ਗੁੱਲੀ ਡੰਡਾ (ਨਦੀਨ)

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਗੁੱਲੀ ਡੰਡਾ

(Phalaris minor)

ਗੁੱਲੀ ਡੰਡਾ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮ: Phalaris minor; ਫਲਾਰਿਸ ਮਾਈਨਰ) ਘਾਹ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ, ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਣਕ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਨਦੀਨ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਝੋਨੇ ਪਿਛੋਂ ਬੀਜੀ ਜਾਂ ਵਾਲੀ ਕਣਕ ਵਿੱਚ ਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਟਲ ਸੀਡ ਕੈਨਰੀ ਘਾਹ, ਛੋਟਾ ਬੀਜ ਵਾਲਾ ਕੈਨਰੀ ਘਾਹ, ਛੋਟਾ ਕੈਨਰੀ ਘਾਹ,[1] ਗੁੱਲੀ ਡੰਡਾ (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ), ਅਤੇ ਸਿਤੀ ਬੂਟੀ (ਉਰਦੂ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[2]

ਵਰਣਨ[ਸੋਧੋ]

ਫਲਾਰਿਸ ਨਾਬਾਲਗ 1.8 ਮੀਟਰ (5.9 ਫੁੱਟ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੱਕ ਸਲਾਨਾ ਝੁੰਡ ਘਾਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਪਾਈਕ ਵਰਗਾ ਪੈਨਿਕਲ ਹੈ।[3]

ਇਸ ਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆ ਸਿੱਧੀਆਂ ਅਤੇ ਗੰਢਾਂ ਪੋਰੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦਿਆ ਹਨ। ਗੰਢਾਂ ਤੋਂ ਨਵੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਪੱਤੇ ਕਣਕ ਵਾਂਗ ਲੰਬੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਟੇ ਗੋਲ ਲੰਬੇ ਅਤੇ ਚੋਖੇ ਗੁੰਦਵੇਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੀਜ ਛੋਟੇ, ਚਮਕੀਲੇ ਅਤੇ ਅਲਸੀ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਬੂਟਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੀਜ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਅਗਲਾ ਵਾਧਾ ਵੀ ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਵਰਤੋਂ[ਸੋਧੋ]

ਇਹ ਪਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਲਈ ਚਾਰੇ ਜਾਂ ਚਾਰੇ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੁਝ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਬੀਜ ਫਸਲਾਂ ਲਈ ਸੰਭਾਵੀ ਦੂਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਗੁੱਲੀ ਡੰਡੇ ਦੇ ਬੂਟੇ।
ਗੁੱਲੀ ਡੰਡਾ ਪੱਕਿਆ ਹੋਇਆ।

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. "Sorting Phalaris names". Multilingual Multiscript Plant Name Database. Retrieved 2009-01-08.
  2. Phalaris minor. IDAO.
  3. ਫਰਮਾ:NSW Flora Online