ਗੋਜਰਾ
ਗੋਜਰਾ ( Punjabi: گوجرا; Urdu: گوجرہ), ਗੋਜਰਾ ਤਹਿਸੀਲ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਹੈੱਡਕੁਆਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਟੋਭਾ ਟੇਕ ਸਿੰਘ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਗੋਜਰਾ ਫ਼ੈਸਲਾਬਾਦ ਤੋਂ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (31 ਮੀਲ), ਲਹੌਰ ਤੋਂ 170 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (110 ਮੀਲ) ਅਤੇ ਟੋਭਾ ਟੇਕ ਸਿੰਘ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ 20 ਮੀਲ (32 ਕਿਮੀ) ਦੂਰ ਹੈ। [1] ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ 1896 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ, [2] ਗੋਜਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਸੀ ਜੋ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ਤ ਅਧੀਨ ਆਈਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਨਕਦੀ ਫਸਲਾਂ ਲਈ "ਮੰਡੀ" ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ 2017 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ 50ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਪੂਰਵ-ਆਜ਼ਾਦੀ[ਸੋਧੋ]
ਗੋਜਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1896 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਫ਼ੈਸਲਾਬਾਦ ਦਾ ਬਸਤੀਕਰਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਫ਼ੈਸਲਾਬਾਦ ਅਤੇ ਗੋਜਰਾ ਵਿਚਕਾਰ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ 1899 ਵਿੱਚ ਵਿਛਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਕਸਬੇ ਨੂੰ 1904 ਵਿੱਚ ਨੋਟੀਫਾਈਡ ਏਰੀਆ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ 1925 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੀ-ਕਲਾਸ ਮਿਉਂਸਪੈਲਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸਦੀ 1906 ਵਿੱਚ, ਆਬਾਦੀ 2,589 ਸੀ। ਦ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਗਜ਼ਟੀਅਰ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਰੇਲਵੇ 'ਤੇ ਇਸ ਵਧ ਰਹੇ ਵਪਾਰ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਕਾਰੋਬਾਰ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਚਨਾਬ ਨਹਿਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਕੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ, ... ਫ਼ੈਸਲਾਬਾਦ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ"। [3] [4]
1919 ਵਿੱਚ, ਰੋਲਟ ਐਕਟ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੜਤਾਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਗੋਜਰਾ ਗੰਭੀਰ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ ਪਿਆ। [5] [6]
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ[ਸੋਧੋ]
ਅਗਸਤ 1947 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਪਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੰਗੇ ਅਤੇ ਕਤਲਾਮ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 10 ਲੱਖ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ।। [7] ਗੋਜਰਾ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜੋ ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਭਾਰਤ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਮੁਸਲਿਮ ਪਨਾਹਗੀਰ ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ ਸਨ। [8]
ਬਰਤਾਨੀਆ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਦੇ ਵਧਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਇਸਨੂੰ 1960 ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਮਿਉਂਸਪਲ ਕਮੇਟੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਤਹਿਸੀਲ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ 1 ਜੁਲਾਈ 1982 ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਟੋਭਾ ਟੇਕ ਸਿੰਘ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਿਆ। ਡਿਵੋਲਿਊਸ਼ਨ ਆਫ ਪਾਵਰਜ਼ ਪਲਾਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 12 ਅਗਸਤ 2001 ਨੂੰ ਤਹਿਸੀਲ ਨਗਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਗੋਜਰਾ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ [9]
ਸਥਾਨ[ਸੋਧੋ]
ਗੋਜਰਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- ਚੱਕ 95 ਜੇ.ਬੀ
- ਚਾਹਲ
- ਚਵਿੰਡਾ
- ਗਾਰਡਨ ਟਾਊਨ
- ਆਫ਼ਤਾਬ ਟਾਊਨ
ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸੇਵਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਸਿਵਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਤਹਿਸੀਲ ਕਸਬੇ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1 ਜੁਲਾਈ 1982 ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਟੋਭਾ ਟੇਕ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਿਆ ਸੀ। ਡਿਵੋਲਿਊਸ਼ਨ ਆਫ ਪਾਵਰਜ਼ ਪਲਾਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤਹਿਸੀਲ ਨਗਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਗੋਜਰਾ 12 ਅਗਸਤ 2001 ਨੂੰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ [10] ਕੈਨਾਲ ਰੈਸਟਹਾਊਸ 1898 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਇਮਾਰਤ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ[ਸੋਧੋ]
- ਅਹਿਸਾਨ ਆਦਿਲ - ਕ੍ਰਿਕਟਰ
- ਅਬਦੁਲ ਕਾਦੀਰ ਅਲਵੀ - ਸਿਆਸਤਦਾਨ
- ਤਾਰਿਕ ਇਮਰਾਨ - ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ
- ਮੁਹੰਮਦ ਇਰਫਾਨ - ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ
- ਮੁਹੰਮਦ ਇਸਹਾਕ - ਸਾਬਕਾ ਐਮ.ਐਨ.ਏ
- ਚੌਧਰੀ ਖਾਲਿਦ ਜਾਵੇਦ - ਮੈਂਬਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ
- ਮਹਿਕ ਮਲਿਕ - ਡਾਂਸਰ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਰੀ
- ਮੁਹੰਮਦ ਨਦੀਮ - ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ
- ਮੁਹੰਮਦ ਕਾਸਿਮ - ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ
- ਇਮਰਾਨ ਸ਼ਾਹ - ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ
- ਤਾਹਿਰ ਜ਼ਮਾਨ - ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Gojra – Imperial Gazetteer of India, v. 12, p. 306". Dsal. uchicago.edu. Retrieved 18 October 2011.
- ↑ "MC Gojra Website". www.mcgojra.lgpunjab.org.pk. Retrieved 2022-04-20.
- ↑ "Gojra – Imperial Gazetteer of India, v. 12, p. 306". Dsal. uchicago.edu. Retrieved 18 October 2011."Gojra – Imperial Gazetteer of India, v. 12, p. 306".
- ↑ "MC Gojra Website". www.mcgojra.lgpunjab.org.pk. Retrieved 2022-04-20."MC Gojra Website". www.mcgojra.lgpunjab.org.pk.
- ↑ Punjab disturbances, April 1919; compiled from the Civil and Military Gazette. (1919)
- ↑ "MC Gojra Website". www.mcgojra.lgpunjab.org.pk. Retrieved 2022-04-20."MC Gojra Website". www.mcgojra.lgpunjab.org.pk.
- ↑ Crispin Bates, Phd (3 March 2011). "The Hidden Story of Partition and its Legacies". British History. BBC. Retrieved 4 December 2015.
- ↑ Yasmin Khan (2007). The Great Partition: The Making of India and Pakistan. Yale University Press. ISBN 978-0-300-12078-3.
- ↑ "MC Gojra Website". www.mcgojra.lgpunjab.org.pk. Retrieved 2022-04-20."MC Gojra Website". www.mcgojra.lgpunjab.org.pk.
- ↑ "MC Gojra Website". www.mcgojra.lgpunjab.org.pk. Retrieved 2022-04-20."MC Gojra Website". www.mcgojra.lgpunjab.org.pk.
