ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ
ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਸ਼ਬਦਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ
ਵਿਸ਼ਸਤਾਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ
ਲੱਛਣਅਤਿ ਦੀ ਉਦਾਸੀ, ਥਕਾਵਟ, ਘੱਟ ਊਰਜਾ, ਚਿੰਤਾ, ਨੀਂਦ ਜਾਂ ਖਾਣ ਦੇ ਪੈਟਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਵ, ਰੋਣ, ਚਿੜਚੜਾਪਣ[1]
ਆਮ ਸ਼ੁਰੂਆਤਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਮਹੀਨਾ[1]
ਕਾਰਨਅਸਪਸ਼ਟ[1]
ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ[2]
ਸਮਾਨ ਸਥਿਤੀਅਾਂਮੈਟਰਨਟੀ ਬਲੂਜ਼[1]
ਇਲਾਜਮਨੋਵਿਗਿਆਨ, ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ, ਦਵਾਈਆਂ[2]
ਅਵਿਰਤੀ~ 15% ਜਨਮ[1]

ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ (ਪੀ.ਪੀ.ਡੀ.), ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ (ਦਬਾਅ ਜਾਂ ਉਦਾਸੀ) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਮੂਡ ਡਿਸਆਰਡਰ (ਵਿਕਾਰ) ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਜਣੇਪੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਲਿੰਗਾਂ (ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।[1] ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਦਾਸੀ, ਘੱਟ ਊਰਜਾ, ਚਿੰਤਾ, ਰੋਣਾ, ਚਿੜਚਿੜਾਪਣ, ਅਤੇ ਸੁੱਤਾ ਹੋਣ ਜਾਂ ਖਾਣ ਦੇ ਵਕਤ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੀ ਪੀ ਡੀ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੀਪੀਡੀ ਦਾ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭੌਤਿਕ ਅਤੇ ਭਾਵਾਤਮਕ ਕਾਰਕਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਾਰਮੋਨ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਦਾ ਘੱਟ ਹੋਣਾ। ਜੋਖਮ ਦੇ ਕਾਰਕ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਬਾਈਪੋਲਰ ਡਿਸਆਰਡਰ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਤਣਾਅ, ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਦੀਆਂ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ, ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਕਮੀ, ਜਾਂ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਨਿਦਾਨ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਡੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਿੰਤਾ ਜਾਂ ਨਾਖੁਸ਼ਤਾ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਪੋਸਟ-ਪ੍ਰੋਪਰੌਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਹੋਣ ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਲੱਛਣ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋ ਹਫਤਿਆਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪੀ.ਪੀ.ਡੀ. ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸੁਰੱਖਿਆਪੂਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।[3]

ਪੀ ਪੀ ਡੀ ਲਈ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਸਲਾਹਾਂ ਜਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਬਣਨ ਦੀਆਂ ਕਾਉਂਸਲਿੰਗਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਇੰਟਰਪ੍ਰੋਸਰੈਸਲ ਮਨੋ-ਚਿਕਿਤਸਕ (ਆਈ ਪੀ ਟੀ), ਬੋਧਾਤਮਕ ਵਿਹਾਰਕ ਥੈਰੇਪੀ (ਸੀਬੀਟੀ), ਅਤੇ ਸਾਈਕੋਡਾਇਨਾਮੀਕ ਥੈਰੇਪੀ। ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਸਬੂਤ ਚੋਣਵੇਂ ਸੇਰੋਟੋਨਿਨ ਰੀਪਟੇਕ ਇਨਿਹਿਬਟਰਸ (ਐਸ.ਐੱਸ.ਆਰ.ਆਈ.) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਪੋਸਟਪਾਰ੍ਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਵੇਲੇ ਲਗਭਗ 15% ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਮੂਡ ਵਿਕਾਰ ਦਾ ਨਵੇਂ ਪਿਤਾਵਾਂ ਉੱਪਰ 1% ਤੋਂ 26% ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਣ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ।[4]

ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਸਾਇਕੌਸਿਸ, ਪੋਸਟਪਾਰਟਮੈਂਟ ਮੂਡ ਡਿਸਆਰਡਰ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ, ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਤੀ 1,000 ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 1 ਤੋਂ 2 ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[5]

ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਸਾਇਕੋਸਿਸ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ 100,000 ਜਨਮ ਦੇ ਲਗਭਗ 8 ਦੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।[6]

ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਲੱਛਣ

[ਸੋਧੋ]

ਪੀ.ਪੀ.ਡੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਪੋਸਟਪਾਰਟਮੈਂਟ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।[7]

ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਲੱਛਣ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਨਿਦਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ:

ਭਾਵਾਤਮਕ

[ਸੋਧੋ]
  • ਨਿਰੰਤਰ ਉਦਾਸੀ, ਚਿੰਤਾ ਜਾਂ "ਖਾਲੀ" ਮਨੋਦਸ਼ਾ
  • ਗੰਭੀਰ ਮੂਡ ਸਵਿੰਗ[8]
  • ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ, ਬੇਚੈਨੀ, ਗੁੱਸਾ[9]
  • ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਜਾਂ ਲਾਚਾਰਤਾ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ 
  • ਦੋਸ਼, ਸ਼ਰਮ, ਨਿਕੰਮਾ 
  • ਘੱਟ ਉਤਸ਼ਾਹ
  • ਸੁੰਨ ਹੋਣਾ, ਖਾਲੀਪਣ 
  • ਥਕਾਵਟ 
  • ਦਿਲਾਸਾ ਦੇਣ ਦੀ ਅਯੋਗਤਾ 
  • ਬੱਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ 
  • ਬੱਚੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਪਸ਼ਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ

ਰਵੱਈਆ

[ਸੋਧੋ]
  • ਆਮ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਜਾਂ ਅਨੰਦ ਦੀ ਘਾਟ
  • ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਊਰਜਾ ਨਹੀਂ 
  • ਘੱਟ ਮੁਲਾਕਾਤ[10]
  • ਭੁੱਖ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਵ 
  • ਥਕਾਵਟ, ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦੀ ਘਾਟ  
  • ਮਾੜੀ ਸਵੈ-ਦੇਖਭਾਲ 
  • ਸਮਾਜਿਕ ਰਵਾਨਾਪਨ
  • ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੀਂਦ

ਸਮਝ

[ਸੋਧੋ]
  • ਫੈਸਲੇ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੋਚਣ ਦੀ ਘੱਟ ਸਮਰੱਥਾ 
  • ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਅਤੇ ਮਾੜੀ ਮੈਮੋਰੀ 
  • ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਜਾਂ ਬੱਚੇ ਦਾ ਡਰ 
  • ਸਵੈ, ਬੱਚੇ, ਜਾਂ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ

ਕਾਰਨ

[ਸੋਧੋ]

ਪੀਪੀਡੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਸੰਭਾਵੀ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਹਾਰਮੋਨਲ ਬਦਲਾਵ, ਜੈਨੇਟਿਕਸ, ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਸ਼ਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਸਬੂਤ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਰਮੋਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਇੱਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਧਿਐਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਐਸਟ੍ਰੋਜਨ, ਪ੍ਰਜੇਸਟ੍ਰੋਨ, ਥਾਈਰੋਇਡ ਹਾਰਮੋਨ, ਟੈਸਟੋਸਟ੍ਰੀਨ, ਕੋਰਟੀਕੋਟ੍ਰੋਪਿਨ ਰਿਲੀਜ ਹਾਰਮੋਨ ਅਤੇ ਕੋਰਟੀਸੋਲ।[11]

ਪਿਤਾ ਜੀ, ਜਿਹੜੇ ਡੂੰਘੇ ਹਾਰਮੋਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟਪੇਮੰਟ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਨ ਵੱਖਰੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।[12]

ਸ਼ੁੱਧ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਵ ਜੋ ਕਿ ਬੱਚੇ ਲਈ ਦੇਖਭਾਲ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪੀ.ਪੀ.ਡੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਛੋਟੇ ਸਬੂਤ ਇਸ ਪਰਿਕਲਪਨਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਦੇ ਪੀ ਪੀ ਡੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਈ ਬੱਚੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਵੀਨਤਮ ਬੱਚੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਪੀੜਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।[13]

ਜੈਵਿਕ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜੋ ਕਿ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਅਤੇ ਪੋਸਟਪਾਰਟਮੈਂਟ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੀ.ਪੀ.ਡੀ ਨਾਲ ਤਸ਼ਖੀਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[14][15]

