ਕੇਟਾਮਾਈਨ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਕੇਟਾਮਾਈਨ ਇੱਕ ਦਵਾਈ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਅਨੱਸਥੀਸੀਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1] ਇਹ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ, ਸੈਡੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਟ੍ਰਾਂਸ ਵਰਗੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।[2] ਹੋਰ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਇੰਟੈਂਸਿਵ ਕੇਅਰ ਅਤੇ ਦਰਦ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਸੈਡੇਸ਼ਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[3][4][5][6][7] ਦਿਲ ਦਾ ਕੰਮ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੇ ਰਸਤੇ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਟੀਕੇ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਉਪਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜ ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਲਗਭਗ 25 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹੈ।[8]

ਆਮ ਮਾਡ਼ੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦੋਲਨ, ਉਲਝਣ ਜਾਂ ਭਰਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਦਵਾਈ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ[9][10][11] ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦਾ ਬਦਨਾ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਆਮ ਹਨ ਪਰ ਗਲ਼ੇ ਦੀ ਐਂਠਨ ਹਨੀ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੇਟਾਮਾਈਨ ਇੱਕ ਐਨਐਮਡੀਏ ਰੀਸੈਪਟਰ ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।[12]

ਕੇਟਾਮਾਈਨ ਦੀ ਖੋਜ 1962 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1964 ਵਿੱਚ ਪੇਹਲੀ ਵਾਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ 1970 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[13][14] ਇਸ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀਅਤਨਾਮ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸਰਜੀਕਲ ਅਨੱਸਥੀਸੀਆ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮੀਲ ਹੈ[15] ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਆਮ ਦਵਾਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।[9] ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਥੋਕ ਕੀਮਤ 0.84 ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਅਤੇ 3.22 ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ੀਸ਼ੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ।[16] ਕੇਟਾਮਾਈਨ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਹੇਲੂਸੀਨੋਜੇਨਿਕ ਅਤੇ ਡਿਸੋਸੀਏਟਿਵ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਨੋਰੰਜਕ ਦਵਾਈ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[17]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. ↑ "Ketamine Injection". Drugs.com. Archived from the original on 10 December 2014. Retrieved 1 December 2014.
  2. ↑ "Clinical practice guideline for emergency department ketamine dissociative sedation: 2011 update". Annals of Emergency Medicine. 57 (5): 449–61. May 2011. doi:10.1016/j.annemergmed.2010.11.030. PMID 21256625. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  3. ↑ "The role of ketamine in the treatment of chronic cancer pain". Clujul Medical. 88 (4): 457–61. 2015. doi:10.15386/cjmed-500. PMC 4689236. PMID 26733743. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  4. ↑ "Tolerance and withdrawal issues with sedation". Critical Care Nursing Clinics of North America. 17 (3): 211–23. September 2005. doi:10.1016/j.ccell.2005.04.011. PMID 16115529. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  5. ↑ Zhang K, Hashimoto K (January 2019).
  6. ↑ "Administration of ketamine for unipolar and bipolar depression". International Journal of Psychiatry in Clinical Practice. 21 (1): 2–12. March 2017. doi:10.1080/13651501.2016.1254802. PMID 28097909. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help); Unknown parameter |displayauthors= ignored (|display-authors= suggested) (help)
  7. ↑ Ritter JM, Flower RJ, Hendersen G, Loke YK, MacEwan D, Rang HP (2018). Rang and Dale's Pharmacology (Ninth ed.). Elsevier. p. 560. ISBN 9780702074462.
  8. ↑ "Ketamine – CESAR". Center for Substance Abuse Research. University of Maryland. Archived from the original on 12 November 2013. Retrieved 26 September 2014.
  9. ↑ 9.0 9.1 "Ketamine Injection". Drugs.com. Archived from the original on 10 December 2014. Retrieved 1 December 2014."Ketamine Injection".
  10. ↑ "Adverse events associated with ketamine for procedural sedation in adults". The American Journal of Emergency Medicine. 26 (9): 985–1028. November 2008. doi:10.1016/j.ajem.2007.12.005. PMID 19091264. Archived from the original on 8 September 2017. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  11. ↑ "Ketamine Side Effects". drugs.com. Archived from the original on 10 December 2014. Retrieved 1 December 2014.
  12. ↑ "Classics in Chemical Neuroscience: Ketamine". ACS Chemical Neuroscience. 8 (6): 1122–1134. June 2017. doi:10.1021/acschemneuro.7b00074. PMID 28418641. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  13. ↑ "Ketamine – CESAR". Center for Substance Abuse Research. University of Maryland. Archived from the original on 12 November 2013. Retrieved 26 September 2014."Ketamine – CESAR" Archived 2013-11-12 at the Wayback Machine..
  14. ↑ "Taming the ketamine tiger. 1965" (PDF). Anesthesiology. 113 (3): 678–84. September 2010. doi:10.1097/ALN.0b013e3181ed09a2. PMID 20693870. Archived from the original on 28 August 2021. Retrieved 9 August 2020. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  15. ↑ World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
  16. ↑ "Ketamine". Archived from the original on 23 August 2017. Retrieved 12 January 2016.
  17. ↑ "Ketamine use: a review". Addiction. 107 (1): 27–38. January 2012. doi:10.1111/j.1360-0443.2011.03576.x. PMID 21777321. Archived from the original on 28 August 2021. Retrieved 9 August 2020. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਕੇਟਾਮਾਈਨ&oldid=750014" ਤੋਂ ਲਿਆ