ਕਿਮਖਵਾਬ
ਕਿਮਖਵਾਬ (ਕਿਮ-ਖਵਾਬ, ਕਮਖਾਬ, Hiranya ਮਖਵਾਬ, Kimkhwab, ਹਿਰਨਿਆ, puspapata ) ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਧਾਗਿਆਂ ਨਾਲ ਸਜਾਵਟੀ ਕੱਪੜੇ ਬੁਣਨ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਬ੍ਰੋਕੇਡ ਕਲਾ ਹੈ। ਕਿੰਖਵਾਬ ਜ਼ਰ-ਬਾਫਟ (ਸੋਨੇ ਦਾ ਕੱਪੜਾ ਬਣਾਉਣ) ਦੀ ਕਲਾ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਰੇਸ਼ਮੀ ਡੈਮਾਸਕ ਕੱਪੜਾ ਹੈ,[1] ਬੁਣਾਈ ਸੁੰਦਰ ਫੁੱਲਦਾਰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਕਢਾਈ ਕੀਤੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਬੁਣੇ ਹੋਏ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਪੂਸਪਾਟਾ ਜਾਂ ਕੱਪੜੇ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[2][3][4][5]
ਕਿਮਖਵਾਬ ਰੇਸ਼ਮ ਦਾ ਇੱਕ ਫੈਬਰਿਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੱਤੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਬੁਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ "ਕਮਕਵਾਬ, ਜਾਂ ਕਿਮਖਵਾਬ (ਕਿਨਕੋਬ), ਨੂੰ ਜ਼ਰ-ਬਾਫਟ (ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਬੁਣਿਆ), ਅਤੇ ਮੁਸ਼ੱਜਰ (ਨਮੂਨੇ ਵਾਲੇ) ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।" -ਯੂਸਫ ਅਲੀ[6] ਮੁਸ਼ੱਜਰ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਆਈਨ-ਏ-ਅਕਬਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਨਾਮ[ਸੋਧੋ]
“ ਕਿਮਖਵਾਬ ” ਇੱਕ ਫਾਰਸੀ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸੁਪਨਾ।
ਹਿਰਨਿਆ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸੋਨੇ ਦਾ ਕੱਪੜਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵੇਦਾਂ (ਸੀ. 1500 ਈ.ਪੂ.) ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਗੁਪਤ ਸਾਮਰਾਜ (4ਵੀਂ-6ਵੀਂ ਸਦੀ ਈ.) ਦੌਰਾਨ ਪੁਸ਼ਪਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[7]
ਵ੍ਯੁਤਪਤੀ[ਸੋਧੋ]
ਕਿਮਖਵਾਬ ਪਰਸ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। kam-khwab,[8] 'ਘੱਟ ਨੀਂਦ,' ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕੱਪੜਾ ਮੋਟਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ! "ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਸਾਧਾਰਨ ਵਿਉਤਪੱਤੀ ਇਹ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਇਸ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਜਿਸ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ (ਕਾਮ, 'ਛੋਟਾ,' ਖਵਾਬ, 'ਸੁਪਨਾ')"।[9]
ਪਲੈਟਸ ਅਤੇ ਮਦਰਾਸ ਗਲਾਸ। ਇਸਨੂੰ ਕਾਮ, 'ਥੋੜਾ,' ਖਵਾਬ, 'ਝਪਕੀ' ਤੋਂ ਲਓ।[10]
ਨਿਰਮਾਣ[ਸੋਧੋ]
ਵਾਰਾਣਸੀ, ਸੂਰਤ ਦਾ ਕਿਮਖਵਾਬ ਕੰਮ 1556 ਤੋਂ 1707 ਤੱਕ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ।[11] ਦੋ ਹੋਰ ਕੇਂਦਰ, ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਅਤੇ ਪੈਠਾਨ, ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਨੋਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਮੁੱਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ, ਜਾਂ ਰੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਨਮੂਨੇ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨਾਲ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ।[12][13]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Steingass, F. (2018-10-24). Persian-English Dictionary: Including Arabic Words and Phrases in Persian Literature (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Routledge. p. 614. ISBN 978-1-136-85241-1.
- ↑ Qazi, Moin (2014). Woven Wonders of the Deccan (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Notion Press. ISBN 978-93-83808-62-5.
- ↑ Students' Britannica India: I to M (Iblis to Mira Bai) (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Encyclopaedia Britannica (India). 2000. p. 238.
- ↑ Editors, Britannica; inc, Encyclopaedia Britannica (2003). The New Encyclopaedia Britannica (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Encyclopaedia Britannica. p. 866. ISBN 978-0-85229-961-6.
{{cite book}}:|last=has generic name (help) - ↑ Encyclopedia of India: I to Mira Bai (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Encyclopaedia Britannica (India) Pvt. Limited. 2008. p. 237. ISBN 978-81-8131-008-8.
- ↑ Burnell, A. C.; Yule, Henry (2018-10-24). Hobson-Jobson: Glossary of Colloquial Anglo-Indian Words And Phrases (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Routledge. p. 983. ISBN 978-1-136-60331-0.
- ↑ Editors, Britannica; inc, Encyclopaedia Britannica (2003). The New Encyclopaedia Britannica (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Encyclopaedia Britannica. p. 866. ISBN 978-0-85229-961-6.
{{cite book}}:|last=has generic name (help) - ↑ Shakespear, John (1834). A Dictionary Hindustani and English (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Parbury, Allen and C°. pp. 1367, 1368.
- ↑ Yule, Henry; Burnell, A. C. (2013-06-13). Hobson-Jobson: The Definitive Glossary of British India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). OUP Oxford. p. 299. ISBN 978-0-19-164583-9.
- ↑ Yule, Henry; Burnell, A. C. (2013-06-13). Hobson-Jobson: The Definitive Glossary of British India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). OUP Oxford. p. 299. ISBN 978-0-19-164583-9.
- ↑ Mukherjee, Soma (2001). Royal Mughal Ladies and Their Contributions (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Gyan Books. p. 10. ISBN 978-81-212-0760-7.
- ↑ Qazi, Moin (2014). Woven Wonders of the Deccan (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Notion Press. ISBN 978-93-83808-62-5.
- ↑ Hazārah, Fayz Muhammad Kātib (2012-12-19). The History of Afghanistan (6 Vol. Set): Fay? Mu?ammad K?tib Haz?rah's Sir?j Al-taw?r?kh (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). BRILL. p. 1937. ISBN 978-90-04-23491-8.