ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਦਾਲ |
---|
ਦਾਲ |
ਦਾਲਾਂ ਭਾਰਤੀ ਭੋਜਨ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਦਾਲਾਂ ਨੂੰ ਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਾਲਾਂ ਨੂੰ ਅਨਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਸਾਰੀਆਂ ਦਾਲਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਕੇ ਦਲਹਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਾਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਆਂਚ ਤੇ ਪਕਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਸਦੇ ਪੋਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬਹੁਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। [1]
ਪ੍ਰੋਟੀਨ[ਸੋਧੋ]
ਦਾਲ਼ ਨੂੰ ਰੋਟੀ, ਚੌਲ਼ ਅਤੇ ਨਾਨ ਨਾਲ਼ ਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਾਲ਼ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਂਬਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਚੌਲ਼ਾਂ ਨਾਲ਼ੋ 3.5 ਗੁਣਾ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਆਟੇ ਨਾਲੋ 2.5 ਗੁਣਾ ਜਿਹਨਾਂ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। .[2]
ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਪ੍ਰਤੀ 100 ਗ੍ਰਾਮ
ਚੀਜ |
ਪਾਣੀ |
ਪ੍ਰੋਟੀਨ
|
ਪਕਾਏ ਚੌਲ[3] |
68.4 |
2.7
|
ਪਕਾਈ ਦਾਲ਼[4] |
68.5 |
6.8
|
ਰੋਟੀ[5] |
33.5 |
11.5
|
ਪਕਾਈ ਸੋਇਆਬੀਨ[6] |
62.5 |
16.6
|
ਉੱਬਲ਼ੇ ਆਂਡੇ[7] |
74.6 |
12.6
|
ਪਕਾਇਆ ਮੁਰਗਾ[8] |
64.3 |
25.3
|
ਨੋਟ: ਔਸਤ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ 55 ਗ੍ਰਾਮ ਹੈ।
%DV ਵਿੱਚ ਦਾਲ਼ਾਂ, ਚੌਲ਼ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ (ਕੱਚੇ) ਪ੍ਰਤੀ 100 ਗ੍ਰਾਮ
|
ਵਿਟਾਮਿਨ
|
ਖਣਿਜ
|
ਖਾਣਾ
|
ਪ੍ਰੋਟੀਨ
|
A
|
B1
|
B2
|
B3
|
B5
|
B6
|
B9
|
B12
|
Ch.
|
C
|
D
|
E
|
K
|
Ca
|
Fe
|
Mg
|
P
|
K
|
Na
|
Zn
|
Cu
|
Mn
|
Se
|
cooking Reduction %
|
|
10
|
30
|
20
|
25
|
|
25
|
35
|
0
|
0
|
30
|
|
|
|
10
|
15
|
20
|
10
|
20
|
5
|
10
|
25
|
|
|
ਚੌਲ਼
|
14
|
0
|
12
|
3
|
11
|
20
|
5
|
2
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
9
|
6
|
7
|
2
|
0
|
8
|
9
|
49
|
22
|
ਕਣਕ
|
27
|
0
|
28
|
7
|
34
|
19
|
21
|
11
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
3
|
20
|
36
|
51
|
12
|
0
|
28
|
28
|
151
|
128
|
ਸੋਇਆਬੀਨ
|
73
|
0
|
58
|
51
|
8
|
8
|
19
|
94
|
0
|
24
|
10
|
0
|
4
|
59
|
28
|
87
|
70
|
70
|
51
|
0
|
33
|
83
|
126
|
25
|
ਹਰਹਰ
|
43
|
1
|
43
|
11
|
15
|
13
|
13
|
114
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
13
|
29
|
46
|
37
|
40
|
1
|
18
|
53
|
90
|
12
|
ਮਾਂਹ
|
45
|
0
|
24
|
21
|
10
|
0
|
22
|
54
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
14
|
58
|
75
|
54
|
21
|
3
|
35
|
0
|
0
|
0
|
ਮੂੰਗੀ
|
43
|
0
|
54
|
19
|
15
|
38
|
29
|
156
|
0
|
0
|
6
|
0
|
3
|
9
|
13
|
52
|
53
|
52
|
27
|
0
|
28
|
0
|
49
|
0
|
ਦਲ਼ੇ ਛੋਲੇ[9]
|
25
|
1
|
32
|
12
|
8
|
16
|
27
|
139
|
0
|
17
|
7
|
0
|
0
|
0
|
11
|
35
|
29
|
37
|
25
|
24
|
23
|
42
|
110
|
12
|