ਫੌਜੀ ਕਲਾ
ਫੌਜੀ ਕਲਾ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਵਿਸ਼ੇ ਵਾਲੀ ਕਲਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਇਸਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਜਾਂ ਮਾਧਿਅਮ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਯੁੱਧ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿਕਸਤ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਲਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਾਸਕ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਰਹੇ ਹਨ। ਯੁੱਧ ਦੇ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰਣ, ਜਿਵੇਂ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ ਦੇਣ ਆਦਿ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਲੱਗਿਆ ਹੈ। ਫੌਜੀ ਹਸਤੀਆਂ ਦੇ ਪੋਰਟਰੇਟ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਅਗਿਆਤ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰਣ ਬਹੁਤ ਆਮ ਰਹੇ ਹਨ; ਫੌਜੀ ਵਰਦੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮ ਅਕਸਰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹਨ, ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਅਤੇ "ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਪੋਰਟਰੇਟ" ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਲਾ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੌਜੀ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਟੈਂਕਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਆਰਾਮ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਜੰਗੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ; ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹੁਣ ਐਕਸ਼ਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਲੜਾਈ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗ੍ਰਾਫਿਕ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਸਿਨੇਮਾ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯੁੱਧ ਕਲਾ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਈ ਵਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਆਦਾਤਰ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਫੌਜੀ ਕਲਾ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਜੋ ਜੰਗ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।[1]
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸੰਸਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਫੌਜੀ ਥੀਮ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕਲਾ ਪੂਰੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।[2] ਬੈਟਲਫੀਲਡ ਪੈਲੇਟ, ਮਿਸਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਟੋਡਾਇਨਾਸਟਿਕ ਪੀਰੀਅਡ (ਲਗਭਗ ~3500 ਤੋਂ 3000 ਬੀ.ਸੀ.) ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਸਮੈਟਿਕ ਪੈਲੇਟ ਅਧੂਰਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਲਿਜਾਏ ਜਾਣ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਰਦਿਆਂ 'ਤੇ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਰਮਰ ਪੈਲੇਟ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਜਿੱਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਗਿਰਝਾਂ ਦਾ ਸਟੀਲ, ਲਗਭਗ 2,500 ਬੀ ਸੀ, ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਦੇ "ਜਿੱਤ ਦੇ ਸਟੈਲੇ " ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। 2,500 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ, ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਚਿਤਰਣ ਇੰਟੀ ਦੀ ਕਬਰ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਉੱਚ ਮਿਸਰ ਦੇ 21ਵੇਂ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੀ, ਜੋ ਪੰਜਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।[3] ਇਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਮਿਸਰ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਪੌੜੀਆਂ 'ਤੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਕਿਲੇ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸਕੇਲ ਕਰਦੇ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ।[4] ਹਾਲਾਂਕਿ 1274 ਬੀਸੀ ਵਿੱਚ ਕਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਲੜਾਈ ਬੇਅਰਥ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਰਾਮੇਸਿਸ II ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਰਾਹਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰੱਥ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹਿੱਟੀ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਖਿੰਡਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "War art" in the Oxford Companion to Military History, on Answers.com, and the article by Richard Woodward on "Military artists" in the same work (penultimate paragraph); note that the term does not appear at all in Grove Art Online, or other large art reference works. As formal "wars" have largely vanished, "combat artist" seems to be replacing "war artist" in official use.
- ↑ Pepper, Introduction
- ↑ Strudwick (2005), p. 371
- ↑ Baker (2008), p. 84