ਨੱਤੀ (ਨਾਚ)
ਨੱਤੀ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰਵਾਇਤੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਹੈ। ਕੁੱਲੂ, ਮੰਡੀ, ਸ਼ਿਮਲਾ, ਸਿਰਮੌਰ, ਚੰਬਾ, ਕਿਨੌਰ, ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ, ਦੇਹਰਾਦੂਨ (ਜੌਨਸਰ-ਬਾਵਰ) ਅਤੇ ਟਿਹਰੀ ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਾਟੀ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਸਲੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਵਾਸ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਹਾੜੀ ਨਾਚ ਨੂੰ ਨਾਟੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪਹਾੜੀ ਗੀਤਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਢੋਲ-ਦਮਾਊ ਨਾਮਕ ਪਰਕਸ਼ਨ ਯੰਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਟਾਂ 'ਤੇ ਨੱਚਦੇ ਹਨ। ਪਹਾੜੀ ਨਾਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕ ਨਾਚ ਵਜੋਂ ਗਿਨੀਜ਼ ਬੁੱਕ ਆਫ਼ ਵਰਲਡ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ।
ਕਿਸਮਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਨਾਤੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕੁਲਵੀ ਨਾਤੀ, ਮਹਾਸੂਵੀ ਨਾਤੀ, ਸਿਰਮੌਰੀ ਨਾਤੀ, ਕਿੰਨੌਰੀ ਨਾਤੀ, ਜੌਨਪੁਰੀ ਨਾਤੀ, ਸਿਰਾਜੀ ਨਾਤੀ, ਕਰਸੋਗੀ ਨਾਤੀ, ਚੂਹੜੀ ਨਾਤੀ, ਬਰਾਦਾ ਨਾਤੀ, ਬੰਗਾਨੀ ਨਾਤੀ। ਗੜ੍ਹਵਾਲੀ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਟਾਂਡੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟਿਹਰੀ ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਜੌਂਸਰ-ਬਾਵਰ ਵਿੱਚ ਬਰਾਦਾ ਨਾਟੀ। ਲਾਹੌਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਨਾਚ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ "ਗਰਫੀ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਟੀ ਲਾਹੌਲੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।[1] ਕਿਨੌਰੀ ਨਾਟੀ ਨਾਚ ਮਾਈਮ ਵਰਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੁਸਤ ਕ੍ਰਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਨਾਟੀ ਦੇ ਨਾਚਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ 'ਲੋਸਰ ਚਮਕਿਆ ਚੁਕਸੋਮ'। ਲੋਸਾਈ ਤੋਂ ਨਾਮ, ਜਾਂ ਨਵਾਂ ਸਾਲ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਫਸਲ ਬੀਜਣ ਅਤੇ ਵੱਢਣ ਵਰਗੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਰਿਕਾਰਡਸ
[ਸੋਧੋ]ਜਨਵਰੀ 2016 ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਫ਼ਤੇ ਨਾਟੀ ਡਾਂਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕ ਨਾਚ ਵਜੋਂ ਗਿਨੀਜ਼ ਬੁੱਕ ਆਫ਼ ਵਰਲਡ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਨਾਟੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕ ਨਾਚ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ। 26 ਅਕਤੂਬਰ 2015 ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦੁਸਹਿਰਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਕੁੱਲ 9892 ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਵਾਇਤੀ ਰੰਗੀਨ ਕੁਲਵੀ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਲੋਕ ਨਾਚ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।[2]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Himachal Pradesh Dances - Folk Dances of Himachal Pradesh, Traditional Dance Himachal Pradesh India". Bharatonline.com. Retrieved 2017-01-02.
- ↑ "kullu nati get guinees world record certificate". The Times of India. Retrieved 3 February 2016.