ਭੀਤਰਕਾਣਿਕਾ ਮੈਂਗਰੋਵਜ਼
ਭੀਤਰਕਣਿਕਾ ਮੈਂਗਰੋਵਜ਼ ਓਡੀਸ਼ਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਵਾਰੀ ਬੇਲਾ ਵੈਟਲੈਂਡ ਹੈ, ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਨਦੀ ਅਤੇ ਬੈਤਰਾਨੀ ਨਦੀ ਦੇ ਡੈਲਟਾ ਵਿੱਚ ਜੋ 650 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਭੀਤਰਕਨਿਕਾ ਮੈਂਗਰੋਵਜ਼ 1952 ਤੱਕ ਜ਼ਮੀਨਦਾਰੀ ਜੰਗਲ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਂਦਾਰੀ ਜੰਗਲਾਂ ਨੂੰ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। 1975 ਵਿੱਚ, 672 ਦੇ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਭੀਤਰਕਨਿਕਾ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸੈਂਚੂਰੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 145 ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ , ਸਤੰਬਰ 1998 ਵਿੱਚ ਭੀਤਰਕਾਣਿਕਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਗਹਿਰਮਾਥਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸੈੰਕਚੂਰੀ, ਜੋ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਭੀਤਰਕਨਿਕਾ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਨੂੰ ਘੇਰਦੀ ਹੈ, ਸਤੰਬਰ 1997 ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਗਹੀਰਮਾਥਾ ਬੀਚ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭੀਤਰਕਨਿਕਾ ਮੈਂਗਰੋਵਜ਼ ਨੂੰ 2002 ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਰਾਮਸਰ ਵੈਟਲੈਂਡ ਨਾਮਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1]
ਬਨਸਪਤੀ ਅਤੇ ਜੀਵ ਜੰਤੂ[ਸੋਧੋ]
ਭੀਤਰਕਾਣਿਕਾ ਮੈਂਗਰੋਵਜ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 62 ਮੈਂਗਰੋਵ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਐਵੀਸੇਨਾ, ਬਰੂਗੁਏਰਾ, ਹੇਰੀਟੀਏਰਾ ਅਤੇ ਰਾਈਜ਼ੋਫੋਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮੈਂਗਰੋਵਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਰੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਮਗਰਮੱਛ, ਕਿੰਗ ਕੋਬਰਾ, ਇੰਡੀਅਨ ਅਜਗਰ ਅਤੇ ਵਾਟਰ ਮਾਨੀਟਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਗਸਤ 2004 ਅਤੇ ਦਸੰਬਰ 2006 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, 263 ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 147 ਨਿਵਾਸੀ ਅਤੇ 99 ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇੱਕ ਹੇਰੋਨਰੀ ਲਗਭਗ 4 ha (9.9 acres) ਨੂੰ ਘੇਰਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ 2006[2] ਆਲ੍ਹਣੇ ਗਿਣੇ ਗਏ ਸਨ।
ਜੈਤੂਨ ਦੇ ਰਿਡਲੇ ਕੱਛੂ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਗਹਿਰਮਾਥਾ ਬੀਚ 'ਤੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। 1976 ਅਤੇ 1996 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸੀਜ਼ਨ ਔਸਤਨ 240,000 ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1982 ਤੱਕ ਹਰ ਸਾਲ 80,000 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਹੜੇ ਕੱਛੂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਡੇ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। 1983 ਤੋਂ, ਕੱਛੂਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਡੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵੇਚਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹੈ।[3]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Ramsar Convention Official site". Archived from the original on 2013-12-12.
- ↑ Gopi, G. V.; Pandav, B. (2007). "Avifauna of Bhitarkanika mangroves, India". Zoos' Print Journal. 22 (10): 2839–2847. doi:10.11609/JoTT.ZPJ.1716.2839-47.
- ↑ Rajagopalan, M.; Vivekanandan, E.; Pillai, S. K.; Srinath, M.; Bastian, F. (1996). "Incidental catch of sea turtles in India" (PDF). Marine Fisheries Information Service. Technical and Extension Series (143): 8–17. Archived from the original (PDF) on 2018-11-02. Retrieved 2019-05-19.