ਨਰਗਿਸ (ਅਦਾਕਾਰਾ)
ਨਰਗਿਸ ਦੱਤ | |
|---|---|
.gif) | |
| ਜਨਮ | ਫ਼ਾਤਿਮਾ ਰਸ਼ੀਦ 1 ਜੂਨ 1929 |
| ਮੌਤ | 3 ਮਈ 1981 (ਉਮਰ 51) |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਅਦਾਕਾਰਾ |
| ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | 1935, 1942–1967 |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਸੁਨੀਲ ਦੱਤ (1958–2005) |
| ਬੱਚੇ | ਸੰਜੇ ਦੱਤ ਨਮਰਤਾ ਦੱਤ ਪ੍ਰਿਯਾ ਦੱਤ |
ਨਰਗਿਸ (1 ਜੂਨ 1929 – 3 ਮਈ 1981) (ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਫ਼ਾਤਿਮਾ ਰਸ਼ੀਦ ਪਰ ਪਰਦੇ ਵਾਲਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਮ, ਨਰਗਿਸ)[1] ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਤਲਸ਼-ਏ-ਹੱਕ (1935), ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਤਮੰਨਾ (1942) ਫ਼ਿਲਮ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।
ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਫੈਲੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ, ਨਰਗਿਸ ਕਈ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਫਲ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਅਭਿਨੇਤਾ ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਉਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਕਾਰ ਅਨਵਰ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਭੂਮਿਕਾ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ-ਨਾਮਜ਼ਦ ਮਦਰ ਇੰਡੀਆ (1957) ਵਿੱਚ ਰਾਧਾ ਦੀ ਸੀ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਹ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਟਕ 'ਰਾਤ ਔਰ ਦਿਨ' (1967) ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।
ਨਰਗਿਸ ਨੇ 1958 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਦਰ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਸਹਿ-ਕਲਾਕਾਰ ਸੁਨੀਲ ਦੱਤ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਾ ਸੰਜੇ ਦੱਤ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਨਰਗਿਸ ਨੇ ਅਜੰਤਾ ਆਰਟਸ ਕਲਚਰ ਟਰੂਪ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟੇਜ ਸ਼ੋਅ ਕੀਤੇ। 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਨਰਗਿਸ ਦ ਸਪਾਸਟਿਕ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਕੰਮ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1980 ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਸਭਾ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
ਨਰਗਿਸ ਦੀ 1981 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸੰਜੇ ਦੱਤ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ 'ਰੌਕੀ' ਨਾਲ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਨਕ੍ਰੀਆਟਿਕ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। 1982 ਵਿੱਚ, ਨਰਗਿਸ ਦੱਤ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਕੈਂਸਰ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਉਸ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਲਾਨਾ ਫ਼ਿਲਮ ਅਵਾਰਡ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਉੱਤੇ ਸਰਵੋਤਮ ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਨਰਗਿਸ ਦੱਤ ਅਵਾਰਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 2011 ਵਿੱਚ, Rediff.com ਨੇ ਉਸਨੂੰ "ਹਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਹਾਨ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ" ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ।
ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਫਾਤਿਮਾ ਰਸ਼ੀਦ ਸੀ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਜੂਨ 1929 ਨੂੰ ਕੋਲਕਾਤਾ (ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ) ਦੇ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਤੋਂ ਸੀ, ਜੋ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਗਾਇਕਾ ਵੀ ਸੀ[2], ਅਤੇ ਦੌਲਤਮੰਦ ਪਿਤਾ ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ ਉਰਫ ਮੋਹਨ ਬਾਬੂ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਤੋਂ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਸੀ।[3][4][5] ਨਰਗਿਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਵੇਲੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਨਪ ਰਹੇ ਫ਼ਿਲਮੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ। ਨਰਗਿਸ ਦਾ 'ਨਾਨਕਿਆਂ ਵਲੋਂ ਭਰਾ, ਅਨਵਰ ਹੁਸੈਨ (1928-1988), ਵੀ ਇੱਕ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ, ਪਹਿਲਾਂ ਮੋਹਨਚੰਦ ਉੱਤਮਚੰਦ ਤਿਆਗੀ ("ਮੋਹਨ ਬਾਬੂ"), ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਦੇ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਪੰਜਾਬੀ ਹਿੰਦੂ ਵਾਰਸ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਜੱਦਨਬਾਈ ਸੀ, ਇੱਕ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਗਾਇਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮੋਢੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[2] ਨਰਗਿਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਫਿਰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਚਲਾ ਗਿਆ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਉਸ ਨੇ ਨਰਗਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਹੇ ਫ਼ਿਲਮ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਨਰਗਿਸ ਦਾ ਸੌਤੇਲਾ ਭਰਾ ਅਨਵਰ ਹੁਸੈਨ ਵੀ ਇੱਕ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰ ਸੀ।
ਬੀਮਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]2 ਅਗਸਤ 1980 ਨੂੰ, ਨਰਗਿਸ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਾਰਨ ਪੀਲੀਆ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਘਰ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੰਬਈ ਦੇ ਬ੍ਰੀਚ ਕੈਂਡੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਪੰਦਰਾਂ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਟੈਸਟਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਗੜਦੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਭਾਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟਦਾ ਗਿਆ, ਉਸ ਨੂੰ 1980 ਵਿੱਚ ਪੈਨਕ੍ਰੀਆਟਿਕ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਅਤੇ ਨਿਊ-ਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਸਲੋਅਨ-ਕੇਟਰਿੰਗ ਕੈਂਸਰ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ।[6][7] ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ 'ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਗੜ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬ੍ਰੀਚ ਕੈਂਡੀ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਨਰਗਿਸ 2 ਮਈ 1981 ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕਬਰਸਤਾਨ ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ। 7 ਮਈ 1981 ਨੂੰ, ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫ਼ਿਲਮ ਰੌਕੀ ਦੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਸੀਟ ਖਾਲੀ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ।
ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਨਰਗਿਸ ਦੱਤ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਕੈਂਸਰ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸੁਨੀਲ ਦੱਤ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[8] ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਰਗਿਸ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੈਂਸਰ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਦੀ ਧੀ ਨਮਰਤਾ ਨੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਪੈਨਕ੍ਰੀਆਟਿਕ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਨਾਲੀ ਦੀ ਲਾਗ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਸੰਜੇ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਘੱਟ ਹੋਣ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਣ ਲਈ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।[9][10]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 57. Shrimati Nargis Dutt (Artiste) –1980-81 List of Nominated members, Rajya Sabha Official website.
- ↑ 2.0 2.1 "India's Independent Weekly News Magazine". Tehelka. Archived from the original on 5 ਅਪ੍ਰੈਲ 2012. Retrieved 12 July 2012.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid<ref>tag; name "tehelka" defined multiple times with different content - ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000012-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000013-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Shyam Bhatia (20 October 2003). "Nargis-Sunil Dutt: A real life romance". Rediff. Retrieved 3 June 2012.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000015-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Somaaya, Bhawana (2017-05-25). "Nargis and Sunil Dutt: A Love Story In the House of Heartbreaks". TheQuint. Retrieved 2020-08-08.[permanent dead link]
- ↑ Pais, Arthur J (15 September 2009). "Will Sanjay Dutt's daughter carry on the legacy?". Rediff. Retrieved 2020-08-08.
- ↑ "Nargis and Sunil Dutt's love story is nothing less than a fairytale romance!". Free Press Journal. 1 June 2018.
- ↑ "Sanju negative". The Pioneer. 24 March 2013. Retrieved 2020-08-08.
<ref> tag defined in <references> has no name attribute.