ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ
ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦਾ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦੋ ਪੜਾਅ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (ਲਗਾਤਾਰ ਪੰਜ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲ, ਕ੍ਰਮਵਾਰ)। ਸੱਤ ਸਾਲ ਤੋਂ ਸਤਾਰਾਂ ਸਾਲ ਤਕ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਿੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੱਧਰ ਲਈ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦਾ ਹੈ:
- ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਡਿਗਰੀ (ਦਾਰਜਾਈ ਮੁਟਾਖਸਿਸ)-ਪੰਜ ਸਾਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਡਿਗਰੀ ਬੈਚਲਰ (ਚਾਰ ਸਾਲ) ਅਤੇ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ (ਇਕ ਸਾਲ) ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।
- ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ, ਮੈਡੀਕਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ (ਜੋ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ) ਬੈਚੁਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ (ਦਰਜਾਏ ਬਕਲਵਰ);
- ਬੈਚਲਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ (ਦਾਰਜਾਈ ਮੈਜਿਸਟਰ)
ਤਾਜਿਕ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਪਰ 2003 ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਦੂਸਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੁਨਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਤਾਜਿਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦਾ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧ
[ਸੋਧੋ]ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਖੋਜਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਜਿਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਕੂਲ (ਡਬਿਸਟਨੀ ਅਤੇ ਡਾਇਬਾਈਰਿਸਟਨੀ) ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਆਰੀਆ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰਾਸਟਰੀਅਨ ਧਰਮ ਦਾ ਤਾਜਿਕ ਵਿੱਦਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਭਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੇ, ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਏਕਤਾ, ਅਧਿਆਪਨ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਹੋਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨੀ ਲੇਖਕ ਜ਼ੀਰੋਨਫੋਨ (445-355 ਜੀ.ਜੀ. ਬੀ.ਸੀ.ਈ.) ਆਪਣੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਵਲ "ਸਾਈਰੋਪੈਡੀਆ" ("ਸਾਇਰਸ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ") ਵਿੱਚ "ਫ਼ਾਰਸੀ" ਵਿੱਚ ਈਰਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।[1]
ਅਵਲੋਕਨ
[ਸੋਧੋ]ਸਰਕਾਰੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 98% ਹੈ ਪਰ 1991 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਮਾੜੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸਭ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵੀ ਹਨ।
2005 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ' ਤੇ US$80 ਮਿਲੀਅਨ ਖਰਚ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਜਟ ਦਾ 15.9% ਹਿੱਸਾ ਸੀ।
ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਥੇ ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕ ਸਕੂਲ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। 2003 ਵਿੱਚ ਜਦ ਇੱਕ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਸੋਧ ਰਾਹੀਂ ਮੁਫ਼ਤ ਉਚੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਚੁਣੌਤੀਆਂ, ਮੁੱਦੇ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਤਾਜੀਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਢਾਂਚਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਹਰ ਥਾਂ ਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Xenophon.Cyropaedia. — М.: Nauka, 1976, — p. 126