ਕੈਰੋਲਿਨ ਈਚਲਰ
ਮਾਰਗਰੇਥ ਕੈਰੋਲੀਨ ਈਚਲਰ (ਜਨਮ 1808 ਜਾਂ 1809; ਬਰਲਿਨ ਵਿੱਚ 6 ਸਤੰਬਰ 1843 ਨੂੰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ) ਇੱਕ ਜਰਮਨ ਖੋਜੀ, ਯੰਤਰ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸਥੇਸਿਸ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਸੀ। ਉਹ ਪ੍ਰਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਇੱਕ ਪੇਟੈਂਟ (ਉਸਦੀ ਲੱਤ ਦੇ ਪ੍ਰੋਸਥੇਸਿਸ ਲਈ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਿਹਾਰਕ ਆਧੁਨਿਕ ਹੱਥ ਦੇ ਪ੍ਰੋਸਥੇਸਿਸ ਦੀ ਖੋਜੀ ਵੀ ਸੀ।
ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]
ਕੈਰੋਲਿਨ ਆਇਚਲਰ ਦਾ ਜਨਮ 1808 ਜਾਂ 1809 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨੋਰਡਹਾਉਸੇਨ[1] ਜਾਂ ਬਰਲਿਨ ਵਿੱਚ, ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਜੋਹਾਨ ਗੋਟਲੀਬ ਆਇਚਲਰ ਦੀ ਤੀਜੀ ਧੀ ਵਜੋਂ। ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਵਾਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਜਾਂ ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੋਈ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ ਹਨ, ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਮਕੈਨਿਕਸ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। 1826 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਆਈਚਲਰ ਨਾਨੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਰਸ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[1]
ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਇੱਕ ਨਰਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਈਚਲਰ ਨੂੰ ਅੰਗਹੀਣਾਂ ਦੇ ਦੁਖਾਂਤ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ "ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ, ਨਰਸਿੰਗ ਦੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੈਂ ਅਜਿਹੇ ਬਦਕਿਸਮਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ। (. . . ) ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ (...) ਇੱਕ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ ਜੋ ਸਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਲੱਤ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਸੀ।"[1]
1832 ਵਿੱਚ, ਈਚਲਰ ਨੇ ਗੋਡੇ ਦੇ ਜੋੜ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਕਲੀ ਲੱਤ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੇ 23 ਨਵੰਬਰ 1833 ਨੂੰ 10 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਪੇਟੈਂਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਪੇਟੈਂਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ। (ਈਚਲਰ ਤੱਕ, ਇੱਕ ਲੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰੋਸਥੀਸਿਸ ਸਖ਼ਤ ਸੀ; "ਇੱਕ ਝੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਪੈਰ, ਲੱਕੜ ਦਾ ਇੱਕ ਅਚੱਲ ਟੁਕੜਾ ਜੋ ਟੁੰਡ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਆਮ ਸੀ। ਤਰਖਾਣਾਂ, ਲੁਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਠੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਬਣਾਇਆ।")[1] ਉਸਨੇ ਰੂਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਲਈ ਅਤੇ, 13 ਜਨਵਰੀ 1835 ਨੂੰ, ਬਾਵੇਰੀਆ ਦੇ ਰਾਜ ਲਈ ਵੀ ਪੇਟੈਂਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ।[1] ਉਸ ਦੀ ਲੱਤ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਪੇਟੈਂਟ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰੋਸਥੈਟਿਕ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਵਿਕਰੇਤਾ ਬਣਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ:
'ਇੱਥੇ ਅਣਵਿਆਹੀ ਕੈਰੋਲੀਨ ਈਚਲਰ ਖੁਦ 23 ਨਵੰਬਰ, 1833 ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਦਸ ਸਾਲ, (...), ਅਤੇ ਪ੍ਰੂਸ਼ੀਅਨ ਰਾਜ ਦੇ ਪੂਰੇ ਦਾਇਰੇ ਲਈ ਯੋਗ ਹੈ: ਇੱਕ, ਇਸਦੀ ਪੂਰੀ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਅਤੇ ਅਜੀਬ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਕਲੀ ਲੱਤਾਂ ਲਈ। 1 ਦਸੰਬਰ, 1833 ਦੀ ਐਲਜੀਮੇਨ ਪ੍ਰੀਉਸਿਸਚੇ ਸਟੈਟਸ-ਜ਼ੀਤੁੰਗ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, 'ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਲੱਤ ਦਾ ਬਦਲਣਾ[1] ਈਚਲਰ ਨੇ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਟੈਕਸਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਨਕਲੀ ਲੱਤ ਅਤੇ ਪੈਰ ਦਾ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਮਾਣ ਨਾਲ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਨੂੰ ਬਰਲਿਨ ਦੇ ਚੈਰੀਟੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਸਰਜਰੀ ਦੇ ਮੁਖੀ, ਜੋਹਾਨ ਫ੍ਰੀਡਰਿਕ ਡਾਈਫੇਨਬੈਕ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰੀਖਣ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਲਈ ਪ੍ਰੋਸਥੇਸਿਸ ਦੀ ਸਫਲ ਵਰਤੋਂ ਬਾਰੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ "ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ।"[1]
ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰੋਸਥੇਸਿਸ ਵਿਕਾਸ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਇੱਕ ਨਕਲੀ ਹੱਥ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੇ 24 ਨਵੰਬਰ 1836 ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੂਸ਼ੀਅਨ ਪੇਟੈਂਟ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਰਿਕਾਰਡ 'ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਰਤੋਂਯੋਗ ਸਵੈ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਉਪਰਲੇ ਅੰਗਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੋਸਥੀਸਿਸ ਸੀ। ਈਚਲਰ ਨੇ ਫਿਰ ਬਰਲਿਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਸਥੇਸ ਬਣਾ ਕੇ ਇੱਕ ਵਪਾਰ ਬਣਾਇਆ।[1]
30 ਅਕਤੂਬਰ 1837 ਨੂੰ, ਕੈਰੋਲੀਨ ਈਚਲਰ ਨੇ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਸ ਤੋਂ ਸੱਤ ਸਾਲ ਛੋਟੇ, ਮਕੈਨਿਕ ਫ੍ਰੀਡਰਿਕ ਐਡੁਆਰਡ ਕਾਰਲ ਕਰੌਸ[1] ਬੀਲੇਫੀਲਡ ਤੋਂ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਪਰ, ਤਲਾਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਕਰੌਸ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ "ਉਸ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਵਸੂਲ ਕੀਤੇ।" 6 ਸਤੰਬਰ 1843 ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ, ਕ੍ਰੌਸ ਦੁਬਾਰਾ ਆਈਚਲਰ ਦੇ ਬਰਲਿਨ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਆਇਆ, ਪੈਸੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ, ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਬਹਿਸ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ, ਅਪਰਾਧਿਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕ੍ਰੌਸ ਨੇ ਇੱਕ ਨੁਕਤੇ ਵਾਲੀ ਫਾਈਲ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 34 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[1]
ਨਕਲੀ ਲੱਤ ਨੂੰ ਕੈਰੋਲਿਨ ਈਚਲਰ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਪੇਟੈਂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
