ਗਾਇਤਰੀ ਨਦੀ
ਗਾਇਤਰੀ ਨਦੀ ਪੱਛਮੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਪੁਰਾਣੇ ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਪੰਚਗੰਗਾ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ।[1]
ਇਹ ਨਦੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਦੀ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਰਾਡ ਦੁਆਰਾ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਨਦੀ ਛੋਟੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਗ ਰਹੀ ਹੈ।
ਭੂਗੋਲ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਪੰਜ ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਦੀ, ਕੋਯਨਾ, ਵੇਨਾ (ਵੇਣੀ), ਸਾਵਿਤਰੀ ਅਤੇ ਗਾਇਤਰੀ। ਸਰੋਤ ਪੁਰਾਣੇ ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਪੰਚਗੰਗਾ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਨਦੀ ਦਾ ਮਹਾਨ ਸਰੋਤ ਪੁਰਾਣੇ ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਮਹਾਦੇਵ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਊ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਹੈ। ਦੰਤਕਥਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਤ੍ਰਿਮੂਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸਰਾਪ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਖੁਦ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਵੇਨਾ ਅਤੇ ਕੋਆਨਾ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਗਾਇਤਰੀ ਸਮੇਤ 4 ਹੋਰ ਨਦੀਆਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਵਿੱਚ ਅਭੇਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਝ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਨਦੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਦੀ ਜੋ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਕਰਨਾਟਕ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਗਦੀ ਹੈ।[2]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ
- ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ (ਪੰਚਗੰਗਾ) ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋਰ ਚਾਰ ਨਦੀਆਂ:
- ਕੋਇਨਾ ਨਦੀ
- ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਦੀ
- ਸਾਵਿਤਰੀ ਨਦੀ
- ਵੇਨਾ ਨਦੀ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "MAHABALESHWAR: One of the most visited tourism place Visit". India Study Channel (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2009-01-22. Retrieved 2018-10-01.
- ↑ "404". Archived from the original on 2007-12-14.
{{cite web}}: Cite uses generic title (help)