ਨਰਗਿਸ ਮੁਹੰਮਦੀ
ਨਰਗਿਸ ਮੁਹੰਮਦੀ (ਫ਼ਾਰਸੀ: نرگس محمدی; ਜਨਮ 21 ਅਪ੍ਰੈਲ 1972) ਇੱਕ ਈਰਾਨੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਹੈ। ਉਹ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਬਚਾਓ ਕੇਂਦਰ (DHRC) ਦੀ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਉਸਦੀ ਸਾਥੀ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ, ਸ਼ਿਰੀਨ ਇਬਾਦੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।[1] ਨਰਗਿਸ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਲਈ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਹਿਜਾਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜਨਤਕ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸਿਵਲ ਨਾ-ਫ਼ਰਮਾਨੀ ਦੀ ਸਮਰਥਕ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ 2023 ਦੇ ਹਿਜਾਬ ਅਤੇ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦੀ ਬੁਲੰਦ ਅਵਾਜ਼ ਹੈ।[2][3] ਮਈ 2016 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ "ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਜੋ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ" ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। [4] ਉਸਨੂੰ 2020 ਵਿੱਚ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ 2021 ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਸ ਨੇ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ਼ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਇਕਾਂਤ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ।
ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਵਿੱਚ, ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ, ਉਸਨੂੰ " ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਉੱਪਰ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿਰੁੱਧ ਉਸਦੀ ਲੜਾਈ ਅਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸਦੀ ਲੜਾਈ ਲਈ" 2023 ਦਾ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲ਼ਿਆ।[5][6] ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦੀ ਨੂੰ ਨੋਬਲ ਦੇਣ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ।[7]
ਪਿਛੋਕੜ[ਸੋਧੋ]
ਮੁਹੰਮਦੀ ਦਾ ਜਨਮ 21 ਅਪ੍ਰੈਲ 1972[8] ਨੂੰ ਇਰਾਨ ਦੇ ਜ਼ੰਜਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਕੋਰਵੇਹ, ਕਰਜ ਅਤੇ ਓਸ਼ਨਵੀਏਹ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।[9] ਉਸਨੇ ਕਾਜ਼ਵਿਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਡਿਗਰੀ ਲਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣ ਗਈ। ਆਪਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੈਰੀਅਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਲੇਖ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਮੂਹ Tashakkol Daaneshjuyi Roshangaraan ("ਪ੍ਰਬੁੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਮੂਹ") ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਸਮੇਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[8][10] ਉਹ ਇੱਕ ਪਹਾੜ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਰਹੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਾਰਨ ਚੜ੍ਹਾਈ ਮਹਿੰਮਾਂ ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[8]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Saeed Kamali Dehghan (26 April 2012). "Iranian human rights activist Narges Mohammadi arrested". The Guardian. Archived from the original on 15 June 2012. Retrieved 31 October 2012.
- ↑ "نرگس محمدی: قدرت امتناع زنان، قدرت استبداد را درهم شکسته است" [Narges Mohammadi: The power of women's refusal has crushed the power of tyranny], Deutsche Welle (in ਫ਼ਾਰਸੀ)
- ↑ "نرگس محمدی: زنان و مبارزه با حجاب اجباری، راهبرد پایان دادن به جمهوری اسلامی هستند" [Narges Mohammadi asked the people who believe in hijab to "separate their line from the line of religious oppressors"], BBC Persian (in ਫ਼ਾਰਸੀ), 13 April 2023
- ↑ Saeed Kamali Dehghan (24 May 2016). "UN condemns 16-year jail sentence for Iranian activist Narges Mohammadi". The Guardian. Retrieved 11 January 2019.
- ↑ "Nå blir det klart hvem som får Nobels fredspris 2023". www.aftenposten.no (in ਨਾਰਵੇਜਿਆਈ ਬੋਕਮਲ). 2023-10-06. Retrieved 2023-10-06.
- ↑ "Iran's jailed rights advocate Narges Mohammadi wins 2023 Nobel Peace Prize". Al Jazeera (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 6 October 2023. Retrieved 2023-10-07.
- ↑ "Spokesman Raps Political Move to Award Nobel Peace Prize to Iranian Convict – Politics news". Tasnim News Agency (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Tehran: tasnimnews.com. Tasnim News. 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 Muhammad Sahimi (10 May 2012). "Nationalist, Religious, and Resolute: Narges Mohammadi". PBS. Archived from the original on 29 June 2012. Retrieved 31 October 2012.
- ↑ "Iranian human rights activist Narges Mohammadi gets Nobel Peace Prize". sawtbeirut.com. 6 October 2023. Retrieved 6 October 2023.
- ↑ "Narges Mohammadi, from Iran, recepient [sic] of the international Alexander Langer award 2009". Alexander Langer Foundation. 18 June 2009. Archived from the original on 15 June 2012. Retrieved 31 October 2012.