ਕੇਰਲਾ ਸੁਧਾਰ ਅੰਦੋਲਨ
ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ।
ਪਿਛੋਕੜ[ਸੋਧੋ]
ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਨੀਂਹ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਲੱਭੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਮਲਿਆਲਮ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਥੁੰਚਥਥੂ ਏਜ਼ੁਥਾਚਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ।
ਪੁਰਤਗਾਲੀ, ਡੱਚ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਸਮੇਤ ਯੂਰਪੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਲਈ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਵਜੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਚਾਰ ਦਰਜੇ ਵਰਣ ਵੰਡ ਦੇ ਉਲਟ [ਹਵਲਾਇੰਟਦਾ], ਕੇਰਲਾ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਜਾਤ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ। ਮਲਿਆਲੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਵਰਗ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਮੰਥਾ ਖੱਤਰੀ ਅਤੇ ਨਾਇਰ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੇ ਉੱਚ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਕ ਵਰਗ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ। ਹਿੰਦੂ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਅਤੇ ਨਾਇਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਈਸਾਈ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਨੂੰ ਪਛੜੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਜਾਤਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਅਤੇ ਨਾਇਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਅਤੇ ਕਰਮਕਾਂਡੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਪਈ।
ਤਰਾਵਣਕੋਰ ਅਤੇ ਕੋਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਰਾਜਤੰਤਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨਾਲ ਕੇਰਲ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਮੰਤੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਪਤਨ ਹੋਇਆ। ਕੇਰਲ ਦੇ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਜਾਤੀ ਦਰਜੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾਡ਼ ਦਿੱਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਾਲਾਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਸਲਾਮੀ ਰਾਜ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਆਖਰਕਾਰ ਨਾਕਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[1][2]
ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਲਟ, ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੇਠਲੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਆਗੂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਾਰਾਇਣ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਅਯਾਂਕਾਲੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜਾਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ ਜੋ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਦਰਜੇ ਵਿੱਚ ਪਛਡ਼ੀਆਂ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਅਯਾਂਕਾਲੀ ਵਰਗੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਾਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਖਾਤਮੇ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕੀਤਾ।[3]
ਆਗੂ[ਸੋਧੋ]
ਕੇਰਲ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨਃ
- ਨਾਰਾਇਣ ਗੁਰੂ
- ਚੱਟਮਪੀ ਸਵਾਮੀਕਲ
- ਅਯਾਂਕਾਲੀ
- ਸਹੋਦਰਨ ਅਯੱਪਨ
- ਪਦਮਨਾਭਨ ਪਲਪੂ
- ਕੁਮਾਰਨ ਆਸਨ
- ਮੰਨਾਥ ਪਦਮਨਾਭਨ
- ਅਯਥਨ ਗੋਪਾਲਨ
- ਬ੍ਰਹਮਾਨੰਦ ਸਵਾਮੀ ਸਿਵਯੋਗੀ
- ਵਾਗਭਟਾਨੰਦ
- ਨਿਤਿਆ ਚੈਤੰਨਿਆ ਯਤਿ
- ਨਟਰਾਜ ਗੁਰੂ
- ਵੀ. ਟੀ. ਭੱਟਥੀਰੀਪਦ
- ਕੁਰੀਕੋਸ ਏਲੀਅਸ ਚਾਵਰਾ
- ਸੀ. ਵੀ. ਕੁੰਹੀਰਮਨ
- ਸਈਦ ਸਨਾਉੱਲਾ ਮਕਤੀ ਤੰਗਲ
- ਵੱਕੋਮ ਮੌਲਵੀ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Why Christo-Racist Nationalism and Anti-Muslim Rhetoric Are Gaining Ground in Kerala". The Wire. Archived from the original on 3 October 2022. Retrieved 2021-06-15.
- ↑ Innes, Charles Alexander (1908). Madras District Gazetteers Malabar (Volume I). Madras Government.
- ↑ PANIKKAR, K. N. (15 February 2017). "Three phases of Indian renaissance". Frontline.thehindu.com. Archived from the original on 28 April 2021. Retrieved 4 March 2019.