ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਪੋਖਰਾ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਪੋਖਰਾ ਉੱਪ-ਮਹਾਨਗਰਪਾਲਿਕਾ
पोखरा उप-महानगरपालिका
ਸ਼ਹਿਰੀ
ਪਹਾਡ਼ੀ ਖੇਤਰ
ਪੋਖਰਾ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼
ਪੋਖਰਾ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼
ਉਪਨਾਮ: 
ਝੀਲਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ
ਮਾਟੋ: 
ਸਾਫ਼ ਪੋਖਰਾ, ਹਰਾ ਪੋਖਰਾ;
ਦੇਸ਼ਨੇਪਾਲ
ਨੰਬਰ 4ਸੰਘੀ ਰਾਜ
ਖੇਤਰਗੰਦਾਕੀ ਖੇਤਰ
ਜਿਲ੍ਹਾਕਾਸਕੀ
ਨਿਗਮਿਤ1962
ਖੇਤਰ
 • ਕੁੱਲ56.00 km2 (21.62 sq mi)
 • Water4.4 km2 (1.7 sq mi)
Highest elevation
1,740 m (5,710 ft)
Lowest elevation
827 m (2,713 ft)
ਆਬਾਦੀ
 (2011 (ਆਖ਼ਰੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ))
 • ਕੁੱਲ3,53,841
 • ਘਣਤਾ4,954.45/km2 (12,832.0/sq mi)
 • ਜਾਤੀ ਸਮੂਹ
ਖਾਸ (ਬਾਹੁਸ ਛੇਤਰੀ ਖਾਸ ਨੇਪਾਲੀ) ਮਾਗਾਰ ਨੇਵਾਰ ਗੁਰੰਗ
 • ਧਰਮ
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਬੁੱਧ ਧਰਮ
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰਯੂਟੀਸੀ+5:45 (ਨੇਪਾਲ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ)
Postal Code
33700 (WRPD), 33702, 33704, 33706, 33708, 33713
ਏਰੀਆ ਕੋਡ061
ਵੈੱਬਸਾਈਟpokharamun.gov.np

ਪੋਖਰਾ (Nepali: पोखरा) ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਉੱਪ-ਮਹਾਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਠਮਾਂਡੂ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ 200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਸਥਿੱਤ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਕਾਠਮਾਂਡੂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਛੋਟਾ ਹੈ।[1]ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਨਾਪੂਰਨਾ ਲਡ਼ੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ 10 ਉੱਚੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਚੋਟੀਆਂ (ਧੌਲਗਿਰੀ, ਅਨਾਪੂਰਨਾ ਅਤੇ ਮਾਨਅਸਲੂ) ਇਸ ਘਾਟੀ ਤੋਂ 15-35 ਮੀਲ ਦੂਰ ਹਨ।[2][3][4][5]

ਪੋਖਰਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿੱਤ 'ਫੇਵਾ ਝੀਲ'। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਵੀ ਯਾਤਰੀ ਇੱਥੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਇਸ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਤੀ ਜਰੂਰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ

ਪੋਖਰਾ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ, ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਨਾਮਚੇ ਬਾਜ਼ਾਰ' ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਸਰਾ ਮਹਿੰਗਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ।

ਸਥਿਤੀ

[ਸੋਧੋ]
ਮਛਾਪੂਚਹਰੇ ਪਹਾਡ਼ੀ, ਸਾਰੰਗਕੋਟ ਤੋਂ ਦ੍ਰਿਸ਼

ਪੋਖਰਾ ਦੀ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਉੱਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਤੱਕ 12 ਕਿ:ਮੀ: ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਪੱਛਮ ਤੱਕ 6 ਕਿ:ਮੀ: ਖੇਤਰ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਾਠਮਾਂਡੂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਹ ਖੇਤਰ ਪਛਡ਼ਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਜਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਹਰਿਆਲੀ ਭਰਿਆ ਹੈ।[6] ਪੋਖਰਾ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਸੇਤੀ, ਬਿਜੇਪੁਰ, ਬਾਗਾਦੀ, ਫਸਰੇ ਅਤੇ ਹੇਮਜਾ ਨਦੀ ਤਹਿਤ ਚਾਰ ਤੋਂ ਛੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੇਤੀ ਗੰਦਾਕੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਉੱਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਵਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਦੀ ਹੈ।[7] ਜੇਕਰ ਸਾਰੀ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਪਹਾਡ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਹੀ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।[8]

