ਖ਼ਾਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾ
| ਖ਼ਾਰੀਆ | |
|---|---|
| ਇਲਾਕਾ | ਭਾਰਤ (ਝਾਰਖੰਡ, ਛਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਉੜੀਸਾ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਅਸਮ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ, ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ), ਨੇਪਾਲ |
| ਨਸਲੀਅਤ | ਖ਼ਾਰੀਆ |
Native speakers | 239,608 (2001 census)[1] |
ਔਸਟਰੋਆਸਿਆਟਿਕ
| |
| ਦੇਵਨਾਗਰੀ, ਬੰਗਾਲੀ ਲਿਪੀ, ਉੜਿਆ ਲਿਪੀ, ਲਾਤੀਨੀ ਲਿਪੀ | |
| ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੋਡ | |
| ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3 | khr |
| Glottolog | khar1287 |
| ELP | Kharia |
ਖ਼ਾਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾ (ਖ਼ਾਰਿਜਾ ਜਾਂ ਖੇਰਿਜਾ[2]) ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਖ਼ਾਰੀਆ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਪਾਲ ਸਿਡਵੇਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਸਟ੍ਰੋਏਸ਼ੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਲਗਭਗ 4000-3500 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਤੱਟ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਸਨ।[3]
ਵਰਗੀਕਰਨ
[ਸੋਧੋ]ਖ਼ਾਰੀਆ ਮੁੰਡਾ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਖ਼ਾਰੀਆ-ਜੁਆਂਗ ਸ਼ਾਖਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਮੌਜੂਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਜੂਆਂਗ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਹੈ, ਪਰ ਖ਼ਾਰੀਆ ਅਤੇ ਜੂਆਂਗ ਦਾ ਸਬੰਧ ਰਿਮੋਟ ਹੈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਨਣਯੋਗ ਵਰਗੀਕਰਨ ਖਾਰੀਆ ਅਤੇ ਜੁਆਂਗ ਨੂੰ ਮੁੰਡਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਮੁੰਡਾ ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਉਪ ਸਮੂਹ ਵਜੋਂ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਵਰਗੀਕਰਨ ਸਕੀਮਾਂ ਵਿੱਚ ਖ਼ਾਰੀਆ ਅਤੇ ਜੂਆਗਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਿਆਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਹ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਸ਼ਾਖਾ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਂ ਕੇਂਦਰੀ ਮੁੰਡਾ ਸੀ।
ਖ਼ਾਰੀਆ ਸਦਰੀ (ਸਥਾਨਕ ਭਾਸ਼ਾ ਫਰਾਂਸੀ), ਮੁੰਦਰੀ, ਕੁਰੂਕਖ਼, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਓਡੀਆ (ਉੜੀਸਾ ਵਿੱਚ) ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹੈ (ਪੀਟਰਸਨ 2008: 434)।
ਵੰਡ
[ਸੋਧੋ]ਖ਼ਾਰੀਆ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਜਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ (ਪੀਟਰਸਨ 2008: 434):
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Census of।ndia - Language tools". www.censusindia.gov.in. Retrieved 2018-02-20.
- ↑ Peterson, John. 2008. "Kharia".।n Anderson, Gregory D.S (ed). The Munda languages, 434-507. Routledge Language Family Series 3.New York: Routledge. ISBN 0-415-32890-X.
- ↑ Sidwell, Paul. 2018. Austroasiatic Studies: state of the art in 2018 Archived 2019-05-03 at the Wayback Machine.. Presentation at the Graduate Institute of Linguistics, National Tsing Hua University, Taiwan, 22 May 2018.
ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]- Online Kharia Dictionary Archived 2016-03-03 at the Wayback Machine.