ਜੌਂ ਪੀਆਜੇ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Jump to navigation Jump to search
ਜੌਂ ਪੀਆਜੇ
ਯਾਂ ਪਿਆਜੇ ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ, ਅੰ. 1968
ਜਨਮਜੌਂ ਵਿਲੀਅਮ ਫ਼ਿਟਜ਼ ਪਿਆਜੇ
(1896-08-09)9 ਅਗਸਤ 1896
ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ
ਮੌਤ16 ਸਤੰਬਰ 1980(1980-09-16) (ਉਮਰ 84)
ਜਨੇਵਾ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ
ਖੇਤਰਵਿਕਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ, ਗਿਆਨ ਵਿਗਿਆਨ
ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਬੋਧ ਦਾ ਰਚਨਾਵਾਦੀ ਸਿਧਾਂਤ, ਜੈਨੇਟਿਕ ਐਪਿਸਟੋਮੌਲੋਜੀ, ਬੋਧਕ ਵਿਕਾਸ ਸਿਧਾਂਤ, ਆਬਜੈਕਟ ਸਥਾਈਤਵ, ਐਗਨੋਸੈਂਟ੍ਰਿਜਮ
ਪ੍ਰਭਾਵਇਮੈਨੁਅਲ ਕਾਂਤ, ਹੈਨਰੀ ਬਰਗਸਨ, ਪਿਅਰੇ ਜੇਨੇਟ, ਜੇਮਜ਼ ਮਾਰਕ ਬਾਲਡਵਿਨ[1]
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤBärbel Inhelder,[2] ਜੇਰੋਮ ਬਰੂਨਰ,[3] ਕੇਨੇਥ ਕਾਏ, ਲਾਰੈਂਸ ਕੋਹਲਬਰਗ,[4] ਰਾਬਰਟ ਕੇਗਨ, ਹਾਵਰਡ ਗਾਰਡਨਰ,[5] Thomas Kuhn,[6] ਸੀਮੌਰ ਪੇਪਰਟ,[7] ਅੰਬਰਤੋ ਈਕੋ, ਲੇਵ ਵਿਗੋਤਸਕੀ[8]

ਜੀਨ ਪਿਆਜੇ (ਬਰਤਾਨਵੀ /piˈæʒeɪ/,[9][10] ਅਮਰੀਕੀ /ˌpiːəˈʒeɪ[unsupported input]pjɑːˈʒeɪ/,[9][11][12][13][14] (ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ: [ʒɑ̃ pjaʒɛ]; 9 ਅਗਸਤ 1896 – 16 ਸਤੰਬਰ 1980) ਸਵਿੱਸ ਵਿਕਾਸ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰ ਸੀ। ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਬੋਧਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਆਜੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਿਸੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।ਪਿਆਜੇ ਦਾ ਬੋਧਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਐਪਿਸਟੋਮੌਲੋਜੀਕਲ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਮਿਲ ਕੇ "ਜੈਨੇਟਿਕ ਐਪਿਸਟੋਮੌਲੋਜੀ" ਕਹਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਪੀਆਜੇ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਿਊਰੋ ਆਫ਼ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸਨੇ 1934 ਵਿੱਚ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ “ਸਿਰਫ ਸਿੱਖਿਆ ਹੀ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਕ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਂ ਸਹਿਜੇ-ਸਹਿਜੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਬਰਬਾਦੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।"[15] ਉਸ ਦੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਪੂਰਵ-ਸਰਵਿਸ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਅਕ ਰਚਨਾਵਾਦ-ਅਧਾਰਤ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪਿਆਜ਼ੇ ਨੇ 1955 ਵਿੱਚ ਜਨੇਵਾ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਜੈਨੇਟਿਕ ਐਪਿਸਟੀਮੋਲੋਜੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1980 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤਕ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨਕੀਤਾ।[16] ਇਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨਾਲ ਸੰਭਵ ਹੋਈਆਂ ਭਿਆਲੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਵਿਦਵਤਾਪੂਰਨ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ "ਪਿਆਜ਼ੇ ਦੀ ਫੈਕਟਰੀ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[17]

ਅਰਨਸਟ ਵਾਨ ਗਲੇਜ਼ਰਸਫ਼ੇਲਡ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੀਨ ਪਿਆਜ਼ੇ "ਬੋਧ ਦਾ ਰਚਨਾਵਾਦੀ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਮਹਾਨ ਪਾਇਨੀਅਰ ਸੀ।"[18] ਐਪਰ, ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤਕ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਸਨ।[19] ਇਸ ਨੇ ਫਿਰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉੱਪ-ਅਨੁਸ਼ਾਸ਼ਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉੱਭਰਨ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਤੋਰਿਆ।[20] 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ, ਪਿਆਜ਼ੇ ਉਸ ਦੌਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਵਜੋਂ ਬੀ. ਐਫ. ਸਕਿਨਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਸੀ।[21]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. ↑ Piaget, J. (1982). Reflections on Baldwin [interview with J. J. Vonèche]. In J. M. Broughton & D. J. Freeman-Moir (Eds.), The cognitive developmental psychology of James Mark Baldwin (pp. 80-86). Norwood, NJ: Ablex.