ਜਲਵਾਯੂ

[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੌਣਪਾਣੀ ਅੰਕੜੇ
ਮਹੀਨਾ ਜਨ ਫ਼ਰ ਮਾਰ ਅਪ ਮਈ ਜੂਨ ਜੁਲ ਅਗ ਸਤੰ ਅਕ ਨਵੰ ਦਸੰ ਸਾਲ
ਔਸਤਨ ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ °C (°F) 19.7
(67.5) 		22.2
(72) 		26.7
(80.1) 		29.8
(85.6) 		30.1
(86.2) 		30.6
(87.1) 		30.0
(86) 		30.2
(86.4) 		29.3
(84.7) 		27.5
(81.5) 		24.1
(75.4) 		20.7
(69.3) 		26.7
(80.1)
ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਔਸਤ °C (°F) 13.4
(56.1) 		15.7
(60.3) 		19.8
(67.6) 		22.8
(73) 		24.3
(75.7) 		25.8
(78.4) 		26.0
(78.8) 		26.1
(79) 		25.1
(77.2) 		22.1
(71.8) 		18.0
(64.4) 		14.4
(57.9) 		21.1
(70)
ਔਸਤਨ ਹੇਠਲਾ ਤਾਪਮਾਨ °C (°F) 7.1
(44.8) 		9.2
(48.6) 		12.8
(55) 		15.7
(60.3) 		18.4
(65.1) 		20.9
(69.6) 		22.0
(71.6) 		22.0
(71.6) 		20.8
(69.4) 		16.7
(62.1) 		11.9
(53.4) 		8
(46) 		15.5
(59.9)
ਬਰਸਾਤ mm (ਇੰਚ) 23
(0.91) 		35
(1.38) 		60
(2.36) 		128
(5.04) 		359
(14.13) 		669
(26.34) 		940
(37.01) 		866
(34.09) 		641
(25.24) 		140
(5.51) 		18
(0.71) 		22
(0.87) 		3,901
(153.58)
Source: Sistema de Clasificación Bioclimática Mundial[9]

ਪੋਖਰਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਯਾਤਰੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ

[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਤੂਪ ਤੋਂ ਪੋਖਰਾ ਅਤੇ ਫੇਵਾ ਝੀਲ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼
ਚੋਮਰੋਂਗ, ਕਾਸਕੀ, ਨੇਪਾਲ, ਫਿਸ਼ਟੇਲ ਪਹਾਡ਼ੀ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼
ਸਾਰੰਗਕੋਟ ਤੋਂ ਦ੍ਰਿਸ਼

1950 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਤਿੱਬਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ 1962 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਜੰਗ ਕਾਰਨ ਤਿੱਬਤ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਜੋਡ਼ਨ ਵਾਲੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰੂਟ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਰੂਟ ਪੋਖਰਾ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਹੋ ਕੇ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪੋਖਰਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਯਾਤਰੀ ਸਥਲ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਯਾਤਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[10] ਇੱਥੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਆਰਥਿਕ ਲਾਭ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਤਰੀਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸੋ ਇੱਥੇ ਕਈ ਯਾਤਰੀ ਆਉਂਦੇ-ਜਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।[11] ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 5 ਹੋਟਲ ਪੰਜ-ਸਿਤਾਰਾ ਹਨ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 305 ਹੋਰ ਹੋਟਲ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ-ਤਾਰਾ, ਦੋ-ਤਾਰਾ ਅਤੇ ਆਮ ਹੋਟਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।[12]

ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੰਦਰ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ ਘਰ ਵੀ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।