ਐਪੀਡੈਮਿਓਲਾਜੀ

[ਸੋਧੋ]

ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਰੇਟ 11% ਤੋਂ 42% ਤਕ ਵੱਖਰੇ ਹਨ।[16]

ਲਗਭਗ 3% ਤੋਂ 6% ਔਰਤਾਂ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂ ਜਨਮ ਦੇਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। 750 ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਨੋਰੋਗ ਰੋਗ ਨਾਲ ਪੋਸਟਪਾਰ੍ਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜੋਖਮ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਐਪੀਸੋਡ ਹੋਏ ਹਨ।[17]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 "Postpartum Depression Facts". NIMH (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 21 June 2017. Retrieved 11 June 2017. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  2. ↑ 2.0 2.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Pea2009
  3. ↑ "Perinatal Depression: Prevalence, Screening Accuracy, and Screening Outcomes". Agency for Health Care Research and Quality. Archived from the original on 2013-11-11. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  4. ↑ Paulson, James F. (2010). "Focusing on depression in expectant and new fathers: prenatal and postpartum depression not limited to mothers". Psychiatry Times. 27 (2). Archived from the original on 2012-08-05. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  5. ↑ Seyfried, LS; Marcus, SM (August 2003). "Postpartum mood disorders". International review of psychiatry (Abingdon, England). 15 (3): 231–42. doi:10.1080/09540260305196. PMID 15276962.
  6. ↑ Spinelli, MG (September 2004). "Maternal infanticide associated with mental illness: prevention and the promise of saved lives". The American Journal of Psychiatry. 161 (9): 1548–57. doi:10.1176/appi.ajp.161.9.1548. PMID 15337641.
  7. ↑ The Boston Women's Health Book Collective: Our Bodies Ourselves, pages 489–491, New York: Touchstone Book, 2005
  8. ↑ WebMD: Understanding Post Partum Depression "Archived copy". Archived from the original on 2015-04-15. Retrieved 2015-04-09. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: archived copy as title (link)
  9. ↑ "Depression Among Women | Depression | Reproductive Health | CDC". www.cdc.gov (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2017-04-16. Retrieved 2017-04-15. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  10. ↑ "Postnatal depression and sexual health after childbirth". Obstet Gynecol. 102 (6): 1318–25. December 2003. doi:10.1016/j.obstetgynecol.2003.08.020. PMID 14662221.
  11. ↑ "Reproductive hormone sensitivity and risk for depression across the female life cycle: a continuum of vulnerability?" (PDF). J Psychiatry Neurosci. 33 (4): 331–43. July 2008. PMC 2440795. PMID 18592034. Archived from the original (PDF) on 2016-03-17. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  12. ↑ Goodman JH (January 2004). "Paternal postpartum depression, its relationship to maternal postpartum depression, and implications for family health". J Adv Nurs. 45 (1): 26–35. doi:10.1046/j.1365-2648.2003.02857.x. PMID 14675298.
  13. ↑ "Postpartum depression: identification of women at risk". BJOG. 107 (10): 1210–7. October 2000. doi:10.1111/j.1471-0528.2000.tb11609.x. PMID 11028570.
  14. ↑ Paschetta, Elena; Berrisford, Giles; Coccia, Floriana; Whitmore, Jennifer; Wood, Amanda G.; Pretlove, Sam; Ismail, Khaled M.K. (2014). "Perinatal psychiatric disorders: an overview". American Journal of Obstetrics and Gynecology. 210 (6): 501–509.e6. doi:10.1016/j.ajog.2013.10.009.
  15. ↑ Howard, Louise M; Molyneaux, Emma; Dennis, Cindy-Lee; Rochat, Tamsen; Stein, Alan; Milgrom, Jeannette (2014). "Non-psychotic mental disorders in the perinatal period". The Lancet. 384 (9956): 1775–1788. doi:10.1016/s0140-6736(14)61276-9.
  16. ↑ "Post partum anxiety and depression in peri-urban communities of Karachi, Pakistan: a quasi-experimental study". BMC Public Health. 9: 384. 2009. doi:10.1186/1471-2458-9-384. PMC 2768706. PMID 19821971.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  17. ↑ American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.), Arlington: American Psychiatric Publishing, p. 186, ISBN 0890425558, archived from the original on 2017-10-25 {{citation}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ_ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ&oldid=618273" ਤੋਂ ਲਿਆ