ਬਰਾਹੂਈ ਲੋਕ

Brahui people
براہوئی
	A group of Brahui tribesmen
ਅਹਿਮ ਅਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ
Pakistan	2,640,000 (2017 census)
Afghanistan	200,000 (1980)
Iran	23,200 (2019)
Turkmenistan	1,200 (2019)
ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
	Brahui, Balochi
ਧਰਮ
	Sunni Islam (Hanafi)
ਸਬੰਧਿਤ ਨਸਲੀ ਗਰੁੱਪ
	Dravidians

ਬ੍ਰਹੁਈ (ਬਰਾਹੂਈ: براہوئئی), ਬ੍ਰਾਹਵੀ ਜਾਂ ਬਰੋਹੀ, ਪਸ਼ੂਪਾਲਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[5] ਇੱਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਬ੍ਰਹੁਈ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਦ੍ਰਾਵਿੜ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ ਬਲੋਚੀ ਬੋਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਲੋਚ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਦੀ ਹੈ।^[6]^[7] ਬ੍ਰਹੁਈ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ।^[8]

ਨਿਰੁਕਤੀ

"ਬ੍ਰਹੁਈ" ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮੂਲ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਐਲਫੇਨਬੇਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਭਾਵਨਾ ਗੈਰ-ਬ੍ਰਾਹੁਈ ਮੂਲ ਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਸਰਾਏਕੀ ਬ੍ਰੇਹਾਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇਬਰਾਹੀਮ ਨਬੀ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਸਰਾਏਕੀ ਵਿੱਚ ਉਧਾਰ ਲੈਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ 1,000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੰਧ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਬ੍ਰਾਹੁਈ ਦਾ ਦੇਸੀ ਵਸੇਬਾ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।^[9]

ਟਿਕਾਣਾ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬ੍ਰਾਹੁਈ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੰਗ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣੀ ਪੱਟੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਵੇਟਾ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਮਸਤੁੰਗ ਅਤੇ ਕਲਾਤ ਰਾਹੀਂ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਨੁਸ਼ਕੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਲਾਸ ਬੇਲਾ ਤੱਕ, ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਤੱਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ।^[10] ਕਲਾਤ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਉੱਤਰੀ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਰਾਵਾਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੱਖਣੀ ਭਾਗ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਾਹਲਾਵਾਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[11]

ਆਬਾਦੀ

ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਜਿਸਨੇ ਕਦੇ ਬ੍ਰਹੁਈ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਸੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਸੰਖਿਆਵਾਂ "ਬ੍ਰਹੁਈ ਕਬੀਲਿਆਂ" ਅਤੇ "ਬ੍ਰਹੁਈ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ" ਵਿਚਕਾਰ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬ੍ਰਹੁਈ ਨੇ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਲੋਚ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਨਾਲ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਾਹੁਈ ਨੂੰ ਨਸਲੀ ਤੌਰ ਤੇ ਬਲੋਚ ਲੋਕਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਥਨੋਲੋਗ ਦਾ ੨.੪ ਮਿਲੀਅਨ ਬ੍ਰਾਹੁਈ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਅਜਿਹੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਅਤਿਕਥਨੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ

↑ "Brahuis". Ethnologue. Retrieved 26 June 2022.
↑ "Brahuis". Ethnologue. Retrieved 26 June 2022.
↑ "Brahuis". Ethnologue. Retrieved 26 June 2022.
↑ "Brahuis". Ethnologue. Retrieved 26 June 2022.
↑ McAlpin, David W. (2015). "Brahui and the Zagrosian Hypothesis". Journal of the American Oriental Society. 135 (3): 551–586. doi:10.7817/jameroriesoci.135.3.551. ISSN 0003-0279.
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000016-QINU`"'</ref>" does not exist.
↑ Elfenbein, Josef (1989). "BRAHUI". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 4. pp. 433–443. https://iranicaonline.org/articles/brahui. "BRAHUI (Brāhūī, Brāhōī), the name of a tribal group living principally in Pakistani Baluchistan and of a Dravidian language spoken mainly by Brahui tribesmen.".
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001A-QINU`"'</ref>" does not exist.
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001B-QINU`"'</ref>" does not exist.
↑ Elfenbein, Josef (1989). "BRAHUI". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 4. pp. 433–443. https://iranicaonline.org/articles/brahui.

ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.

[1] "Brahuis". Ethnologue. Retrieved 26 June 2022.

[2] "Brahuis". Ethnologue. Retrieved 26 June 2022.

[3] "Brahuis". Ethnologue. Retrieved 26 June 2022.

[4] "Brahuis". Ethnologue. Retrieved 26 June 2022.

[:22-5] McAlpin, David W. (2015). "Brahui and the Zagrosian Hypothesis". Journal of the American Oriental Society. 135 (3): 551–586. doi:10.7817/jameroriesoci.135.3.551. ISSN 0003-0279.

[6] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000016-QINU`"'</ref>" does not exist.

[Iranica2-7] Elfenbein, Josef (1989). "BRAHUI". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 4. pp. 433–443. https://iranicaonline.org/articles/brahui. "BRAHUI (Brāhūī, Brāhōī), the name of a tribal group living principally in Pakistani Baluchistan and of a Dravidian language spoken mainly by Brahui tribesmen.".

[Andrew_Dalby_-_Hindu_origin_of_Brahui_people2-8] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.

[Andrew_Dalby_-_Hindu_origin_of_Brahui_people3-9] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001A-QINU`"'</ref>" does not exist.

[Elfenbein2-10] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001B-QINU`"'</ref>" does not exist.

[IranicaNoQuote2-11] Elfenbein, Josef (1989). "BRAHUI". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 4. pp. 433–443. https://iranicaonline.org/articles/brahui.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]