ਫਰਵਰੀ 2004 ਵਿੱਚ, ਇੱਥੇ ਬਣਿਆ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਹਾਡ਼ੀ ਅਜਾਇਬਘਰ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੋਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[13]ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਹੋਰ ਵੀ ਖੇਤਰੀ ਅਜਾਇਬਘਰ ਹਨ, ਜੋ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਵੇਖਣਯੋਗ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਕਈ ਯਾਤਰੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।[14]

ਸਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
ਪੋਖਰਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ[15]		 %
ਸਾਲ ਵਿਦੇਸ਼ੀ
ਯਾਤਰੀ		 % ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ
ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਦਲ
1995 363,395 -
1996 393,613 8.3
1997 421,857 7.2
1998 463,684 9.9
1999 491,504 6.0
2000 463,646 -5.7
2001 77,853 -84
2002 68,056 -23.7
2003 85,529 22.7
2004 87,693 13.9
2005 74,012
2006 94,799
2007 165,177 74
2008 186,643
2009 203,527[16] 5
2010 230,799[17] 13.39
2011 736,215[18] 21.4
2012 803,092[15] 9.1
2013 798,000[19] -0.7

ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਗਿਰਜਾਘਰ

[ਸੋਧੋ]
ਪੋਖਰਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਤੂਪ
ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਮੰਦਰ, ਬਿੰਧਿਆਬਾਸਿਨੀ, ਪੋਖਰਾ


ਪੋਖਰਾ ਘਾਟੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕਈ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਗੁੰਭ ਹਨ। ਕਈ ਮੰਦਰ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਬੋਧੀਆਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਆਂ, ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਆਉਣਾ-ਜਾਣਾ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮੰਦਰ ਦੋਵੇਂ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋਡ਼ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[20][21]ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂਮ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਨ:

  • ਤਾਲ ਬਾਰਾਹੀ ਮੰਦਰ (ਇਹ ਮੰਦਰ ਫੇਵਾ ਝੀਲ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਬਣੇ ਟਾਪੂ ਉੱਪਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ)
  • ਬਿੰਧਿਆਬਾਸਿਨੀ ਮੰਦਰ
  • ਸ਼ੀਤਲਾਦੇਵੀ ਮੰਦਰ
  • ਮੁਦੁਲਾ ਕਾਰਕੀ ਕੁਲਯਾਨ ਮੰਦਰ
  • ਸੁਨਪਾਦੇਲੀ ਮੰਦਰ (ਕਾਸੇਰੀ)
  • ਭੱਦਰਕਾਲੀ ਮੰਦਰ
  • ਕੁਮਾਰੀ ਮੰਦਰ
  • ਅਕਾਲਾ ਮੰਦਰ
  • ਕੇਦਾਰਏਸ਼ਵਰ ਮਹਾਦੇਵ ਮਨੀ ਮੰਦਰ
  • ਮਾਤੇਪਾਨੀ ਗੁੰਬਾ
  • ਪੋਖਰਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਤੂਪ
  • ਅਕਾਲਾਦੇਵੀ ਮੰਦਰ
  • ਮੋਨਾਸਤੇਰੀ (ਹੇਮਜਾ)
  • ਨੇਪਾਲ ਈਸਾਈ ਰਾਮਘਾਟ ਗਿਰਜਾਘਰ, 1952 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਹ ਗਿਰਜਾਘਰ ਪੋਖਰਾ ਦੇ ਰਾਮਘਾਟ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਪਹਿਲਾ ਗਿਰਜਾਘਰ ਸੀ।[22]

ਪੋਖਰਾ ਵਿੱਚ ਝੀਲਾਂ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ

[ਸੋਧੋ]
ਬਾਰਾਹੀ ਟਾਪੂ ਮੰਦਿਰ, ਫੇਵਾ ਝੀਲ (फेवा ताल), ਪੋਖਰਾ
ਸੇਤੀ ਗੰਦਾਕੀ ਨਦੀ

ਪੋਖਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੋਖਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ:[23][24]

