ਕਾਮਸ਼ਾਸਤਰ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ, ਕਾਮ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਕਾਮ ਸੰਬੰਧੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ: ਇੱਛਾ (ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ, ਕਾਮੁਕ, ਕਾਮੁਕ ਅਤੇ ਜਿਨਸੀ ਇੱਛਾ)। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਵਿਹਾਰਕ ਰੁਝਾਨ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਜਿਆਂ ਅਤੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਕਾਮਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀ (ਨਾਗਰਿਕ) ਨੂੰ ਅਨੰਦ ਪੂਰਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਸਿਖਾਉਣਾ ਹੈ।

ਵਿਉਤਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ[ਸੋਧੋ]

ਕਾਮ ਇੱਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ "ਅਨੰਦ" ਅਤੇ "(ਜਿਨਸੀ) ਪਿਆਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਰਥਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ "ਇੱਛਾ", "ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ" ਅਤੇ "ਇਰਾਦਾ" ਦੇ ਆਮ ਅਰਥ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਅਰਥ ਜਾਂ ਨਾਮ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ[1] ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪਿਆਰ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ ਕਾਮਦੇਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]

ਅੱਠਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਦਲਾਕ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸ਼ਵੇਤਾਕੇਤੂ ਨੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਚਨਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਬਾਭ੍ਰਵਿਆ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਦਵਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚੇਲਿਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸ਼ਵੇਤਾਕੇਤੂ ਦੇ ਸੰਖੇਪ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਫਿਰ ਵੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ। ਤੀਜੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਕਈ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਹਰ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਬਭਰਵਯ ਸਮੂਹ ਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਲੇਖਕਾਂ ਵਿਚੋਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਹਨ ਚਰਯਾਨ, ਘੋਟਾਕਮੁਖ, ਗੋਨਾਰਦੀਆ, ਗੋਨਿਕਪੁੱਤਰ, ਸੁਵਰਨਭ ਅਤੇ ਦੱਤਾਕ।


ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਉਪਲਬਧ ਪਾਠ ਵਾਤਸਯਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕਾਮ ਸੂਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਗਲਤੀ ਨਾਲ "ਮਲਾਨਾਗ ਵਾਤਸਯਾਨ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯਸ਼ੋਧਰ ਨੇ ਕਾਮ ਸੂਤਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਟਿੱਪਣੀ ਵਿੱਚ ਕਾਮੁਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਦਾ ਸਿਹਰਾ "ਅਸੁਰਾਂ ਦੇ ਨਬੀ" ਮੱਲਨਾਗ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕਾਮ ਸੂਤਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ।

ਕਾਮਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ[ਸੋਧੋ]

  • ਨੰਦੀ ਜਾਂ ਨੰਦੀਕੇਸ਼ਵਰ ਦਾ ਕਾਮਾਸ਼ਤਰ। (1000)
  • ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਕਸ਼ਮੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਵਾਤਸਯਾਨਾਸੂਤਰਸਾਰ: ਕਾਮ ਸੂਤਰ 'ਤੇ ਗਿਆਰਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਟਿੱਪਣੀ


ਅਧਿਆਇ[ਸੋਧੋ]

  • ਕਾਮਸ਼ਾਸਤਰ, ਔਡਲਾਕੀ ਸ਼ਵੇਤਾਕੇਤੂ ਦੁਆਰਾ (500 ਅਧਿਆਇ)
  • ਕਾਮਾਸ਼ਤਰਾ ਜਾਂ ਬਾਭ੍ਰਵਯਕਅਕਾਰਿਕ
  • ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ, ਚਰਯਾਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ
  • ਕਾਮਾਸ਼ਸਤਰ, ਗੋਨਿਕਪੁੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ
  • ਦੱਤਕ ਦੁਆਰਾ ਕਾਮਾਸ਼ਸ਼ਾਸਤਰ (ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਾਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਔਰਤ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ)
  • ਸੁਵਰਨਨਯਬ ਦੁਆਰਾ ਕਾਮਸ਼ਤਰ ਜਾਂ ਰਤੀਨਯਾ
  • ਕਾਮ ਸੂਤਰ, ਵਾਤਸਾਇਨ ਦੁਆਰਾ
  • ਯਸ਼ੋਧਰਾ ਦੁਆਰਾ ਜੈਮੰਗਲਾ ਜਾਂ ਜੈਮੰਗਲਾ: ਕਾਮ ਸੂਤਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਟਿੱਪਣੀ

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Arthur Anthony Macdonell. A Practical Sanskrit Dictionary. p. 66.