  2. ↑ Inhelder, B. (1989). Bärbel Inhelder [Autobiography] (H. Sinclair & M. Sinclair, Trans.). In G. Lindzey (Ed.), A History of Psychology in Autobiography (Vol. VIII, pp. 208-243). Stanford, CA: Stanford University Press. Tryphon, A., & Vonèche, J. J. (Eds.). (2001). Working with Piaget: Essays in honour of Bärbel Inhelder. Hove, East Sussex, UK: Psychology Press.
  3. ↑ Bruner, J. S. (1983). In search of mind: Essays in autobiography. New York: Harper & Row.
  4. ↑ Kohlberg, L. (1982). Moral development. In J. M. Broughton & D. J. Freeman-Moir (Eds.), The cognitive developmental psychology of James Mark Baldwin: Current theory and research in genetic epistemology (pp. 277-325). Norwood, NJ: Ablex.
  5. ↑ Gardner, H. (2008). Wrestling with Jean Piaget, my paragon. What have you changed your mind about? http://www.edge.org/q2008/q08_1.html#gardner
  6. ↑ Burman, J. T. (2007). Piaget no "remedy" for Kuhn, but the two should be read together: Comment on Tsou’s "Piaget vs. Kuhn on scientific progress". Theory & Psychology, 17(5), 721-732. doi: 10.1177/0959354307079306
  7. ↑ Papert, S. (1999, March 29). Child Psychologist: Jean Piaget. Time, 153, 104-107.
  8. ↑ Piaget, J. (1979). Comments on Vygotsky's critical remarks. Archives de Psychologie, 47(183), 237-249. Piaget, J. (2000). Commentary on Vygotsky's criticisms of Language and Thought of the Child and Judgement and Reasoning in the Child (L. Smith, Trans.). New Ideas in Psychology, 18(2-3), 241-259. (Original work published 1962.)
  9. ↑ 9.0 9.1 ਫਰਮਾ:Cite EPD
  10. ↑ ਫਰਮਾ:Cite Oxford Dictionaries
  11. ↑ ਫਰਮਾ:Cite American Heritage Dictionary
  12. ↑ "Piaget". Collins English Dictionary. HarperCollins. Retrieved 10 August 2019. 
  13. ↑ ਫਰਮਾ:Cite Merriam-Webster
  14. ↑ ਫਰਮਾ:Cite LPD
  15. ↑ Munari, Alberto (1994). "Jean Piaget" (PDF). Prospects: The Quarterly Review of Comparative Education. XXIV (1/2): 311–327. doi:10.1007/bf02199023. 
  16. ↑ "About Piaget". Jean Piaget Society. Retrieved 17 October 2016. 
  17. ↑ Burman, J. T. (2012). "Jean Piaget: Images of a life and his factory". History of Psychology. 15 (3): 283–288. ISSN 1093-4510. PMID 23397918. doi:10.1037/a0025930. 
  18. ↑ von Glasersfeld, E. (1990). "An exposition of constructivism: Why some like it radical". Journal for Research in Mathematics Education – Monograph. 4: 19–29 & 195–210 [22]. ISSN 0883-9530. JSTOR 749910. doi:10.2307/749910.  (p. 22).
  19. ↑ Hsueh, Y (2009). "Piaget in the United States, 1925–1971. In U. Müller, J. I. M. Carpendale & L. Smith (Eds.), The Cambridge Companion to Piaget (pp. 344–370). Cambridge, UK: Cambridge University Press. Müller, U., Burman, J. T., & Hutchinson, S. (2013). The developmental psychology of Jean Piaget: A quinquagenary retrospective". Journal of Applied Developmental Psychology. 34 (1): 52–55. doi:10.1016/j.appdev.2012.10.001. 
  20. ↑ Pickren, W. E. (2012). Joseph McVicker Hunt: Golden age psychologist. In W. E. Pickren, D. A. Dewsbury, & M. Wertheimer (Eds.), Portraits of pioneers in developmental psychology (pp. 185–203). New York: Psychology Press/Taylor & Francis.
  21. ↑ Haggbloom, Steven J.; Warnick, Renee; Warnick, Jason E.; Jones, Vinessa K.; Yarbrough, Gary L.; Russell, Tenea M.; Borecky, Chris M.; McGahhey, Reagan; Powell, John L., III; Beavers, Jamie; Monte, Emmanuelle (2002). "The 100 most eminent psychologists of the 20th century" (PDF). Review of General Psychology. 6 (2): 139–152. doi:10.1037/1089-2680.6.2.139. 
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਜੌਂ_ਪੀਆਜੇ&oldid=532789" ਤੋਂ ਲਿਆ