ਝੀਲਾਂ

[ਸੋਧੋ]
  • ਫੇਵਾ ਝੀਲ
  • ਬੇਗਨਸ ਝੀਲ
  • ਰੂਪਾ ਝੀਲ
  • ਦੀਪਾਂਗ ਤਾਲ
  • ਖੋਸਤੇ ਤਾਲ
  • ਮੈਦੀ ਤਾਲ
  • ਨਿਉਰੇਨੀ ਤਾਲ
  • ਗੁਦੇ ਤਾਲ
  • ਕਮਲ ਪੋਖਰੀ ਤਾਲ

ਨਦੀਆਂ

[ਸੋਧੋ]
  • ਸੇਤੀ ਗੰਦਾਰੀ (ਸੇਤੀ ਖੋਲਾ)
  • ਕਾਹੁਨ ਖੋਲਾ
  • ਬਿਜੇਪੁਰ ਖੋਲਾ
  • ਫਰਸ ਖੋਲਾ
  • ਕਾਲੀ ਖੋਲਾ
  • ਯਾਮਦੀ ਖੋਲਾ
  • ਮਾਰਦੀ ਖੋਲਾ

ਹਸਪਤਾਲ

[ਸੋਧੋ]

ਪੋਖਰਾ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਕੁਝ ਹਸਪਤਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ:

  • ਫੇਵਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹਸਪਤਾਲ
  • ਫਿਸ਼ਟੇਲ ਹਸਪਤਾਲ
  • ਗੰਦਾਕੀ ਖੇਤਰੀ ਹਸਪਤਾਲ
  • ਮਨੀਪਾਲ ਸਿੱਖਿਅਕ ਹਸਪਤਾਲ
  • ਗੰਦਾਕੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ
  • ਹਿਮਾਲਿਆ ਆਈ ਹਸਪਤਾਲ
  • ਪਦਮ ਨਰਸਿੰਗ ਹੋਮ
  • ਬੀ.ਜੀ ਹਸਪਤਾਲ
  • ਕਾਸਕੀ ਸੇਵਾ ਹਸਪਤਾਲ
  • ਮੈਟਰੋ ਸਿਟੀ ਹਸਪਤਾਲ
  • ਓਮ ਹਸਪਤਾਲ
  • ਲੇਕ ਸਿਟੀ ਹਸਪਤਾਲ ਐਂਡ ਕ੍ਰਿਟੀਕਲ ਕੇਅਰ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਿਟਡ
  • ਨਮਸਤੇ ਹਸਪਤਾਲ

