ਮਹੇਸ਼ ਦੱਤਾਨੀ
ਮਹੇਸ਼ ਦੱਤਾਨੀ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 7 ਅਗਸਤ 1958 ਬੰਗਲੌਰ, ਭਾਰਤ |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | Official website |
ਮਹੇਸ਼ ਦੱਤਾਨੀ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Mahesh Dattani; ਜਨਮ 7 ਅਗਸਤ 1958) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਅਦਾਕਾਰ, ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਉਸਨੇ "ਫਾਈਨਲ ਸਲੂਸ਼ਨਸ" ਵਰਗੇ ਨਾਟਕ ਲਿਖੇ,[1] ਡਾਂਸ ਲਾਈਕ ਇਨ ਮੈਨ, ਬਰੇਵਲੀ ਫਾਈਟ ਕਵੀਨ, ਆਨ ਆ ਮਗੀ ਨਾਈਟ ਇਨ ਮੁੰਬਈ, ਤਾਰਾ, ਥਰਟੀ ਡੇਸ ਇਨ ਸਤੰਬਰ,[2][3] ਦਿ ਬਿਗ ਫੈਟ ਸਿਟੀ ਅਤੇ[4] "ਦਿ ਮਰਡਰ ਡੈਟ ਨੈਵਰ ਵਾਸ", ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧੀਰਜ ਕਪੂਰ ਦੁਆਰਾ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਟਕਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਟਕਾਂ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਅਰਵਿੰਦ ਗੌੜ, ਅਲੇਕ ਪਦਮਸੀ ਅਤੇ ਲਿਲੇਟ ਦੂਬੇ ਵਰਗੇ ਉੱਘੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਅੰਬ ਸਾਉਫਲੀ ਅਤੇ ਮਾਰਨਿੰਗ ਰਾਗ ਵਰਗੀਆਂ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਵਾਲੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰਿਪਟਡ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਰੰਗਮੰਚ, ਉਸ ਦੇ ਸਟੇਜ ਨਾਟਕ, ਪੇਂਗੁਇਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਦੱਤਾਨੀ ਕਈ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕੋਰਸਾਂ ਲਈ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਵੀ ਹੈ, ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਓਰੇਗਨ ਵਿੱਚ ਪੋਰਟਲੈਂਡ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ। ਉਸਨੇ ਬਾਰਡਰ ਕਰਾਸਿੰਗਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਥੀਏਟਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਾਲ ਸਹਿਕਾਰਤਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੰਘਾਈ ਵਿਖੇ ਚੀਨੀ, ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ। ਉਹ ਬੀਬੀਸੀ ਰੇਡੀਓ 4 ਲਈ ਸਕ੍ਰਿਪਟਾਂ ਵੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਮੌਜੂਦਾ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੌਲੋ ਕੋਏਲਹੋ ਦੇ ਕਲਾਸਿਕ ਸਰਬੋਤਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਦਿ ਐਲਕੈਮਿਸਟ ਦੀ ਸਟੇਜ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਅਤੇ ਲਿਲੇਟ ਦੂਬੇ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਬ੍ਰੀਫ ਮੋਮਬੱਤੀ ਦੀ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ
[ਸੋਧੋ]ਮਹੇਸ਼ ਦੱਤਾਨੀ ਦਾ ਜਨਮ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤੀ ਮਾਪਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[5][6] ਉਹ ਬਾਲਡਵਿਨ ਬੁਆਏਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸੇਂਟ ਜੋਸਫ ਕਾਲਜ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ।[7] ਦੱਤਾਨੀ ਇਤਿਹਾਸ, ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੈ। ਉਹ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿਚ ਐਡਵਰਡ ਐਲਬੀ ਦਾ ਨਾਟਕ "ਹੂ ਇਸ ਅਫ਼ਰੇਡ ਆਫ ਵਰਜੀਨੀਆ ਵੂਲਫ" ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹੇਸ਼ ਲਿਖਣ ਵਿਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣ ਲੱਗਿਆ। ਉਹ ਗੁਜਰਾਤੀ ਨਾਟਕਕਾਰ ਮਧੂ ਰਾਇਸ ਦੀ ਕੁਮਰਨੀ ਅਗਾਸ਼ੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਨਾਟਕ ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ।[8]
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਮਹੇਸ਼ ਦੱਤਾਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜੀ ਫਰਮ ਵਿੱਚ ਕਾੱਪੀਰਾਈਟਰ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1986 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਪੂਰਾ ਲੰਮਾ ਨਾਟਕ, "ਵ੍ਹੇਅਰ ਦੇਅਰ ਇਜ਼ ਵਿਲ", ਲਿਖਿਆ, ਅਤੇ 1995 ਤੋਂ, ਉਹ ਇਕ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਥੀਏਟਰ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਦੱਤਾਨੀ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ "ਮੈਂਗੋ ਸਾਉਫਲ" ਹੈ, ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਇਕ ਨਾਟਕ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਫਿਲਮ ਮਾਰਨਿੰਗ ਰਾਗਾ ਵੀ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕੀਤੀ।[9]
ਨਾਟਕਕਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਨੋਟ: ਇਹਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਨਾਮ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਲਿਖੇ ਹਨ।
- ਵ੍ਹੇਅਰ ਦੇਅਰ ਇਜ਼ ਵਿਲ (1988)
- ਡਾਂਸ ਲਾਇਕ ਆ ਮੈਨ (1989)
- ਤਾਰਾ (1990) ਤਾਰਾ ਪਲੇ
- ਬ੍ਰੇਵਲੀ ਫੌਟ ਦੀ ਕਵੀਨ (1991)
- ਫਾਈਨਲ ਸਲੂਸ਼ਨਸ (1993) [10]
- ਡੂ ਦਾ ਨੀਂਡਫੁਲ
- ਔਨ ਆ ਮਗੀ ਨਾਈਟ ਇਨ ਮੁੰਬਈ (1998)
- ਸੱਤ ਚੱਕਰਵਾਂ ਅੱਗ ਦਾ ਦੌਰ (ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ ਰੇਡੀਓ ਪਲੇ) ( ਅੱਗ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਸੱਤ ਕਦਮ ) (1998) [11]
- ਕਤਲ ਜੋ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ (2000)
- ਸਤੰਬਰ ਵਿਚ 30 ਦਿਨ (2001)
- ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ (2007)
- ਸੰਖੇਪ ਮੋਮਬੱਤੀ (2009)
- ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਪੁਰਦਾਹ ਕਿੱਥੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ (2012)
- ਦਿ ਬਿਗ ਫੈਟ ਸਿਟੀ (2012)
ਫਿਲਮਗ੍ਰਾਫੀ
[ਸੋਧੋ]ਡਾਇਰੈਕਟਰ
[ਸੋਧੋ]- ਮੈਂਗੋ ਸੋਫਲ [12]
- ਮੌਰਨਿੰਗ ਰਾਗ
- ਡਾਂਸ ਲਾਇਕ ਆ ਮੈਨ
- ਏਕ ਅਲੱਗ ਮੌਸਮ
ਅਵਾਰਡ
[ਸੋਧੋ]- "ਡਾਂਸ ਲਾਇਕ ਆ ਮੈਨ" ਨੇ 1998 ਵਿਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੈਨੋਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਵਿਚ ਸਰਬੋਤਮ ਤਸਵੀਰ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ
- ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦਾ ਉਸਦੀ ਨਾਟਕ ਫਾਈਨਲ ਸਲੂਸ਼ਨਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਾਟਕ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਲਈ ਪੁਰਸਕਾਰ
- ਸਾਹਿਤ ਕਲਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨੇ ਫਾਈਨਲ ਸਲੂਸ਼ਨਸ (1997), ਤਾਰਾ (2000) ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ 30 ਦਿਨ (2007) ਅਰਵਿੰਦ ਗੌਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਸਾਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਨਿਰਮਾਣ ਵਜੋਂ ਚੁਣੇ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Deepa Punjani. "In Retrospect: Select plays of the 9th National Theatre Festival at Nehru Centre, Mumbai". mumbaitheatreguide.com. Archived from the original on 1 March 2009. Retrieved 2009-04-02.
- ↑ Romesh Chander (2007-03-30). "Lifting the veil". Chennai, India: The Hindu. Archived from the original on 2012-11-07. Retrieved 2009-04-02.
{{cite news}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Stage On & Off". The Telegraph. Calcutta, India. 2005-11-19.
- ↑ TOI Bangalore News " The Murder that never was"
- ↑ Rajan, Anjana (18 June 2014). "Paradox at play". The Hindu.
- ↑ "Drama is about character revelation". The Thumb Print. 1 November 2012. Archived from the original on 5 ਦਸੰਬਰ 2019. Retrieved 5 ਦਸੰਬਰ 2019.
{{cite news}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Mahesh Dattani". www.mapsofindia.com. Retrieved 2016-05-09.
- ↑ http://www.tribuneindia.com/2001/20010114/spectrum/scene.htm
- ↑ Bhawana Somaaya (2004-11-22). "Story teller". ScreenIndia. Retrieved 2009-04-02.[permanent dead link]
- ↑ Drama critics. "Mahesh Dattani's Final Solutions". Archived from the original on 2009-03-18. Retrieved 2009-04-02.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000017-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Diwan Singh Bajali (2003-02-20). "Going bananas over Mango Souffle". The Hindu. Archived from the original on 2007-09-03. Retrieved 2009-04-02.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)