ਯੋਧਾ ਵੇਵਾ ਝੀਲ
| ਜਾਇੰਟਸ ਟੈਂਕ | |
|---|---|
| ਸਥਿਤੀ | ਉੱਤਰੀ ਸੂਬਾ |
| ਗੁਣਕ | 08°52′32″N 80°02′00″E / 8.87556°N 80.03333°E |
| Type | Artificial lake |
| ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਏਜੰਸੀ | Department of Irrigation, Government of Sri Lanka |
| Surface elevation | 44 ft (13 m)[1] |
ਯੋਧਾ ਵੇਵਾ ਝੀਲ ਜਿਸਨੂੰ ਜਾਇੰਟਸ ਟੈਂਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ( ਤਮਿਲ਼: கட்டுக்கரை குளம் ; ਸਿੰਹਾਲਾ: යෝධ වැව Yōdha Væva ) ਉੱਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੰਚਾਈ ਟੈਂਕ ਹੈ, ਇਹ ਲਗਭਗ
10 ਮੀਲ (16 ਕਿ.ਮੀ.) ਮੰਨਾਰ ਦੇ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਨੂੰ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਯੋਧਾ ਵੇਵਾ ਝੀਲ ਮਹਾਨਮਾ ਮਥਾ ਵਾਪੀ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਪੰਜਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਧਤੂਸੇਨਾ ਨੇ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਪਰਾਕਰਮਬਾਹੂ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਮੁਦਲਿਯਾਰ ਸੀ. ਰਾਜਨਯਾਗਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਜਾਫਨਾ ਵਿੱਚ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ਾਇਦ ਨਾਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਰਾਜਨਯਾਗਮ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਟੈਪਰੋਬੇਨ ਦੇ ਵਰਣਨ ਵਿੱਚ ਪਲੀਨੀ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਮੇਗਿਸਬਾ ਝੀਲ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਯੋਧਾ ਵੇਵਾ ਝੀਲ ਸੀ।
ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਡੱਚ ਗਵਰਨਰ ਵਿਲਮ ਜੈਕਬ ਵੈਨ ਡੀ ਗ੍ਰਾਫ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਟੈਂਕ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ 1880 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੀ. ਰਾਮਨਾਥਨ ਨੇ ਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਹਾਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੇਰੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਬਹਾਲੀ ਦਾ ਕੰਮ ਨਵੰਬਰ 1902 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ[2] ਇੱਕ 90 ਫੁੱਟ (27 ਮੀਟਰ) ਮੋਟਾ, 12 ਫੁੱਟ (4 ਮੀਟਰ) ਉੱਚਾ , 640 ਫੁੱਟ (195 ਮੀਟਰ) ਲੰਬੇ ਪੱਥਰ ਦਾ ਡੈਮ (ਤਾਮਿਲ ਵਿੱਚ ਟੇੱਕਮ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਅਰੂਵੀ ਅਰੂ 22 ਮੀਲ (35 ਕਿ.ਮੀ.) ਦੇ ਪਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਮੂੰਹ ਤੋਂ[3][4] ਫਿਰ ਪਾਣੀ ਨੂੰ 12 ਮੀਲ (19 ਕਿ.ਮੀ.) ਵੱਲੋਂ ਯੋਧਾ ਵੇਵਾ ਝੀਲ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਇਨਲੇਟ ਚੈਨਲ ( ਅਲਵਾਕਾਈ )।[4] ਟੈਂਕ ਦਾ ਕੈਚਮੈਂਟ ਏਰੀਆ 38 ਵਰਗ ਮੀਲ (98 ਕਿ.ਮੀ.2) ਸੀ। ਯੋਧਾ ਵੇਵਾ ਝੀਲ ਦਾ ਨਾਮ ਟੈਂਕ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਨਾਮ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਸੀ - ਸੋਦਾਯਨ ਕੱਟੂ ਕਰਾਈ (ਦੈਂਤ ਦਾ ਬਣਿਆ ਬੰਨ੍ਹ)।[3] ਤਲਾਬ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤਾਮਿਲ ਵਿੱਚ ਕਟੂਕਾਰਾਈ ਕੁਲਮ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [5]
1900 ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ਸਿੰਚਾਈ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਟੈਂਕ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ[6] 1960 ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੱਕ ਟੈਂਕ ਦਾ ਬੰਨ੍ਹ 4.5 ਮੀਲ (7 ਕਿ.ਮੀ.) ਲੰਬਾ ਅਤੇ 10 ft 4 in (3 m) ਉੱਚਾ , ਜਦੋਂ ਕਿ ਟੈਂਕ ਦੀ ਸਟੋਰੇਜ ਸਮਰੱਥਾ 26,600 acre⋅ft (32,810,617 m3) ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪਾਣੀ ਫੈਲਣ ਵਾਲਾ ਖੇਤਰ 4,550 acres (1,841 ha) ਸੀ । 172 ft (52 m) ਸੀ ਸੱਜੇ ਕਿਨਾਰੇ ਅਤੇ ਸੱਤ ਸਲੂਇਸਾਂ 'ਤੇ ਚੈਨਲ ਦਾ ਵਹਾਅ ਫੈਲਦਾ ਹੈ । ਟੈਂਕੀ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ 24 ਮੀਲ (39 ਕਿ.ਮੀ.) ਰਾਹੀਂ ਕਈ ਛੋਟੀਆਂ ਸਿੰਚਾਈ ਟੈਂਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁੱਖ ਚੈਨਲ ਅਤੇ 24 ਮੀਲ (39 ਕਿ.ਮੀ.) ਸ਼ਾਖਾ ਚੈਨਲਾਂ ਦਾ। ਟੈਂਕ ਦੀ ਸਟੋਰੇਜ ਸਮਰੱਥਾ 30,500 ਏਕੜ⋅ ਫੁੱਟ (37,621,196 m3) ਸੀ 2003 ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਇਹ 24,000 ਏਕੜ (9,712 ਹੈ) ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਸੀ।[5] ਟੈਂਕ ਦੀ ਉਚਾਈ 11.5 ft (4 m) ਸੀ ਪਰ ਇਹ 10 ft (3 m) ਰੱਖਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਸੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ।[5] ਟੈਂਕ ਦੀ ਸਟੋਰੇਜ ਸਮਰੱਥਾ 31,500 acre⋅ft (38,854,678 m3) ਸੀ 2009 ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਇਹ 27,000 acres (10,927 ha) ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ de Alwis, S. M. D. L. K. (9 November 2006). "Competition for Water Demands, Management conflicts and Inter-related Issues in Malwathu Oya Basin of Sri Lanka" (PDF). Network of Asian River Basin Organizations.
- ↑ Lucas, C. P. Historical Geography of the British Colonies - Volume I The Mediterranean and Eastern Colonies. Clarendon Press. p. 109.
- ↑ 3.0 3.1 Parker, Henry (1999). Ancient Ceylon. Asian Educational Services. pp. 247–248.
- ↑ 4.0 4.1 Arumugam, S. (1969). Water Resources of Ceylon (PDF). Water Resources Board. p. 331.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 "Repairs to Giant's Tank after two decades' neglect". TamilNet. 1 May 2003.
- ↑ "History". Department of Irrigation, Sri Lanka. Archived from the original on 2016-10-21. Retrieved 2023-06-14.