ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਭੀਮਤਾਲ ਝੀਲ

ਗੁਣਕ: 29°20′35″N 79°33′33″E / 29.34306°N 79.55917°E / 29.34306; 79.55917
ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਭੀਮਤਾਲ ਝੀਲ
ਨੈਨੀਤਾਲ ਜ਼ਿਲੇ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭੀਮਤਾਲ ਝੀਲ ਨਿਵਾਸੀ ਆਪਣੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਨਾਲ
ਝੀਲ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਨਾਲ ਭੀਮਤਾਲ ਝੀਲ ਦਾ ਨਿਵਾਸੀ
ਸਥਿਤੀਭੀਮਤਾਲ ਟਾਊਨ, ਨੈਨੀਤਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਕੁਮਾਉਂ, ਉਤਰਾਖੰਡ
ਗੁਣਕ29°20′35″N 79°33′33″E / 29.34306°N 79.55917°E / 29.34306; 79.55917
TypeGravity Masonry
Catchment area17.12 square kilometres (6.61 sq mi)
Basin countries India
Surface area47.8 hectares (118 acres)
Water volume4.63×10^6 m3 (164×10^6 cu ft)
Islands1
SettlementsBhimtal

ਭੀਮਤਾਲ, ਕੁਮਾਉਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੈਨੀਤਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਨੈਨੀਤਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭੀਮਤਾਲ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਝੀਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1883 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਣਾਈ ਡੈਮ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਸਟੋਰੇਜ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਬਣਾਈ ਸੀ। [1] ਇਹ ਨੈਨੀਤਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਝੀਲ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਮਾਉਂ, ਜਿਸ ਨੂੰ "ਭਾਰਤ ਦਾ ਝੀਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਸਤਹ ਖੇਤਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਝੀਲ ਹੈ। [2] ਝੀਲ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੱਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਲ-ਪਾਲਣ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਝੀਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟਾਪੂ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੇ ਆਕਰਸ਼ਣ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਐਕੁਏਰੀਅਮ ਹੈ। [3] [4]

ਭੂਗੋਲ

[ਸੋਧੋ]

ਝੀਲ ਅਤੇ ਡੈਮ 1,375 meters (4,511 ft) ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਨੈਨੀਤਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਭੀਮਤਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ। [5][6] ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਝੀਲ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹਿੱਲਣ ਕਾਰਨ ਵਾਪਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਈ ਨੁਕਸਾਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਓਵਰਲੈਂਡ ਵਹਾਅ ਦੀ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਝੀਲ ਬਣ ਗਈ। ਝੀਲ ਦੇ ਕੈਚਮੈਂਟ ਖੇਤਰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲ ਹਨ; ਜੰਗਲੀ ਬਨਸਪਤੀ ਦੀ ਕਿਸਮ ਚੀਰ ਪਾਈਨ, ਬੈਨ ਓਕ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਰਤ ਪਤਝੜ ਵਾਲੇ ਜੰਗਲਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੇਸਿਨ ਊਸ਼ਣ-ਖੰਡੀ ਤੋਂ ਉਪ-ਉਪਖੰਡੀ ਮੌਸਮੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਵਰਖਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਆਦਾਤਰ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। [7]

ਝੀਲ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਇੱਕ ਪੈਰੀਫਿਰਲ ਸੜਕ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਪਸ਼ਟ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਨੀਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ 'ਤੇ ਝੁਰੜੀਆਂ ਅਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਝਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਘਾਹ ਨਾਲ ਢੱਕੇ ਹੋਏ ਕਿਨਾਰੇ ਹਨ। ਝੀਲ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਜੰਗਲੀ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ; ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਲਟ ਪਾਸੇ ਛੱਤ ਵਾਲੇ ਖੇਤ ਹਨ। [8] ਇੱਕ ਸਦੀਵੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਧਾਰਾ ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਝੀਲ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਧਾਰਾ ਦੇ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਕੰਪਲੈਕਸਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ੈੱਲ ਅਤੇ ਮਲਬਾ ਲਿਆਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਾਰੀ [8] ਝੀਲ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਹੈ। ਝੀਲ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ 1,525 meters (5,003 ft) ਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਸੈਨੀਟੇਰੀਅਮ ਉਚਾਈ ਨੂੰ ਮਲੇਰੀਆ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਜੇਲ੍ਹ ਕੈਂਪ ਵੀ ਹੈ ਜੋ 1902 ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਝੀਲ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਬੋਅਰ ਯੁੱਧ ਦੇ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [9]

ਇਤਿਹਾਸ

[ਸੋਧੋ]

ਡੈਮ 1883 [10] ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਐਂਗਲੋ-ਨੇਪਾਲ ਯੁੱਧ (1814-16) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਮਾਉਂ ਖੇਤਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਨੈਨੀਤਾਲ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [11]

ਕਸਬੇ ਅਤੇ ਝੀਲ ਦਾ ਨਾਂ ਭੀਮ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੀ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਪਾਂਡਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। [12] [11] ਡੈਮ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕੁਮਾਉਂ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜਾ ਬਾਜ ਬਹਾਦਰ ਚੰਦ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। [11] [9]

ਝੀਲ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਫੈਲਾਅ
ਦ ਲੇਕ ਹਿੱਲ ਦੁਆਰਾ ਐਕੁਏਰੀਅਮ ਆਈਲੈਂਡ ਕੈਫੇ ਤੋਂ ਭੀਮਤਾਲ ਝੀਲ ਦਾ ਪੈਨੋਰਾਮਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ "Bhimtal Dam D00799". Water Resources Information System of India. Archived from the original on 24 July 2015. Retrieved 24 July 2015.
  2. ↑ Bruyn, Venkatraman & Bain 2006.
  3. ↑ "Bhimtal Lake" (PDF). national Informatics Center. Archived from the original (PDF) on 24 July 2015. Retrieved 24 July 2015.
  4. ↑ "Near by Places". Official web site of Nagar Palika Nainital. Archived from the original on 2015-07-24.
  5. ↑ "Near by Places". Official web site of Nagar Palika Nainital. Archived from the original on 2015-07-24."Near by Places". Official web site of Nagar Palika Nainital. Archived from the original on 24 July 2015.
  6. ↑ "Bhimtal Dam D00799". Water Resources Information System of India. Archived from the original on 24 July 2015. Retrieved 24 July 2015."Bhimtal Dam D00799". Water Resources Information System of India. Archived from the original on 24 July 2015. Retrieved 24 July 2015.
  7. ↑ Negi 1991.
  8. ↑ 8.0 8.1 Shah 1999.
  9. ↑ 9.0 9.1 Tyagi 1991.
  10. ↑ "Bhimtal Dam D00799". Water Resources Information System of India. Archived from the original on 24 July 2015. Retrieved 24 July 2015."Bhimtal Dam D00799". Water Resources Information System of India. Archived from the original on 24 July 2015. Retrieved 24 July 2015.
  11. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Site

ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ

[ਸੋਧੋ]
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000023-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000024-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000025-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000026-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000027-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000028-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000029-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002A-QINU`"'</ref>" does not exist.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

[ਸੋਧੋ]
  • Bhimtal Lake ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮੀਡੀਆ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਕਾਮਨਜ਼ ਉੱਤੇ ਹੈ
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਭੀਮਤਾਲ_ਝੀਲ&oldid=742572" ਤੋਂ ਲਿਆ