ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਖਾਸ ਮਹਿਲ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਖਾਸ ਮਹਿਲ
ਇੱਕ ਪੇਂਟਿੰਗ ਤੋਂ ਖਾਸ ਮਹਿਲ ਦਾ ਵੇਰਵਾ
ਜੀਵਨ-ਸਾਥੀ
​
​
(ਵਿ. 1596; ਮੌ. 1627)​
ਘਰਾਣਾਤਿਮੁਰਿਦ (ਵਿਆਹ ਤੋਂ)
ਪਿਤਾਜ਼ੈਨ ਖਾਨ ਕੋਕਾ
ਧਰਮਇਸਲਾਮ

ਖਾਸ ਮਹਿਲ (Persian: خاص محل), ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਸਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਖਾਸ ਮਹਿਲ", ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਪਤਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।

ਪਰਿਵਾਰ

[ਸੋਧੋ]

ਖਾਸ ਮਹਿਲ ਜ਼ੈਨ ਖਾਨ ਕੋਕਾ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।[1] ਜ਼ੈਨ ਖਾਨ ਹੇਰਾਤ ਦੇ ਖਵਾਜਾ ਮਕਸੂਦ ਅਤੇ ਪੀਜਾ ਜਾਨ ਅੰਗਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੀ ਧਰਮ-ਮਾਂ ਸੀ।[2] ਖਾਨ ਦੇ ਚਾਚਾ, ਖਵਾਜ਼ਾ ਹਸਨ ਦੀ ਧੀ, ਸਾਹਿਬ ਜਮਾਲ ਦਾ ਵਿਆਹ ਜਹਾਂਗੀਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪ੍ਰਿੰਸ ਪਰਵਿਜ਼ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੀ ਮਾਂ ਸੀ।[3]

ਖਾਸ ਮਹਿਲ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ ਸਨ, ਜਫਰ ਖਾਨ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਖਾਨ। ਸਾਬਕਾ ਅਕਬਰ ਅਤੇ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ,[4] ਅਤੇ 7 ਮਾਰਚ 1622 ਨੂੰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[5] ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਨੇ ਜਹਾਂਗੀਰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ 1 ਜੁਲਾਈ 1657 ਨੂੰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[6] ਖਾਸ ਮਹਿਲ ਦੀ ਇੱਕ ਭੈਣ ਦਾ ਵਿਆਹ ਅਕਬਰ ਦੇ ਪਾਲਕ ਭਰਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਕੋਕਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਨਵਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।[7]

ਵਿਆਹ

[ਸੋਧੋ]

1596 ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦਾ ਸਲੀਮ (ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂਗੀਰ) ਉਸ ਨਾਲ ਹਿੰਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੋਹਿਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨਨ ਕੀਤਾ। ਅਕਬਰ ਇਸ ਅਣਉਚਿਤਤਾ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਸੀ।[8] ਅਕਬਰ ਦੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਾਹਿਬ ਜਮਾਲ ਸਨ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਲੀਮ ਨਾਲ ਵਿਆਹੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਅਕਬਰ ਨੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਆਹਾਂ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀਤਾ।[9]

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਅਕਬਰ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਸਲੀਮ ਦੇ ਦਿਲ 'ਤੇ ਮਾਮੂਲੀ ਅਸਰ ਪਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ, ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਆਪਣੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਦਾਅਵਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ. ਇਹ ਵਿਆਹ 18 ਜੂਨ 1596 ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਡੋਗਰ ਮਹਾਰਾਣੀ ਹਮੀਦਾ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।[9]

ਜਦੋਂ ਜਹਾਂਗੀਰ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬੈਠਾ ਤਾਂ ਖਾਸ ਮਹਿਲ ਮਹਾਰਾਣੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਇੱਕ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਸਰ ਵਿਲੀਅਮ ਹਾਕਿੰਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਪਤਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ। ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ:

ਹੀ (ਜਹਾਂਗੀਰ) ਕੋਲ .... ਤਿੰਨ ਸੌ ਪਤਨੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਰ ਰਾਣੀਆਂ ਵਜੋਂ ਮੁੱਖ ਹਨ, ਕਹਿਣ ਲਈ, ਪਹਿਲੀ, ਨਾਮ ਪਦਾਸ਼ਾ ਬਾਨੋ (ਸਲੀਹਾ ਬਾਨੂ ਬੇਗਮ), ਕੈਮੇ ਚਨ (ਕਾਇਮ ਖਾਨ) ਦੀ ਧੀ; ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਨੂਰੇ ਮਹਿਲ (ਨੂਰ ਜਹਾਂ), ਗਾਇਸ ਬੇਗੇ (ਮਿਰਜ਼ਾ ਗੀਆਸ ਬੇਗ) ਦੀ ਧੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਤੀਜੀ ਸੀਨਚਨ (ਜ਼ੈਨ ਖਾਨ) ਦੀ ਧੀ ਹੈ; ਚੌਥੀ ਹਕੀਮ ਹੁਮਾਊਨ (ਮਿਰਜ਼ਾ ਮੁਹੰਮਦ ਹਕੀਮ) ਦੀ ਧੀ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਏਕਬਰ ਪਦਾਸ਼ਾ (ਅਕਬਰ) ਦਾ ਭਰਾ ਸੀ।[10]

ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ

[ਸੋਧੋ]

1642-43 ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਮਹਿਲ ਨੇ ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਗੁਆਂਢ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਮਹਿਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[11][12][13]

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ

[ਸੋਧੋ]

ਖਾਸ ਮਹਿਲ ਜੋਤੀ ਜਾਫਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਵਲ ਨੂਰਜਹਾਂ: ਏ ਹਿਸਟੋਰੀਕਲ ਨਾਵਲ (1978) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਤਰ ਹੈ।[14]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001C-QINU`"'</ref>" does not exist.
  2. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001D-QINU`"'</ref>" does not exist.
  3. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001E-QINU`"'</ref>" does not exist.
  4. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  5. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000020-QINU`"'</ref>" does not exist.
  6. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000021-QINU`"'</ref>" does not exist.
  7. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000022-QINU`"'</ref>" does not exist.
  8. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000023-QINU`"'</ref>" does not exist.
  9. ↑ 9.0 9.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000024-QINU`"'</ref>" does not exist.
  10. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000025-QINU`"'</ref>" does not exist.
  11. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000026-QINU`"'</ref>" does not exist.
  12. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000027-QINU`"'</ref>" does not exist.
  13. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000028-QINU`"'</ref>" does not exist.
  14. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000029-QINU`"'</ref>" does not exist.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਖਾਸ_ਮਹਿਲ&oldid=658829" ਤੋਂ ਲਿਆ