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ Earthquake Risk Reduction and Recovery Preparedness Programme for Nepal: UNDP/ERRRP – Project Nep/07/010 (July 2009). "Report on Impact of Settlement Pattern, Land Use Practice and Options in High Risk Areas: Pokhara Sub‐Metropolitan City" (PDF). Kathmandu: UNDP, Nepal. p. 10. Archived from the original (PDF) on 2013-10-24. Retrieved 2016-11-16. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  2. ↑ "Mardi Himal trek & climb". Annapurna Encounter Pvt. Ltd. Archived from the original on 2016-02-25. Retrieved 2016-11-16. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  3. ↑ United Nations Field Coordination Office (UNFCO) (7 June 2011). "An Overview of the Western Development Region of Nepal" (PDF). Bharatpur, Nepal: United Nations: Nepal Information Platform. pp. 1–9.
  4. ↑ Pradhan, Pushkar Kumar (1982). "A Study of Traffic Flow on Siddartha and Prithvi Highway". The Himalayan Review. 14: 38–51. Archived from the original on 23 October 2013.
  5. ↑ Holden, Andrew; Sparrowhawk, John (2002). "Understanding the motivations of ecotourists: the case of trekkers in Annapurna, Nepal". International Journal of Tourism Research. 4 (6): 435–446. doi:10.1002/jtr.402. ISSN 1522-1970.
  6. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002C-QINU`"'</ref>" does not exist.
  7. ↑ Nakanishi, Masami; Watanabe, M. M.; Terashima, A.; Sako, Y.; Konda, T.; Shrestha, K.; Bhandary, H. K.; Ishida, Y. (1988). "Studies on Some Limnological Variables in Subtropical Lakes of the Pokhara Valley, Nepal". Japanese Journal of Limnology. 49 (2): 71–86. doi:10.3739/rikusui.49.71. ISSN 0021-5104. Retrieved 8 ਅਪ੍ਰੈਲ 2012. {{cite journal}}: Check date values in: |accessdate= (help)[permanent dead link]
  8. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002E-QINU`"'</ref>" does not exist.
  9. ↑ NEPAL-POKHARA AIRPORT Archived 2013-05-11 at the Wayback Machine.. Centro de Investigaciones Fitosociológicas. Retrieved 26 ਸਤੰਬਰ 2014.
  10. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  11. ↑ Zurick, David N. (1992). "Adventure Travel and Sustainable Tourism in the Peripheral Economy of Nepal". Annals of the Association of American Geographers. 82 (4): 608–628. doi:10.1111/j.1467-8306.1992.tb01720.x.
  12. ↑ Adhikari, Bimal (2011). "Tourism Strategy of Nepalese Government And Tourist's Purpose of Visit in Nepal". Aichi Shukutoku Knowledge Archive. 7: 79–94. ISSN 1881-0373.
  13. ↑ Himalayan News Service (18 ਦਸੰਬਰ 2011). "Pokhara gets another key attraction". The Himalayan Times. Kathmandu. Archived from the original on 2012-05-15. Retrieved 2016-11-16. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  14. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000033-QINU`"'</ref>" does not exist.
  15. ↑ 15.0 15.1 Ghimire, Bal Krishna (Chief Editor) (2013). "Nepal Tourism Statistics 2012" (PDF). http://www.tourism.gov.np/. Kathmandu: Ministry of Culture, Tourism & Civil Aviation. Govt. of Nepal. Archived from the original (PDF) on 2013-09-03. Retrieved 2016-11-16. {{cite web}}: |first1= has generic name (help); External link in |website= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  16. ↑ Sharma, Lal Prasad (30 October 2010). "Tourist arrivals in Pokhara swell 20pc". The Kathmandu Post. Archived from the original on 7 ਦਸੰਬਰ 2014. Retrieved 16 ਨਵੰਬਰ 2016. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  17. ↑ Pokhrel, Santosh (8 March 2011). "Tourist arrivals to Pokhara up". Republica. Archived from the original on 8 ਅਗਸਤ 2014. Retrieved 16 ਨਵੰਬਰ 2016. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  18. ↑ eTN (2 January 2012). "Nepal tourism misses 1 million arrivals target". eTN Global Travel Industry News. Archived from the original on 24 ਸਤੰਬਰ 2015. Retrieved 16 ਨਵੰਬਰ 2016. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  19. ↑ TravelBizNews (8 March 2014). "798,000 tourists visited Nepal in 2013,arrivals down by 0.7 %". TravelBizNews Online. Archived from the original on 8 ਨਵੰਬਰ 2014. Retrieved 16 ਨਵੰਬਰ 2016. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  20. ↑ Boke, Charis (2008). "Faithful Leisure, Faithful Work: Religious Practice as an Act of Consumption in Nepal". Himalayan Research Papers Archive: 1–21.
  21. ↑ Adhikari, Jagannath (2004). "A socio-ecological analysis of 'the loss of public properties in an urban environivient: a case study of Pokhara, Nepal" (PDF). Contributions to Nepalese Studies. 31 (1): 85–114.
  22. ↑ Barclay, John (2009). "The Church in Nepal: Analysis of its Gestation and Growth". International Bulletin of Missionary Research. 33 (4): 189–194. ISSN 0272-6122.
  23. ↑ Thapa, Gopal B.; Weber, Karl E. (June 1992). "Deforestation in the Upper Pokhara Valley, Nepal". Singapore Journal of Tropical Geography. 12 (1): 52–67. doi:10.1111/j.1467-9493.1991.tb00028.x.
  24. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000003D-QINU`"'</ref>" does not exist.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਪੋਖਰਾ&oldid=674919" ਤੋਂ ਲਿਆ