ਮੋਨਾਲੀਸਾ ਚਾਂਗਕੀਜਾ

ਮੋਨਾਲੀਸਾ ਚਾਂਗਕੀਜਾ ਭਾਰਤੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਏਓ ਨਾਗਾ ਜਾਤੀ ਦੀ ਕਵੀਤਰੀ ਹੈ। ਉਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਪੇਜ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਸੰਪਾਦਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਹੈ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਜਨਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ ਦੇ ਕਾਰਜੀ ਸਮੂਹ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।

ਜਿੰਦਗੀ

ਤਿਅਮਰੇਨਲਾ ਮੋਨਾਲੀਸਾ ਚਾਂਗਕੀਜਾ ਦਾ ਜਨਮ 2 ਮਾਰਚ 1960 ਨੂੰ ਜੋਰਹਾਟ, ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਆਓ ਨਾਗਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ।

ਉਸਨੇ ਜੋਰਹਾਟ ਅਤੇ ਕੋਹੀਮਾ, ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੂ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਚਾਂਗਕੀਜਾ ਨੇ ਬੇਂਦੈਂਤੋਸ਼ੀ ਲੋਂਗਕੁਮਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਦੀ 2017 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਕਰੀਅਰ

ਚਾਂਗਕੀਜਾ 1985 ਵਿੱਚ ਸਵਾਈਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਨਾਲ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਇਸ ਅਖ਼ਬਾਰ ਲਈ 'ਦ ਸਟੇਟ ਆਫ ਅਫੇਅਰ' ਕਾਲਮ ਅਤੇ ਉਰਾ ਮੇਲ ਹਫ਼ਤਾਵਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਲਈ 'ਆਫ ਰੋਜ਼ਸ ਐਂਡ ਥੋਰਨਸ' ਲਿਖਦੀ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੀਮਾਪੁਰ ਅਧਾਰਿਤ ਸਨ।

ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਿਦਰੋਹ ਦੌਰਾਨ ਚਾਂਗਕੀਜਾ ਨੇ ਹਿੰਸਾ ਵਿਰੁੱਧ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋਈ। ਚਾਂਗਕੀਜਾ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਦੇ 'ਉਰਾ ਮੇਲ' ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਦਾ 1992 ਵਿਚ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਚਾਂਗਕੀਜਾ ਦੀ ਕਵਿਤਾ 'ਨੋਟ ਬੀ ਡੇੱਡ' ਉਸ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ।

ਚਾਂਗਕੀਜਾ ਨੇ 1999 ਵਿੱਚ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਪੇਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸਨੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਪੇਪਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਇੱਕ ਲੇਖ ਰਾਜ ਹਕੀਕਤ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੁਰਾਚਾਰੀ ਹੈ ਕਾਰਨ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਨੇ ਇਸਦੇ ਲੇਖਕ ਦਾ ਨਾਮ ਦੱਸਣ ਲਈ ਚਾਂਗਕੀਜਾ ਤੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਮਨ੍ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਬਦਲੇ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

2004 ਵਿੱਚ ਦੀਮਾਪੁਰ ਦੇ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਚਾਂਗਕੀਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਚਾਈਲਡ ਆਫ ਕੇਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਚਾਂਗਕੀਜਾ ਦੀ 2014 ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਕੋਗੀਟਿੰਗ ਫਾਰ ਏ ਬੇਟਰ ਡੀਲ 'ਤੇ ਏਓ ਸੇਂਡਨ ਦੁਆਰਾ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਿਖਰਲੀ ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਸੰਸਥਾ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ’ਤੇ ਇਸ ਵਿਰੁੱਧ ਝੂਠੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਬਿਆਨ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਏਓ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ ਸਾਲਸੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ਸੀ।

ਚੁਣੇ ਕੰਮ

ਕਵਿਤਾ

• Weapons of Words on Pages of Pain. 1993. ISBN 978-9380500508. Weapons of Words on Pages of Pain. 1993. ISBN 978-9380500508. Weapons of Words on Pages of Pain. 1993. ISBN 978-9380500508.
• Monsoon Mourning. Dimapur: Heritage Publishing House. 2013.

ਗ਼ੈਰ-ਗਲਪ

• Cogitating for a Better Deal. 2014. ISBN 9789380500614.

ਅਵਾਰਡ

• ਆਉਟਸਟੈਂਡਿੰਗ ਵੀਮਨ ਮੀਡੀਆਪਰਸਨ (2009) ਲਈ ਚਮੇਲੀ ਦੇਵੀ ਜੈਨ ਅਵਾਰਡ
• ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਲਈ ਸਾਲ 2013-2014 ਦੀ 30 ਵੀਂ ਐਫ.ਆਈ.ਸੀ.ਸੀ.ਆਈ. ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ (2014)

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

• ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਪੇਜ

ਉਦਾਹਰਣ

• "Bendangtoshi Longkumer passes away". Nagaland Post. 7 November 2017.
• Subir Bhaumik (21 November 2014). "Naga editor's book banned by tribal body". The Hoot. {{cite news}}: Invalid |ref=harv (help)
• "FICCI award for women achievers". Nagaland Post. 30 April 2014.
• Indrani Raimedhi (2014). "The Only Man: Monalisa Changkija". My Half of the Sky: 12 Life Stories of Courage. SAGE Publishing India. ISBN 978-93-5150-474-0. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Sangeetha Barooah Pisharoty (31 August 2013). "Nagaland's fiery female voice". The Hindu. Retrieved 3 June 2018. {{cite news}}: Invalid |ref=harv (help)
• "Shoma, Monalisa to share Chameli Devi award". The Hindu. 11 March 2010. Retrieved 3 June 2018.