk Deniz Kuvvetleri. Archived from the original (PDF) on 18 ਸਤੰਬਰ 2020. Retrieved 24 July 2020. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  17. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000031-QINU`"'</ref>" does not exist.
  18. ↑ KUTAY, UĞUR (10 February 2020). "Osmancık'tan ve Osman'a". BirGün (in Turkish). Retrieved 12 June 2020.{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  19. ↑ Haider, Sadaf (15 October 2019). "What is Dirilis Ertugrul and why does Imran Khan want Pakistanis to watch it?". Dawn (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 11 May 2020.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.

ਪੁਸਤਕ-ਸੂਚੀ

[ਸੋਧੋ]
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000036-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000037-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000038-QINU`"'</ref>" does not exist.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ&oldid=762635" ਤੋਂ ਲਿਆ