ਕਾਕਰੋਚ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਕਾਕਰੋਚ ਬਲੈਟੋਡੀਆ ਆਰਡਰ ਦੇ ਕੀੜੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦਮਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 4,600 ਵਿਚੋਂ ਲਗਭਗ 30 ਕਾਕਰੋਚ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਮਨੁੱਖੀ ਬਸਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕੀੜਿਆਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਕਾਕਰੋਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੂਹ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 320 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਰਬੋਨੀਫੇਰਸ ਪੀਰੀਅਡ ਦੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਢਲੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਕੋਲ ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਕਰੋਚ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਓਵੀਪੋਸੀਟਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ। ਕਾਕਰੋਚ ਕੁਝ ਖਾਸ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਦੇ ਬਗੈਰ ਕੁਝ ਆਮ ਕੀੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿਫਿਡਜ਼ ਦੇ ਚੂਸਣ ਵਾਲੇ ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਹੀ ਬੱਗਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਚਬਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮੂੰਹ ਚਿਪਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੀਵਿਤ ਨਵ - ਪੂਰਨ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਇਹ ਆਮ ਅਤੇ ਕਠੋਰ ਕੀੜੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਆਰਕਟਿਕ ਠੰਡੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗਰਮ ਤਾਪਮਾਨ ਤੱਕ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਗਰਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕਾਕਰੋਚ ਅਕਸਰ ਤਪਸ਼ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਲੋਪ ਹੋ ਰਹੇ ਕਾਕਰੋਚ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ 'ਰੋਚੋਇਡਜ਼' ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਰਬੋਨੀਫੇਰਸ ਆਰਚੀਮੀਲਾਕ੍ਰਿਸ ਅਤੇ ਪਰਮੀਅਨ ਅਪਥੋਰੋਬਲਾਟੀਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਆਧੁਨਿਕ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਜਿੰਨੇ ਵੱਡੇ ਨਹੀਂ ਸਨ।

ਕੁਝ ਸਪੀਸੀਜ਼, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਰਮਨ ਕਾਕਰੋਚ, ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਮਾਜਿਕ ਢਾਂਚਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝੀ ਪਨਾਹ, ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਰਭਰਤਾ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਤਬਾਦਲਾ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਾਕਰੋਚ ਕਲਾਸੀਕਲ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੰਦੇ ਕੀੜਿਆਂ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ[ਸੋਧੋ]

ਬਾਲਟਿਕ ਅੰਬਰ ( ਈਓਸੀਨ ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ 40-50 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਕਾਕਰੋਚ

ਕਾਕਰੋਚ ਬਲੈਟੋਡੀਆ ਦੇ ਆਰਡਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੀਮਤਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਕੀੜੇ -ਮਕੌੜਿਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਾਕਰੋਚਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ, ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ 4,600 ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ 460 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[1][2] " ਕਾਕਰੋਚ " ਨਾਮ ਕਾਕਰੋਚ, ਕੁੱਕਰਾਚਾ, ਸਪੈਨਿਸ਼ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, 1620 ਵਿਆਂ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਲੋਕ- ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੁਆਰਾ "ਕੁੱਕੜ" ਅਤੇ " ਰੋਚ " ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ। ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਾਮ ਲਾਤੀਨੀ ਬਲੇਟਾ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, "ਇੱਕ ਕੀੜੇ ਜੋ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ", ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਲਾਸੀਕਲ ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਾਕਰੋਚ, ਬਲਕਿ ਮੈਨਟਿਡਜ਼ 'ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[3][4]

ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ਤੇ, ਬਲੈਟਾਰੀਆ ਨਾਮ ਬਲਾਟੋਡੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ 'ਸੱਚੇ' ਕਾਕਰੋਚਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਮਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਕਾਕਰੋਚ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਕੈਟਾਲਾਗ ਸਮੂਹ ਲਈ ਬਲਾਟੋਡੀਆ ਦਾ ਨਾਮ ਵਰਤਦੀ ਹੈ।[1] ਦੂਜਾ ਨਾਮ, ਬਲੈਟੋਪਟੇਰਾ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[5] ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਕਰੋਚ ਵਰਗੇ ਜੈਵਿਕ ਜੈਵਿਕ ਜੈਕਾਰਿਆਂ ("ਬਲੈਟੋਪਟੇਰਸ" ਜਾਂ "ਰੋਚਿਡਜ਼") 320 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਰਬੋਨੀਫੇਰਸ ਅਵਧੀ ਦੇ ਹਨ, ਜੈਵਿਕ ਰੋਚੋਇਡ ਨਿੰਫਸ ਹਨ।[6][7][8]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. 1.0 1.1 Beccaloni, G. W. (2014). "Cockroach Species File Online. Version 5.0".
  2. "Blattodea (Cockroaches & Termites)". CSIRO Entomology. Archived from the original on 21 ਨਵੰਬਰ 2015. Retrieved 21 November 2015.
  3. Gordh, G.; Headrick, D. H. (2009). A Dictionary of Entomology (2nd ed.). Wallingford: CABI. p. 200. ISBN 978-1-84593-542-9.
  4. Lewis, Charlton T.; Short, Charles. "Blatta". Perseus Digital Library. Tufts University. Retrieved 26 October 2015.
  5. Grimaldi, D. (1997). "A fossil mantis (Insecta, Mantodea) in Cretaceous amber of New Jersey: with comments on the early history of the Dictyoptera". American Museum Novitates. 3204: 1–11.
  6. Garwood, R.; Sutton, M. (2010). "X-ray micro-tomography of Carboniferous stem-Dictyoptera: new insights into early insects". Biology Letters. 6 (5): 699–702. doi:10.1098/rsbl.2010.0199. PMC 2936155. PMID 20392720.
  7. Grimaldi, David; Engel, Michael S. (2005). Evolution of the Insects. Cambridge University Press. p. 1. ISBN 978-0-521-82149-0.
  8. Garwood, R.; Ross, A.; Sotty, D.; Chabard, D.; Charbonnier, S.; Sutton, M.; Withers, P.J.; Butler, R.J. (2012). "Tomographic Reconstruction of Neopterous Carboniferous Insect Nymphs". PLoS ONE. 7 (9): e45779. Bibcode:2012PLoSO...745779G. doi:10.1371/journal.pone.0045779. PMC 3458060. PMID 23049858.